Rekabet, genelde iyi şeydir . Ancak bu, yapıcı rekabet için geçerli.
Aynı iyiliği, yıkıcı rekabetten beklemeyiz.
Kazan/kaybet odaklı kültürün en büyük hastalığıdır yıkıcı rekabet; öyle ki rakibini yok ederken kendini de feda edersin.
Buna tıpkı Japon intihar pilotlarının yaptığı gibi, Kamikaze Rekabet demek mümkün.
Türkiye, rekabet kavramını sonradan benimsemiş her ülke gibi, bunun nimetlerinden ziyade, külfet ve sıkıntılarını fazlaca yaşadı.
2001 krizinde bu yıkıcı rekabetin ne kadar rezil bir tutum olduğunu öğretmiş dahi olsak, işler kötü gitmeye başladığında bu hastalık aniden nüksediveriyor.
Misal sigorta sektörü, fiyat üzerinden kıyasıya rekabet ile daha ucuz poliçe için Kamikaze dalışına geçmiş durumda. Bunu bizzat Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mustafa Su söylüyor.
Kamikaze rekabeti yalnızca sigorta sektöründe değil kuşkusuz. Pazarın daraldığı her alanda, rekabetin diğer unsurlar üzerinden (kalite, teknoloji, vs.) yürümediği anda, yıkıcı fiyat rekabeti kendini gösteriyor.
Tekstil, bunu en dramatik yaşayanlardan biri. Özellikle ihracat kesiminde tekstilci, yurtdışı pazarında savaşırken alıcıyı ikna mücadelesi yanı sıra, Çinli kadar kendi ülkesindeki komşu tekstilciyi de bertaraf etmek zorunda.
Zira, misal kilosu 2 $'a ürettiği tişörtü 2.5 $ üzerinden satmışken, aynı kalite malı aynı yabancı alıcıya 2 $'dan vereceğini söyleyen başka bir Türk çıkageliyor.
Bu defa yabancı alıcı bizimkine dönüp, " komşun 2 $ verdi, ondan alacağım " dediğinde, 2 $ maliyetli tişörtü 1.90 $'a vermeye razı oluyor.
Peki bu durumdan kim kazanıyor dersiniz? İhracatın cirosuna odaklanmış ve ülkeye kazandırmayan ihracatçıya madalya verenler mi?
Alacağı parayla yeni parti mal üretmek, ürününü geliştirmek ve işçisine para ödemek zorunda olan sanayici mi?
Yoksa kendi yurttaşını fiyat kırarak devreden çıkaran ve yabancıya mal satan öteki uyanık(!) sanayicimiz mi?
Ekonomik faaliyetten vergi alacak olan Maliye Bakanlığı mı?
Tabii ki kazanan, aynı malı daha ucuza satın alabilen yabancı oluyor.
Taş atıp kolu yorulmadan para kazanmış oluyor.
Amerika ve Avrupa'nın yavaşladığı, Çin'in dahi hız kestiği şu daralma döneminde rekabetin yıkıcı boyutuna dikkat etmek şart.
Kamikaze; bir rekabet türü olamaz.