Beş aylık hamileyim; en son kontrolümde kan şekerim yüksek çıktı. Düzenli kontrol ve rejim önerdiler. Kendim için değil ama bebeğim için korkuyorum. Doğum sırasında ya da ileriki yaşlarda bendeki gebelik şekeri nedeniyle çocuğumda sorunlar çıkar mı?

Gebelikte ortaya çıkan şeker hastalığına 'gestasyonel diyabet' denilir. Gestasyonel diyabet; gebelikten önce olmayıp, anne hamile kalınca ortaya çıkar ve doğum gerçekleşince düzelir. Diğer tip şeker hastalıkları ise tanı konulduktan sonra tüm yaşam boyu sürer. Gestasyonel diyabete tutulan kadınların vücudu, hem kendi hem de bebeğin kan şekerini belirli bir düzeyde tutmak için yeterli insülini üretemez. Şeker düzeyindeki yükselmeler genellikle 24- 28'inci haftalar arasında dikkati çekmeye başlar. Bu zamanlar arasında yapılacak şeker ölçümü hastalığın teşhisinde yeterlidir. Gebelik sırasında annenin karnında bir kalkan gibi bebeği saran plasenta, bu haftalarda ürettiği bazı hormonların etkisiyle insülin ihtiyacını arttırır. Eğer annenin vücudu talebe yeterli cevabı veremiyorsa hastalık belirtileri ortaya çıkar. Çoğunlukla belirtiler hafiftir; bazılarında artmış susama hissi, sık idrara çıkma ve çabuk acıkma fark edilir.

TEKRARLAYABİLİR
Daha önceki gebeliklerinde gestasyonel diyabeti olanlar, şişmanlar, yakın akrabaları arasında şeker hastası bulunanlar ve idrar testlerinde şeker çıkanlar, gebelikleri sırasında gestasyonel diyabet riski yüksek gruptur. Anne karnındaki bebeğin iri olması, annenin iri doğmuş olması, yüksek tansiyon ve geçmişte tekrarlayan düşük ya da sebebi belli olmayan ölü doğumlar da riski artırır. Gestasyonel diyabet olduğu tesbit edilip de kan şekeri güvenli sınırlar içinde tutulabilenler doğumda ve sonrasında belirgin bir sıkıntı yaşamazlar. Aksi hallerde; annede yüksek tansiyon riski artar, bebek normal yollarla doğrulamayacak kadar irileşebilir ya da doğum sonrasında bebekte düşük şeker atakları, kan kalsiyum seviyesinin düşük olması, yüksek bilirubin seviyeleri gibi metabolik düzensizlikler ya da solunum güçlüğü gibi fonksiyonel problemler baş gösterebilir. Tedavide amaç; anne ve bebeğin gebelik sırasında ve doğumdan sonra yaşayacakları sorunları ortadan kaldırmaktır. Bunun için de annenin kan şekerinin güvenli bir sınır içinde tutulması yeterlidir. Birçok kadın düzenlenen dengeli bir karbonhidrat rejimi ile bunu başarır. Bir kısmında ise insülin kullanmak gerekebilir. Amaçlanan değerlerin tutturulduğu tedavilerde, anne ve bebek için herhangi bir hastalık geliştirme riski, gestasyonel diyabet olmayanlarla aynıdır.

ANNE SÜTÜYLE BESLEYİN
Hastaların büyük çoğunluğu doğumdan sonra düzelir ama bu kadınlar ileriki gebeliklerinde de büyük olasılıkla benzer sorunlar yaşarlar. Bazı gözlemlere göre yüzde 17, bazılarına göre ise yüzde 63 ihtimalle 5 ila16 yıl içinde şeker hastası olurlar. Böyle annelerden doğan bebekler ise bebeklik, çocukluk ve ileriki yaşamlarında da şişman olmaya adaydır ve onlar da gelecekte şeker hastası olabilirler. Gebeliklerinde başlarından böyle bir hastalık geçenler, daha sonra aynı şeyin tekrarlama ya da şeker hastalığı riskini vücut kitle indeksine göre uygun bir kiloya sahip olarak azaltabilirler. Bu kadınlar, insülinin doğru çalışmasını bozduğu için mümkünse nikotinik asit ve kortizon türevlerinden kaçınmalılardır. Sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları uygun olmamakla birlikte östrojenle kombine ilaçlar kullanılabilir. Bebekler de anne sütü ile beslenirlerse erken dönemde aşırı kilolu olma riski azalır. Şişmanlık, tip 2 şeker hastalığı için riski arttıran bir faktör olduğundan, bu bebekler ilerideki yaşamlarında dengeli beslenmeye alıştırılmalı ve sportif aktivitelere yönlendirilmelidir.