İstanbul
Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zeki Karagülle; sağlıklı su içmek için dikkat edilmesi gerekenleri anlattı:
- En sağlıklı su hangisi?
- Bir su paketlenip-şişelenip tüketime sunuluyorsa, ya da şehir şebeke sistemine veriliyorsa sağlıklı olmak zorundadır. En sağlıklı ve güvenilir su ise ister şehir şebeke suyu olsun, isterse şişelenmiş su olsun Dünya Sağlık Örgütü 'İçme Suyu Rehberi' ile uyumlu olan sudur. Uluslararası kıstas ve standartlar bu rehberde yer alır ve ülkemizdeki yasal düzenleme ve yönetmeliklerde de geçerlidir. Şişelenmiş sularda en ideal malzeme camdır. Ama polikarbon ve PET ambalajlar kullanım ve taşıma kolaylığı sağlar. İçme suyunu da evimizde musluktan ya da damacanadan cam şişeye boşaltarak muhafaza etmeli ve kullanmalıyız.
- Çok su içmenin yararları çok anlatılıyor ama tam olarak nelerdir?
- Su vücudumuzdaki tüm fizyolojik işlevlerde ana maddedir ve canlılık kaynağıdır. Canlılığımızı sağlayan metabolik süreçler için temel kaynak ve en uygun ortam görevini su üstlenmiştir. Yalnızca su içerek uzun süre yaşayabiliriz. Halbuki susuzluğa ancak 1-2 gün tahammül edilebilir. Sonrası ölüm tehlikesi ortaya çıkar. Su, vücutta metabolizmada açığa çıkan atıkların atılmasını da sağlar. En fazla idrarla daha az dışkı ile doğal olarak bir miktar suyu dışarıya atarız. Bu da günde toplam 1,5 litre kadardır. Çevre sıcaklığına ve fiziksel aktiviteye bağlı olarak miktarı değişse de ciltten terle ve akciğerlerden solunumla kaybedilen 1 litre kadar suyu da eklersek, günde 2,5 litre su kaybına uğrarız. Bu miktarın sağlıklı bir yaşamda yerine konulması şarttır. Bu nedenle, günde en az 2,5 litre su içmemiz şarttır. Bunun yarım litresi günlük besinlerden de alınabilir. Erkeklerin su bilançosunun kadınlara göre biraz yüksektir. Bu nedenle bir erkek ortalama 2.9 litre/gün, bir kadın ise 2.2 litre/gün kadar su almalıdır.
- Vücut susadığında bunu hissettirmiyor mu? Susamadan su içmek gerekir mi? Yararlı bir alışkanlık mı?
- Evet, susamadan su içmek gerekir. Çünkü susuzluk hissi, vücudun su gereksiniminin yeterli boyutta karşılanmadığını gösteren bir alarmdır. Günlük su gereksinimimizi karşılamak için susamayı beklememeliyiz.
MUSLUK SUYU İÇMEM
Siz musluk suyu içiyor musunuz?
Ben musluk suyu içmiyorum. Mineral miktarı düşürülmüş ama içimi kolaylaştırılmış su da hiç tüketmiyorum. Arıtma cihazlarından geçirilmiş ve mineralleri alınarak içim kolaylığı sağlanmış şebeke suyunun içilmesini de önermiyorum. Her koşulda doğal mineralli ve kaynak sularını tercih ediyorum. Nedeni içim kolaylığı ve alışkanlığı yanında sağlığı destekleyici özellikler taşıyor olmaları. Mineralli su, her zaman çok daha yararlıdır. Yer altı kaynaklı doğal mineralli suların moleküler yapıları işlenmiş veya arıtılmış sulara göre daha sağlıklı ve insan sağlığı için gerekli mineralleri içeriyorlar. Bu konuda birçok bilimsel araştırma yapıldı. Örneğin bazı bölgelerde kalp-damar rahatsızlıklarından ölümlerin daha az olduğu bulundu. Bunun nedeni bu bölgelerdeki insanların tükettiği suların zengin mineralli olmasıydı. Arıtma cihazlarının temel özelliği ise sudaki mineralleri de 'arıtarak' deyim yerindeyse içlerini boşaltıp 'akü suyu'na dönüştürmeleri. Dünya Sağlık Örgütü de bu tür "saf" suların içilmesini kesinlikle önermiyor. Bu arada belirtelim ki arıtma cihazlarının yeterli ve uygun bakımı yapılmazsa, mikrop yuvasına dönebildiklerini araştırmalar gösterdi. Aslında yeraltı doğal su zenginliğimiz düşünüldüğünde Türkiye'nin arıtma cihazlarına ihtiyacı yok.
- Günde ne kadar su içiyorsunuz?
- Günde ortalama 3 litre su içiyorum. Bunun en az 1 litresi maden suyu yani doğal mineralli su, en az 1 litresi ise doğal kaynak suyu. Meşrubat türü şeyler tüketmiyorum. Ama ayran -maden suyu, meyve suyu- maden suyu karışımlarını seviyorum. Ayrıca çay ve kahve de içiyorum.
SU ZAYIFLATMAZ
Zayıflama programlarının hemen hepsinde "bol su için" mesajları yer alıyor. Nedeni tokluk hissi yaratması ve kalori içermemesidir. Ancak su içmek zayıflatmaz, ama sağlıklı yaşama nedenidir. Aslında harcanan kaloriyle doğru orantılı olarak günlük su gereksinimi artar. Şöyle ki, bir günde harcanan her kilokalori başına 1ml su alınmalıdır. Örneğin, 2200 kkal diyet = 2200 ml/gün, 2900 kkal diyet = 2900 ml/ gün su gereksinimi demektir.
SUYUN ETİKETİNİ OKUYUN
Suyun etiketini okuyun. İçerdiği magnezyum ve kalsiyum miktarına bakın. Suyun içindeki magnezyum miktarı 75 miligrama, kalsiyum miktarı 250mg ne kadar yakınsa su o kadar sağlıklıdır. Bikarbonat miktarının da 600 miligramın üzerinde olması sağlıklıdır. Mineralli suların karbonat içermesi de, hem kanda asit-baz dengesi ve metabolizmayı hem de idrar yolları ve böbrek fonksiyonlarını olumlu etkiler. pH, suyun asit ve baz durumunu gösterir. Genel olarak pH değeri 4,5 ile 9.5 arasında değişmektedir. pH değeri 7 olan su nötrdür, asit - baz dengesi sağlanmıştır. 7 üzeri değerler o suyun alkali altı ise asidik olduğunu gösterir. Dünya Sağlık Örgütü standartlarında içme suyu için önerilen veya izin verilen pH değerleri yoktur. Su pH'sının insan sağlığını olumlu ya da olumsuz yönde etkilediğine değin kanıt bulunmamaktadır. Alkali olan yani pH değeri yüksek olan suların değil ama bikarbonat düzeyi yüksek olan suların kanda asit-baz dengesini sağladığı bilimsel olarak gösterildi. Dolayısıyla bir suyun ph'sı değil bikarbonat içeriği "alkali" olmasını yani alkalileştirici etki göstermesini sağlamaktadır
SERT OLAN SULAR MAKBULDÜR
Arıtılmış sularda mineral içeriği ve özellikle de kalsiyum ve magnezyum düzeyleri düşüktür. Çeşitli isimlerle piyasaya sürülen bu sular, kolay içim ve tüketime yönelik üretildiği için mineral içerikleri neredeyse sıfıra indirilir. İçimleri kolay, "tatları" güzel ama mineral içerikleri çok düşüktür. Bir suyun içinde ne kadar çok kalsiyum, magnezyum ve bikarbonat varsa, o suyu içmek o kadar sağlıklıdır. Bizim insanımız yumuşak suya yani kalsiyumu ve magnezyum ve bikarbonatı düşük olan suya alışıktır. Türkiye'de zengin mineralli su yani doğal maden suyu tüketimi ancak yılda 5-6 litre kadardır. Avrupa ülkelerinde 10 litreyi bulmaktadır. Bizim önermiz; günde en az 2,5 litre su içilmesidir. Bunun bir litresinin mineralli sularla ve 1 litresinin doğal kaynak sularıyla sağlanması idealdir. Doğal kaynak suyun yanında mineralli su içilmesinin de sağlık için büyük yararları vardır.
YAŞLILAR SUSUZLUĞU HİSSETMEZ
Yaşlılarda vücuttaki su toplamı yüzde 60'lara kadar düşer. İlerleyen yaşlarda kronik bir sıvı eksikliği söz konusu olur. Genellikle yaşlılar yeteri kadar su almazlar ve hatta susadıklarını bile hissetmezler. Sağlıklarını korumak ve yeterli fiziksel aktivite göstermeleri için onların da su içmeyi alışkanlık haline getirmeleri önem kazanır. Bir ileri yaşlı kişi akşam yatağa girerken 2.5 litre su içtiğinden emin olmalıdır.
