Bir zamanlar Kars'ta sabahtan öğlene kadar kadınların, öğlenden sonra da erkelere hizmet veren tarihi hamamlar bugün o renkli günlerini arıyor. İçerisi boşaltıldıktan sonra kaderien terk edilen hamamlar kimliği belirsiz kişiler tarafından yıkılarak kullanılmaz hale geitildi. İçkicilerin ve balicilerin mekanı olan hamamlar bugün tamamen yıkılmak üzere kaderini bekliyor.
Kaleiçi Mahallesi'nde Kale'nin hemen altında yapılan, hergün yüzlerce yerli ve yabancı turistin akın ettiği bölgede bulunan tarihi hamamlara ne belediye, ne valilik ve ne de İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü sahip çıkıyor. Kimsenin üzerine alarak sahip çıkmadığı hamamlar bu şekilde devam ederse kısa sürede tamamen yılıklacak.
Kars'ın tarihi değerlerinden Hasan Harakani Türbesi ve Evliya Cami'nin tam karşısında Kars Kalesi'nin altında bulunan Muradiye ve Cuma hamamları kente gezmek için gelen yerli ve yabancı turistlerinde ilgisini çekiyor. Kente gelen yabancı turistler, hamamların fotoğraflarını çekerek, tarihi hamamların neden bu halde bulunduğuna anlam veremiyor.
Tarihi hamamların sahipsiz kalmasına tepki gösteren vatandaşlar, 'Bu hamamlara yazık oluyor. Türkiye'nin Kars dışında hangi kenti olsaydı hamamlar şimdi çok güzel durumda olurdu. Ama ne yazık ki biz Kars'ta tarihi değerlerimizi koruyamuyoruz. Bu konuda bütün yetkilileri göreve davet ediyoruz' dediler.
MURADİYE HAMAMI
Kars il merkezinde, Taş Köprü'nün solunda bulunan Mazlum Ağa Hamamı'nın ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı, kitabesi bulunmadığından kesinlik kazanamamıştır. Bununla birlikte, Sultan III.Murad (1574-1595) zamanında, Kars'ın onarımı sırasında yapıldığı bilinmektedir. Osmanlı hamam mimarisi örneklerinden olup, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Kesme taş ve moloz taştan yapılan hamamın üzeri merkezi bir kubbe ile örtülüdür. 1918 yılında Ermeniler tarafından tahrip edilmiş, daha sonra onarılmıştır. Yakın tarihlere kadar işlevini sürdüren bu hamam günümüzde kullanılmamaktadır.
CUMA HAMAMI
Kars Çayı kenarında, Atatürk Köprüsü'nün solunda bulunan Cuma Hamamı'nın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber yapı üslubundan XVII.yüzyılda yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu hamam plan düzeni olarak yakınındaki İlbeğioğlu Hamamı ile benzerlik göstermektedir.
Osmanlı hamam mimarisi üslubunda, dikdörtgen planlı, kesme taştan yapılan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Yuvarlak kemerli bir kapıdan girilen soğukluğun üzeri kubbe ile örtülüdür. Buradan bir koridorla geçilen ılıklık ve sıcaklık ikinci bir kubbe ile örtülmüştür. Bu kubbeler kasnaksız olup, içeriden Türk üçgenlerine oturmaktadır.
