Onlarca finansal kriz gördü... Kâh ABD'de ihracat kotalarının kaldırılması için lobi yaptı, kâh Türk işadamına yatırım yolunu gösterdi. Bir zamanlar 1 milyar doları bile bulmayan ticaret hacminin artması için gösterilen çabanın en yakın tanıklarından oldu. Bugün 78 yaşındaki Türk Amerikan İşadamları Derneği (TABA/AmCham) Başkanı Uğur Terzioğlu, enerjisiyle gençlere taş çıkartıyor. ABD ile 16 milyar dolar düzeyinde olan ticaret hacmimizin 3 yıl içinde 30 milyar dolar seviyesine ulaşmasını beklerken heyecanını gizlemeyen Terzioğlu, "Sadece tütün, fındık değil artık Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'ne (NASA) yedek parça satıyoruz!" diyor. ABD'li heyetlerin Türk yatırımcı avında olduğunu anlatan Terzioğlu ile yaklaşan seçimleri, ekonomi gündemini ve gelişmeleri konuştuk.
Seçim gündemi belirleyen konu. Ekonomi etkilendi mi?
Bakın eskiden Türkiye'de seçim olduğu zaman, 6 ay öncesinden devlet bankaları kredileri durdurur, özel bankalar da temkinli hareket ederdi. Türkiye 6-9 ay iktisadi buzdolabına girerdi. Şu anda hiç öyle bir şey yok. En büyük ekonomi sıralamasında 25'inci sıralardan 17'inci sıralara geldik. Seçimden sonra da 16'ıncı olacağız.
Yabancıların beklentisi ne yönde?
Yabancı yatırımcı koalisyon istemiyor. İstikrar beklentisi var, hem halkta hem yatırımcıda. Türkiye son 10 yılda çok büyüdü. Bir zamanlar Alman işgali olursa tanklar kolay geçer mantığıyla bu ülkede köprü yapılmadı... Artık tüm bunları geride bıraktık. Bunu sadece tek bir partinin başarısı olarak da görmüyorum, birbirlerinin üstüne eklemlenerek yapılan hamlelerin sonucu olanlar.
Problem olarak ne görüyorsunuz ekonomide?
Hâlâ tefeciliği durduramadık. Bankalar çok temkinli hareket ediyor, işadamının bir kez çeki dönmüşse banka yüzüne bakmıyor. Ama tefeci yüzde 100 faizle veriyor.
YATIRIMCI AVI YAŞANIYOR
ABD'de de seçimler yaklaşıyor. Türkiye nasıl etkilenir?
Hiçbir etkisi olmaz çünkü hangi başkan gelirse gelsin Türkiye'nin yanında olmak mecburiyetinde. STK'lar çok etkin şekilde lobi yapıyor.
Ziyaretler çok mu sıklaştı bana mı öyle geliyor?
Doğru. Son 3 ayda ABD'li heyetlerin sayısı çok arttı. Daha geçen hafta yatırımcıları cezbetmek için Chicago'dan gelen bir heyeti ağırladık. Anlaşma yapıp, bir kiremit yatırımı çektiler.
İhracatta nasıl bir dönüşüm yaşanıyor?
"Çin'den aldığın tükenmez kalem üçüncü kullanışında kırılır, ABD artık bunu gördü. Tekstil ihracatımızda kıpırdanma başladı. ABD'ye otomobil ihraç ediyoruz. ABD'ye 10 yıl önce biri çıkıp araç ihraç edeceğiz deseydi adamı deli diye hastaneye koyarlardı. Bugün sadece pamuk, fındık, tütün değil NASA'ya yedek parça satıyoruz! İhracatının şekli o denli değişti. Bu mal sayısını artırmamız lazım."
TİCARET HACMİ 30 MİLYAR DOLAR OLUR
Ticaret hacmimiz 3 yıl sonra ne olur?
Senelerce kotalar kalksın diye uğraştım. 27 kotanın sadece 21'ine mal verebiliyorduk. Kotalar kalktı ancak kotalar varkenki ihracatın yüzde 50'sindeyiz. Burada bizde de hata var. Meksikalı, Hintli fiyat rekabetine giriyor, biz ise girmiyoruz. Ben umutluyum, 3 yıl içinde 30 milyar doları buluruz diye düşünüyorum.
Yollardaki Chevrolet'lerin sırrı
2008'de yaşanan küresel krizin ABD'nin ithalatını düşürdüğünü, bugün gelinen noktada ise düşük seviyeden devam eden doların ülke mallarını giderek ucuzlattığını anlatan Terzioğlu, "Türkiye'de bu kadar araba üretiliyor, biz ise ABD'den araba ithal ediyoruz. Çünkü ABD'den gelen lüks araba Japonya'ki muadilinden daha ucuza gelmeye başladı. İşte bu yüzden her yerde Chevrolet görmeye başladık. ABD malı her şey ucuzladı. ABD'den ithalatımız artıyor" dedi.
SEVDA YÜZBAŞIOĞLU