Özel Gaziosmanpaşa Hastanesi Organ Nakli Merkezi Direktörü Doç. Dr. Alp Gürkan, çapraz böbrek nakli ile ilgili sorularımızı yanıtladı:
* Çapraz böbrek nakli nasıl uygulanıyor?
'Böbrek kardeşliği' olarak da adlandırdığımız çapraz nakil yönteminde, iki diyaliz hastası alıcı ve onların yakınları olan iki verici bulunuyor. Merkezimizde bu konuda oluşturduğumuz havuzda hastaların verilerini eşleştiriyor ve görüşmelere başlıyoruz. İki farklı ailenin bireyleri; birbirlerinden habersiz olarak başladıkları bu mücadele ile ilgili ortak bir görüşmeye çağrıldıklarında birbirlerinin yakınlarına hayat vereceklerini öğrenip, seviniyorlar. Bir diyaliz hastası için ailesinin bağış konusunda uyumsuz olması büyük bir motivasyon kaybı yaşatırken, bu yöntemin varlığını öğrenen hastalar daha büyük bir mücadele ile hayata tutunmaya başlıyor. Yalnız kadavra listelerinden gelecek müjdeli habere bağlı olan hastalar için bu yöntem sayesinde ikinci bir umut şansı doğuyor. Böbrek yetmezliği konusundaki çıkmazları yavaş yavaş aşmaya başlıyoruz. Havuzumuzun genişledikçe daha fazla hastaya hayat kaynağı olacağını düşünüyoruz. Ekip olarak, bu amaçla İzmir'den İstanbul'a göç ettik. Hedefimiz daha fazla hastaya sesimizi duyurabilmekti.
DÖRT AMELİYAT BİRDEN!
* Çapraz nakil uygulanırken, hangi şartlar aranıyor?
Dört ameliyat salonunun birden çalışması, yani güçlü bir ekip gerekiyor. Dört operasyon aynı anda yapılmaya başlanıyor. İlk önce uygun aileleri saptayıp, tanıştırıyoruz. Bu ailelerin arasında pozitif bir iletişim sağladıktan sonra, kendilerine detaylı bir şekilde uygulamayı anlatıyoruz. Hastanemizin etik kurulunun da onayı alınarak, tıbbi işlemler başlatılıyor. Bu işlemlerin sonunda böbrek nakli açısından bir sakınca görülmezse, her iki vericinin ameliyatı aynı anda başlatılıyor. Böbrekler çıkartılıp akrabalar çaprazlaştırılarak, ameliyat gerçekleştiriliyor.
* İnsanlar çapraz nakil operasyonu için nasıl başvuruda bulunabilir?
Bizler tüm organ nakli ekipleriyle koordinasyon halindeyiz. Bu konuda bilgilenmek isteyen diyaliz hastaları veya hasta yakınları, hastanemizde rutin olarak gerçekleşen hasta nakil eğitimlerine katılarak veya koordinasyon ekibimizle irtibata geçerek kendilerini organ nakli havuzuna kaydettirebilirler.
* Aileler ikna olup mu geliyor yoksa siz mi onları ikna ediyorsunuz? Kafalarındaki tereddütleri nasıl gideriyorsunuz?
Merkezimizdeki diyaliz hastalarına veya nakil için başvuranlara verdiğimiz ilk eğitimlerde yöntem hakkında bilgilendirme yapıyoruz. Çapraz nakli duyduklarında genellikle çok seviniyorlar. Şu ana kadar önerdiğimiz hiçbir aileden 'hayır' cevabı almadığımız gibi tereddütlü ruh haliyle de karşılaşmadık.
UYGULAMA SAYISI ARTTI
* Şimdiye kadar kaç hastaya çapraz nakil yapıldı?
2003 yılının temmuz ayında çapraz nakil yöntemini uygulamaya başladık. Bugün itibariyle toplam 30 diyaliz hastası yeni bir hayata başladı. Yani 30 sağlıklı ve tüm tıbbi verileri uygun hasta yakını da, çapraz nakillerin gerçekleşebilmesi için gönüllü donör oldu. Eğer bu yöntem olmasaydı, bu hastalar yakınlarıyla olan tıbbi uyumsuzlukları nedeniyle kadavra listesinden çağırılmayı bekliyor olacaklardı. Bu; hastalığın vücutlarına daha fazla zarar vermesine ya da hayatlarını kaybetmelerine yol açabilirdi. 45 binlik hasta rakamı göz önüne alındığında 30 hasta dikkate alınmayacak bir değer ama bu yöntem yalnızca ameliyattan ibaret değil. Ciddi bir koordinasyon ve veri analizi gerektiriyor. Hastaların çoğunun ekonomik güçleri kısıtlı olduğundan, yöntemi hayata geçirmede zorlanıyor veya gecikiyorduk. Ancak biz bu tetkiklerin çoğunu ücretsiz olarak tamamlıyoruz. Burada amaç; hastayı kurtarmak. Daha önce yılda üç kez gerçekleştirebildiğimiz bu yöntemi, son 10 ayda beş kez uyguladık. Yöntem duyuldukça, elimizdeki bilgi bankası da genişleyecektir.
