İzmir penceresinden bakarak kaleme aldığım EXPO yazılarıma, İzmir dışından da çok olumlu tepkiler alıyorum. Sevgili okurların iletileri, genelde EXPO ile İzmir adının özdeşleştiğini; eğer İzmir'in 2020 EXPO'su için adaylığı gerçekleşirse; bu açılımın kentin ufkunu genişleteceğini vurgulayan ortak görüşleri paylaşıyorlar. Yaptığı iş nedeniyle, sık sık Şanghay'a giden sevgili bir okurumuz ise Şanghay EXPO 2010'un, 73 milyon rekor sayıdaki ziyaretçisinin, çok büyük çoğunluğunun, zaten Çinli olduğuna dikkat çekmiş. Sevgili okurumuz elbette uyarısında haklı.
Altı ay süren Şanghay EXPO'sunda, üstelik Çin gibi dünyanın en büyük nüfuslu ülkesinde, ziyaretçilerin çok büyük çoğunluğunun Çin'den olması, çok doğal. Toplamda 73 milyon ziyaretçi rakamında, yabancı sayısı 5 milyonun üzerinde. Şanghay EXPO'sunda görev alan gönüllülerin sayısı bile 1 milyon kişi. Şanghay EXPO'suna 190 ülke katılmış, 56 uluslararası örgüt temsil edilmiş. Ülkeler dışında katılan sermaye gruplarını ise saymıyorum.

Şanghay'ın "Kent güzelleştikçe, yaşam da güzelleşir" şeklindeki ana teması çok dikkat çekmişti. Ayrıca Şanghay EXPO'sunda "Kentlerde Yaratıcılık ve Sürdürülebilir Gelişme" konusu öne çıkmıştı. Sonuçta bir "Şanghay Bildirgesi" yayınlanmış; her yıl 31 Ekim gününün de "Dünya Kentler Günü" olarak kabul edilmesi, önerisinde bulunulmuştu.
EXPO ile Şanghay ve civarındaki turizm hareketi, 12 milyar dolar, ziyaretçilerin toplam harcamaları ise 6.3 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Şanghay'daki Çatalhöyük'ten esinlenilerek inşa edilen Türkiye pavyonunu 7 milyondan fazla kişi ziyaret etmiş.
Bu tablo, 2020 EXPO'sunun, Türkiye'ye, kent olarak da İzmir'e kazandırılmasının, nasıl bir güzellik getireceğini net gösteriyor.
EXPO'nun önemine dikkat çekmek için, geçmiş EXPO'lardan da bir iki örnek verelim: Lizbon- Portekiz 1998 EXPO'su. Teması "Geleceğe Miras Okyanuslar" olmuş.
Vasco de Gama'nın Hindistan'a deniz yolunu buluşunun 500. yılı kutlamalarının yapıldığı tarihe denk getirilmiş. 600 dönümlük bir alan üzerine kurulmuş, 115 ülke katılmış.
2000 Hannover-Almanya EXPO'su. (Bir başka adıyla Milenyum EXPO'su)
Teması "İnsan, Doğa, Teknoloji" olmuş. 600 dönüm üzerine kurulmuş, 187 ülke katılmış.
2005 Aichi-Japonya EXPO'su.
"Doğanın Bilgeliği" temasını taşımış. Çok ilgi görmüş.
2008 Zaragoza-İspanya EXPO'su.
"Su ve Sürdürülebilir Kalkınma" temasını taşımış. 105 ülkenin katılımıyla gerçekleştirilmiş.
Bu ülkelerin tümünde, Şanghay EXPO'su kadar rekor ziyaretçi olmasa da hem kendi içlerinden hem de tüm dünya ülkelerinden milyonlarca insanın katıldığı turizm hareketi oluşmuş.
Gelelim sonuca:
İster Dünya Fuarı, ister Dünya Sergisi olarak adlandıralım; 160 yıllık geçmişiyle EXPO, halen Dünya Kupası ve Olimpiyatlar'ın ardından, dünyadaki en önemli, en büyük üçüncü organizasyon konumunda. Bu nedenle, bir EXPO'ya ev sahipliği yapmak hem ülkeler hem de kentler için çok değerli.
EXPO katılımcılarının, genel olarak ticari bir amaç gütmemeleri, dünyanın geleceğini ilgilendiren açılımların ve projelerin paylaşılması, kültürel bir iletişimin gerçekleşmesi, yeni fikirlerin doğuşu, düzenlenen kente ve bölgeye yapılan yatırımlar, büyük sosyalleşme, eğitim alanında yeni adımların atılması, barış duygusunun bir şölen gibi paylaşılması; zaten anlaşmazlıklarla, savaşla, kötülüklerle dolu günümüz dünyasında, bu organizasyonu insanlık için daha anlamlı kılıyor.
Dileriz, bu alanda tecrübe yaşayan İzmir, 2020 EXPO'su için Türkiye'nin resmi adayı olur.