Asya "ekonomik, siyasi ve askeri alanda" değişiyor. Çin "daha da hızlı" değişiyor. Çin'e ilk kez Başbakan Turgut Özal'la gitmiştik. Sonra "defalarca" gittik.
Önceleri "doğru dürüst otel", otellerde "yabancı dil bilen personel", sokakta "otomobil" yoktu. Şimdi ise Çin'in bazı kentleri "New York... Chicago... Paris... Londra" gibi.

DEV UYANMIŞ
Napolyon, Çin'den bahsederken şöyle demiş: "Uzakta uyuyan bir dev var... Dokunmayın, uyumaya devam etsin... Eğer uyanırsa dünyayı yerinden oynatır."
Gerçekten dünyayı yerinden oynatır mı bilinmez ama "uyuyan dev çoktan uyanmış."
Şanghay'da "yeni bir bölge" var: "Pudung."
Kentin biraz dışında "sanayi bölgesi." Dünyanın 500 büyük şirketinden yarısı, bu bölgede yatırım yapmış. Sadece bu bölge bile Şanghay'ın milli gelirini "fırlatmaya" yetmiş.

BÜYÜK YÜRÜYÜŞ
100 bin Çinli, Mao önderliğinde 8 bin kilometrelik "büyük yürüyüşü" yapmıştı. Deng Xiaoping'in 1978'de başlattığı "açık kapı" politikası, Çin'in "ikinci büyük yürüyüşü." Siyasi sistem "komünizm." Uygulama "serbest piyasa ekonomisi." Ve "öğretmen" de yabancı sermaye.
Dünyada, yabancı sermayeyi "Çin kadar teşvik eden" başka ülke var mı acaba?
Yabancı sermaye "konut yapımına bile" girmiş. Yabancı geliyor, lüks konut yapıyor, "metrekaresi 4 bin dolardan" satıyor. (Apartman dairesi.)

EĞİTİM
Dışa açılma politikasının başladığı 1978'den bu yana "1 milyon 600 bin Çinli öğrenci" yurtdışında okutulmuş. Bir kısmı Çin'e geri dönmemiş. Şu anda dünyanın her ülkesinde "Çinli öğrenci" var.

DIŞ PAZAR
Yabancı sermaye için "cennet" sayılabilecek Çin, bir yandan da "yabancı ülkelere" açılıyor. 30 binden fazla Çin firması "dış pazarlara" girmiş. Türkiye'deki "Çin sermayeli firma" sayısı 100'ün üzerinde.
Avrupa'da büro açan Odalar Birliği, "Çin'de de örgütlenmeye gitmeli." Bugün Çin'i bir "tehlike" olarak niteleyen kişilerin çoğunun Çin'i görmediğine eminiz. Çin gerçekten bir "tehdit" olsaydı, dünyanın en büyük 500 şirketinin 400'ü Çin'de yatırım yapar mıydı?
Çin'de öğrenci okutmalı, Çinliler'e Türkiye'yi anlatacak örgütlenmeye gitmeli, "Çin araştırmaları merkezi" kurmalıyız. Ankara'daki Çin büyükelçiliği personelinin yarısının "Türkçe konuştuğunu" biliyor muydunuz? Bizim "diplomasimizde, bürokrasimizde" Çince bilen kaç kişi var acaba?

UZAYDAN BAKINCA
Amerikalı astronot "uzaydan çıplak gözle dünyaya bakınca net olarak görülen tek yer var" demişti:
- Çin Seddi.
Amerikalı'nın bu sözleri "Çin'deki ders kitaplarına" girmişti. Daha sonra Çin, uzaya içinde insan bulunan uydu fırlattı. Çinli astronot "uzaydan ben de baktım ama Çin Seddi'ni göremedim" dedi. "Bu gidişte öğrendik ki" Çinliler, ders kitabından "Çin Seddi uzaydan görünüyor" bölümünü çıkarmışlar.
Amerikalı "aynı astronot" bugün yine uzaya gitse, Çin Seddi'ni görür mü bilemiyoruz ama... Çin'deki "değişimi" uzaydan bile fark edeceğine eminiz.