Avrupa Kimyasal Algıları Araştırma Derneği üyesi, Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Aytuğ Altundağ; kokuların bilinmeyen yönleri hakkında bilgi verdi...
En çekici koku hangisidir?
Dünyada birbirinden güzel binlerce koku bulunuyor. Her kokunun da günümüze kadar uzanan müthiş hikayesi vardır. Bu kokuların her insanın üzerindeki etkisi farklıdır. Kimine bir bebeğin kokusu inanılmaz keyif verirken, bir başkasına amber kokusu çok daha çekici gelebilir.
KADIN DAHA İYİ KOKU ALIR
Kokuyla ilgili yapılabilecek hatalar neler?
En basit hata; çiftlerin birbirlerine kötü koku yaymasıdır. Aşırı açık tenli kadınların baharatlı kokular kullanması uygun olmaz. Erkekler de vanilya ve tarçın içeren kokular kullanmamalıdır. Bugün erkek kokularında üst nota olarak en çok bergamot kullanılıyor. Gündüz ise ağır kokuları tercih etmemek gerekiyor.
Kadınlar mı, erkekler mi daha iyi koku alır?
Kadınlar, erkeklere göre daha iyi koku alır. Özellikle adet döngüsünün yumurtlama öncesine gelen döneminde; koku hassasiyeti daha da artar. Ancak menopoz sonrasında durum tersine döner. Kadınlar, üreme yetenekleri sonlandığında; karşı cinse göre daha az koku almaya başlar.
Çocukların koku duygusu geliştirilebilir mi?
Koku tanımlama yeteneği eğitimle geliştirilebilir. Parfüm üreticilerinin, koku eğitiminde kullandığı belli metotlar vardır. Kişinin hangi kokularla çalıştığını zihninde oluşturabilmesi için, önce farklı koku ailelerinin üyeleri arasında ayrım yapılır. Örneğin; bir kişi önce gül kokusu ile limon kokusunu ayırt eder, hafızasında tutar, daha sonra limon kokusu ile bergamotu ayırt etmeye başlar. Bu çalışmalar sırasında da kokuları hafızaya alabilmek için onlarla ilgili anılar yaratır. Daha sonra bu kokularla tekrar karşılaştığında, ne kokusu olduğunu hatırlayabilir. Yoğun emek sonrasında, karışık kokular içerisindeki farklı kokuları ayırt edebilecek hale gelirler.
Şehir insanı daha mı az koku alır?
Sigara, koku alma yeteneğini çok azaltır. Bunun dışında hava kirliliği de yine koku duyusunu köreltir. Bu anlamda İstanbul insanının daha zor koku aldığını söyleyebiliriz. Yüksek yerlerde yaşayanların da; aynı şehir insanı gibi koku alma yetenekleri azalır. Kokunun en iyi alınabileceği yerler; hava kirliliğinin en az olduğu deniz kenarlarıdır.
KÖPEKLER KANSERİN KOKUSUNU İYİ ALIYOR!
Kimi hayvanların kokuyu tespit etme yetenekleri, insanlardan daha yüksektir. Özellikle çoban köpekleri; havada bulunan koku molekülü sayısının çok düşük olduğu durumlarda bile kokuyu algılayabilir. Karanlıkta insanı bulabilen sivrisinekler, binlerce kilometrelik bir yolculuk yapıp yumurtlama işlevini yerine getiren somon balıkları; koku alma yeteneği yüksek olan canlılara örnektir.
Köpeklerin koku alma konusundaki yetenekleri, tıp alanında çalışan kişilerin de dikkatini çekmiştir. İnsanlardaki kanser gibi bazı hastalıkları erken dönemde saptayabilmek için de koku eğitimine alınmış köpeklerin kullanılması gündeme gelmiştir.
BOYA KOKUSUNA KARŞI SOĞAN
Gül, yasemin, sedir ağacı ve melisa kokusu; yatıştırıcı özelliği olan kokulardır. Davranışsal problemlerin çözümünde yardımcı olarak kullanılabilir.
Günlük yaşamda sık sık maruz kaldığımız boya kokusu; bulantı, nefes darlığı, baş ağrısı gibi pek çok rahatsızlığa yol açar. Bu kokuları yok etmede en etkili çözüm; kokunun olduğu alanı güzelce havalandırmaktır. Bir tencere suyun içerisine amonyak ya da kesilmiş bir soğan koyduğunuzda da; kokunun ortamdan uzaklaştığını göreceksiniz.
Sınava hazırlanan bir çocuğun odasının; hafızasını uyanık tutmasını sağlayacak şekilde kokması gerekir. Bu anlamda biberiye ve turunçgil kokuları kullanılabilir.
KAHVE GÜZEL ŞEYLER HATIRLATIR
Kahve kokusunun çok sevilmesinin özel bir nedeni var mı?
Evet, dediğiniz gibi bu kokuyu herkes çok sever çünkü kahve kokusunun içinde yaklaşık 700 farklı koku vardır. Bu koku, aynı zamanda hafızayı harekete geçirip güzel şeyleri çağrıştırdığı için de çok sevilir.
LİMON VE BERGAMOT ENERJİ VERİYOR
Gün içinde yorgunluktan kurtulmamızı ve kendimizi dinç hissetmemizi sağlayan kokular; genelde citrus grubu olarak adlandırdığımız turunçgiller ailesinden elde edilen kokulardır. Bergamot, limon ve portakal çiçeği kokuları kişiye enerji verir. Karanfil ve okaliptus da yorgunluğa iyi gelir.
GÜZEL UYKU İÇİN LAVANTA
Lavanta kokusu; uyku kalitesini artırıyor ve derin uyku periyodunun uzamasını sağlıyor. Öte yandan yasemin kokusu da kaliteli bir uykuda etkili oluyor ve özellikle uykuya dalmayı kolaylaştırıyor.
