Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Antalya Şubesi Başkanı Vahap Tuncer, domates güvesi (Tuta Absoluta) zararlısı ve havaların aşırı sıcak gitmesi nedeniyle domateste üretim sıkıntısı yaşandığını, fiyatların bu nedenle yüksek olduğunu belirterek, ''Sonbahar üretimi Kasım ayında başlayacak. Domates fiyatları kasım ayından itibaren yavaş yavaş düşer'' dedi.
Tuncer, Türkiye genelinde domates fiyatlarının artmasının birinci nedeninin aşırı sıcak ve nemli hava, ikinci etkisinin de domates güvesi zararlısı olduğunu söyledi. Antalya ve Burdur'da domates güvesinin açık alanlarda domatese büyük zarar verdiğini, ürün ve kalite kaybı yaşandığını belirten Tuncer, yaz dönemlerinde Türkiye'nin domates üretim bölgesi olan Çanakkale, Bursa Karacabey, Eskişehir, Tokat ve Ayaş'ta havaların aşırı sıcak gitmesi nedeniyle domatesin kavrulduğunu, yandığını kaydetti.
Tuncer, şöyle konuştu:
''Özellikle açık alanlarda domates üretimi yapılan ve ülkenin ihtiyacını karşılayan bu bölgelerde sıcak ve nemli hava domatesi yaktı, kavurdu. Üretim ve kalite bozuldu. Sera bölgelerinde de çiftçi domates güvesi zararlısı yüzünden ekim için tereddüt yaşadı. Sonbahar üretimi Kasım ayında başlayacak. Domates fiyatları kasım ayından itibaren yavaş yavaş düşer.''
Domates güvesi zararlısının yaz üretimi yapılan Korkuteli ve Burdur açık alanlarında üretimin yüzde 60'ını olumsuz etkilediğini ifade eden Tuncer, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın domates güvesi zararlısına karşı çiftçiyi destekleyici önlem almadığını öne sürdü.
-ANTALYA ZİRAAT ODASI BAŞKANI HALİL ORDU-
Antalya Ziraat Odası Başkanı Halil Ordu da, tarlada ve serada domates olmadığını, bu nedenle fiyatların anormal derecede yükseldiğini bildirdi. Çiftçide ürün olmadığını, aşırı sıcak ve nemli havanın üretimi olumsuz etkilediğini anlatan Ordu, ''Sıcaklar serayı bile etkiliyor. Tarlada domates yandı. Sıcak havalar bu ayın sonuna doğru kaybolur. Domates üretimi de normal seyrine girer'' dedi.
Domates güvesi zararlısına karşı Antalyalı çiftçilerin gerekli önlemleri aldığına dikkati çeken Ordu, şöyle konuştu:
''Ürün ve kalite kaybına yol açan domates güvesi zararlısına karşı Antalyalı çiftçi gerekli önlemlerini aldı. Şu anda açık alanda etkili olan domates güvesi seralara hücum edecek. Antalya çiftçisi domates güvesi ile mücadeleye hazır. Düşmanı bekliyor. Domates güvesi nedeniyle domates üretiminden vazgeçen çiftçi sayısı yüzde 5 civarında. Bunu da fide üreticileriyle yaptığımız görüşmelere göre söylüyorum. İhracat çok fazla etkilenmez düşüncesindeyim. Marketlerde 5-6 TL olan domates fiyatları kasım ayı başından itibaren 1-1,5 TL'ye iner. Antalya'da sahil kesimlerinde üretim başladığında domatesteki üretim arzı sıkıntısı sona erer. Domates fiyatlarındaki pahalılık geçicidir. Ancak şu anda üreticinin elinde domates yok. Aracılar da bu fırsatı değerlendirdi. Domates çiftçide 1,5-2 TL civarında. Ancak sofraya gelinceye kadar aracılar kazanıyor.''
YÜKSELEN DOMATES FİYATLARI SALÇAYA DA YANSIDI
Öte yandan Konya'da kurulu Gülab Salça Fabrikası Pazarlama Müdürü Seyfullah Nohutçu, yükselen domates fiyatlarının salçaya da yansıdığını, salçanın toptan fiyatının yüzde 60 arttığını söyledi.
Nohutçu, Konya'nın Çumra ilçesinde günlük 200 ton domates işleme kapasitesine sahip bir fabrika olduklarını belirtti.
Büyük salça firmalarının, geçen yıldan ellerinde stoklar bulunması nedeniyle bu yıl yaklaşık yüzde 40 daha domates ekimi yaptırmaları, bitkide ateş yanıklığı hastalığı ve domates güvesinin görülmesi gibi nedenlerin Konya'da domates üretimini azalttığını ifade eden Nohutçu, ''Ayrıca domatesleri kökten başlayarak kavuran bir başka hastalık daha oluştu'' dedi.
Tüm bu nedenlerle domatesin fiyatının arttığını, salça fabrikalarının da domates bulmakta zorlandıklarını belirten Nohutçu, şunları kaydetti:
''Yükselen domates fiyatları salçaya da yansıdı, salçanın toptan fiyatı yüzde 60 arttı. Biz geçen yıl salçanın toptan kilogramını 1,75 liraya veriyorduk, bu yıl fiyat 3,5-4 liraya doğru tırmanıyor. Sezonun ortasından itibaren fabrikamıza gelen domates miktarı azalmaya başladı, son günlerde ise tümüyle bitti. Salça yapacak domates olmadığı için 2 gün önce biz de fabrikamızda üretimi durdurduk. Yurt dışı talebini büyük firmalar karşılayamazsa salça fiyatı daha artacak.''
Nohutçu, domateste ve salçada bu tür fiyat dalgalanması sorunu yaşanmaması için tek çözümün çiftçiye sözleşmeli ekim yaptırılması olduğunu sözlerine ekledi.
