Eskiden işe yarayan bir sistem gün gelir işe yaramaz olur ama ondan kurtulmak, kolay değildir.
Osmanlı'nın uzun süre matbaa icadına direnmesi ardında, artık işe yaramaz hale gelen arzuhalci ve katipler vardı. Bu direnç 150 yıl sürmüş, bu da bize bir imparatorluğa mal olmuştu.
Peki artık işe yaramaz sistemleri yok edemiyorsak, ne yapacağız?
Onları sırtımızda taşımaya devam mı edeceğiz?
Evet; en azından bu sistemden beslenenler bertaraf edilene dek.
Değer yaratmayan süreçler, yalnızca kamuda vardır sanılır. Bu yüzdendir ki KİT'ler, verimsizlik gerekçesiyle boy tahtası olur. Oysa pek çok özel şirket, işe yaramayan süreç ve sistemleri yüzünden KİT'lerden beterdir.
Ancak bu sistemler kendi başına ortadan kalkmaz. Krizler tam da bu işe yarar ve zaten değer yaratmayan süreçlerden arınmanın en uygun zamanı haline gelir.
Bunlardan biri de gıda sektöründeki aracılardan oluşan mevcut Haller Rejimi'dir.
Petrolün tetiklediği yeni fiyat tırmandırma sürecinde, %400'lere varan zam çılgınlıkları da gündemde.
Hem üreticiyi hem de tüketiciyi mağdur eden bu yeni süreç, küresel ısınma, petrol fiyatları sebebiyle daha da hızlanacak gibi.
Bu durum, sektörde "değer yaratmayan süreçlerden" kurtulmak için tam bir "kriz atmosferi" dir ve artık şu Haller Rejimi, yeniden gözden geçirilmelidir.
Mesela; üreticiden 20 YKr'ye çıkan salatalık, halde 30, pazarda 73 ve markette 1.02 YTL'ye çıkıyor. Üretici ve tüketici arasındaki fiyat farkı, yaş sebze ve meyvede % 408, kurutulmuş ürünlerde % 170, baklagillerde % 359, pirinçte % 322 ve hayvansal ürünlerde % 232'lere kadar çıkıyor.
Aradaki tüm farkı petrol zammı ve küresel ısınma veya kuraklıkla açıklayamazsınız.
Haller Yasası'nda kabzımalı ve gereksiz "belediye-hal" zincirini ortadan kaldıracak düzenleme, Sanayi Bakanı'nın önünde duruyor. Eskiden işe yarayan ancak şimdi hiçbir işlevi bulunmayan kabzımal ile haller, pekala devreden çıkarılabilir.
İşin ilginç yanı, üretici kaybediyor tüketici kaybediyor ama petrole zam gelse, kuraklık olsa da bu "değer yaratmayan aracılar" hiçbir şey yapmadan "para kazanma hallerini" korumaya kararlı.
Aracılardan kurtulmak için petrol krizi iyi bir vesile olmaz mı; ne dersiniz?