Başkalarının yanında utanıyor, heyecandan konuşamayacak hale geliyorsanız, dikkat! Sosyal fobiniz olabilir. Kişinin sosyal ortamlardan kaçınmasına yol açan bu fobi, çocuklukta başlayıp ilk belirtileri ergenlik döneminde kendini gösteriyor...
TEDAVİSİ MÜMKÜN
"Rezil olacağım", "İnsanlar salak olduğumu düşünecek" ya da "Herkes bana bakıp alay edecek" gibi olumsuz düşüncelerin tetiklediği bu psikolojik sorunu önlemek ise mümkün... Psikolog Esra Başöz, sosyal fobiyi önlemenin beş etkili yolunu Acıbadem Hayat Dergisi'ne anlattı.
OLUMLUYA YÖNELİN
Zihninizden
geçen olumsuz düşüncelerin farkına varmaya çalışıp bu düşünceleri yenileriyle değiştirin... Sosyal fobisi olan kişinin kendisiyle ilgili birçok olumsuz düşüncesi olabiliyor. Kişi sosyal bir ortama girmeden önce "Ellerim titreyecek", "Konuşamayacağım, kekeleyeceğim, kızaracağım, aptal gibi görüneceğim" gibi düşünceler geliştiriyorsa, stresi de artıyor ve bu süreci kendi kendine başlatmış oluyor. Gerçekten de el ve ayakları titriyor, kalp atışları artıyor ve diğer korktuğu durumları yaşıyor. Bu düşünceleri değiştirmek için önerilen iki yöntem var... Birincisi, korkulan durumun tam tersini yaşamayı amaçlamak. Kişi bu korkunun ağırlığını azaltıp kendisiyle dalga geçmeyi öğrendiğinde bu durumu yenebiliyor. İkinci öneri de 'heyecan hissi'yle barışmayı denemek...
GEVŞEMEYE ÇALIŞIN
Sosyal fobide kaygı belirtileri çok yüksek yaşandığı için, el ve ayakların terlemesi ya da titremesi, yüzün kızarması gibi fiziksel belirtiler sıklıkla görülür. Bu belirtileri azaltmak için bazı rahatlatıcı egzersizler önerilir. Nefes egzersizleri, kas gevşetme hareketleri, spor aktiviteleri, isteğe göre yoga ve meditasyon gibi uygulamalar büyük fayda sağlar. Bu tür uygulamalar kişinin stres düzeyini ve kaygılarını azaltır
ADIM ADIM İLERLE
Sosyal fobisi olan kişilerin çoğu sosyal ortamlardan kaçınır. Davet edildikleri doğum günü partilerine gitmez ya da karşı cinsten gelen bir daveti 'istedikleri halde' kabul etmezler. Bu durumda kişiden, en düşüğünden en yükseğine kadar kendisinde kaygı uyandıran ortamları listelemesi istenir. Listesindeki basamakları adım adım çıkan 'sosyal fobik' kişi, küçük şeyleri başardıkça bir sonraki adım için cesaret kazanır.
DİKKATİNİZİ DAĞITIN
Kendinize verdiğiniz dikkati başka şeylere yöneltin. Sosyal fobisi olan kişiler, kendilerine yönelik aşırı bir dikkat geliştirir. Bu dikkat dışarıya yöneltildiği zaman, kişinin kendisi hakkındaki olumsuz düşünceleri de otomatik olarak azalır. Bunu sağlamak için kişinin çevredeki insanların neler yaptığına (ayakkabıları nasıl, ne giymişler vb.) dikkat etmesi önerilir. Kişi dikkatini başka yöne çevirdiğinde, kendindeki fiziksel belirtilere de daha az dikkat edeceği için, istemediği fiziksel belirtileri azalır ve kendini daha rahat hisseder. Bu yöntemin en az üç dakika boyunca devam ettirilmesi önerilir.
HERKESİN KUSURU VAR
Gerçek
dışı beklentiler ve 'mükemmeliyetçi' kişilik yapısı da sosyal fobiyi artıran etkenlerden. "Hiçbir ortamda heyecanlanmamalıyım, her zaman harika görünmeliyim, insanların karşısında hata yapmamalıyım" gibi gerçek dışı beklentiler, çoğunlukla kişiyi baskı altına alıp kişinin kaygı düzeyini artırır. Bu durumdan sıyrılmak için aşırı yüksek beklentilerden ve her zaman mükemmel olmaya çalışmaktan vazgeçmek gerekir.
