Mehmet Kazancı ve Mehmet Emin Karamehmet'in 1.2 milyar dolarlık Başkentgaz bedelini ödeyememesi nedeniyle gündeme gelen BOTAŞ'ın "al yada öde" şeklindeki Rusya borcu, artan tüketim sayesinde şimdiden kurtuldu. Geçtiğimiz yıl düşük tüketim nedeniyle kullanamadığı yaklaşık 1.1 milyar dolarlık gazın bedelini Rusya'ya ödemek zorunda kalan BOTAŞ, bu yıl satış rekorları kırmaya başladı. 2008'de art arda gelen zamların etkisiyle doğalgaz satışları dip yapan şirket, iki yılda almadığı gaz için yaklaşık 2.5 milyar dolar ödedi. Şirketi karamsar tablodan ise bu yıl hızla artan tüketim kurtardı.
BOTAŞ HEDEFİ AŞTI
BOTAŞ petrol fiyatlarındaki rekor artışa rağmen 32 aydır zam yapmadı. Bunun sonucunda 2011 Ocak-Nisan döneminde 14.7 milyar metreküp ile rekor doğal gaz satışı gerçekleştirdi. Bu rakamla BOTAŞ, yılın ilk 4 aylık hedefini 3 milyar metreküp aşmış oldu. Şirketin bu yılki gaz satış hedefi ise 29.9 milyar metreküp. Hedeflerin böyle gitmesi durumunda şirket bu yıl geçen yıllar için peşin parasını ödediği milyarlarca dolarlık gazı kullanmaya başlayacak. Sene sonuna doğru tüketimin böyle devam etmesi durumunda bu yıl Rusya'ya ödenen fazla miktar kurtarılmış olacak.
Al ya da öde nedir?
Doğalgazın taşınması ve depolanması diğer ürünlere göre zor olduğu için üretici ülkeler, sözleşmelerde talep güvencesi istiyor. Sözleşmelere "al ya da öde" (take or pay) maddesi konuluyor. Taahhüt edilen gaz kullanılmasa bile ödemesi yapılıyor.
Zammın faturası: 2.5 milyar dolar oldu
2008'de
doğalgazın fiyatı üst üste yüzde 5 zamla yüzde 80'e yakın arttı. Ardından yapılan indirimlere rağmen satışlar rekor oranda düştü. Bunun üzerine BOTAŞ, 'al ya da öde'ye düştüğü İran'a 2008 için 704 ve 2009 için 650 milyon dolar ödeme yaptı. Şirket 2010'da da Rusya'ya 1.1 milyar dolar ödedi. İran sözleşmesine göre 'al ya da öde' ile peşin ödenmesi gereken tutarın 5 yıl içinde tüketilmesi gerekiyor. Bu nedenle tüketimin artırılması BOTAŞ için önem taşıyor.
