Günlerdir kamuoyunda SGK'nın kadınlara doğum borçlanmasını kolaylaştırma düzenlemesi olarak sunduğu uygulamanın yargı kararı sonrasında şekillendiğini söyleyen Avukat Ali Onar iki çocuk annesi müvekkilinin doğum yaptığı yılları borçlanmak istemesinin SGK tarafından reddedilmesi üzerine açtıkları davayı kazandıklarını, 300 gün şartı ve doğum öncesinde sigortalı olma şartlarının kaldırılması nedeniyle SGK'nın bu tebliği yayımladığını bildirdi.
SGK'nın doğum borçlanması müjdesi olarak sunduğu uygulamanın mimarı Avukat Ali Onar, günlerdir kamuoyunda SGK'nın kadınlara doğum borçlanmasını kolaylaştırma düzenlemesi olarak sunduğu uygulamanın yargı kararı sonrasında şekillendiğini söyledi.
-SGK ÖNCE REDDETTİ, MAHKEME KARARINDAN SONRA TEBLİĞ ÇIKARDI-
İki çocuk annesi Seviç Kahraman, doğum yaptığı yılları borçlanmak istemiyle SGK İzmir İl Müdürlüğü'ne başvurdu. Ancak 1987 ve 1993 yıllarında doğum yaptığı ve hamilelik sürecinde çalışmaması nedeniyle ilk doğumdan dolayı borçlanma isteğini o tarihte sigortalı dahi olmamasından, ikinci doğumuna yönelik borçlanma talebi de "işten ayrıldıktan sonraki 300 gün içerisinde doğum gerçekleşmediği" gerekçesiyle reddedildi. Avukat Ali Onar, erkeklerin askerlikte geçirdikleri günlerle ilgili sigortalı olup olmadıklarına bakılmaksızın borçlanabildiğini belirterek, anayasanın eşitlik ilkesine göre kadınların da doğum yaptığı için çalışamadığı sürelerle ilgili olarak borçlanma hakkı verilmesini istediklerini söyledi. Ancak SGK, başvuruyu genelgeleri dayanak göstererek reddetti.
-"DEVLET ERKEĞE ASKERLİK; DOĞA KADINA DOĞURGANLIK VERİYOR"-
Avukat Ali Onar, daha önceden üst mahkemelerin kısmi olarak kadın doğum borçlanması için kısmi kabuller verdiğini anımsatarak, ancak bu kabullerin 300 gün şartına ilişkin olduğunu ifade etti. Avukat Onar sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kadınlar doğum borçlanması için sigortalı olmadan önce doğum yaptıysa ve daha sonra sigortalı olduysa doğum borçlanması yapabilir. Kazandığımız mahkeme kararıyla 300 gün şartının da kanunda öngörülmediği ortaya çıktı. 17 Hazıran'da davanın sonuçlanmasından sonra SGK önce 1 Temmuz 2010 tarihinde 300 gün şartını tebliğ ile değiştirdi. En son da bu genelgeyi yayımlıyor. Devlet erkeğe bir görev veriyor. Erkek bu vasıflara sahipse askerlik yapabiliyor. Bu devletin vermiş olduğu bir görev; aynı durum kadın için de geçerli eğer yeterli vasıflara; doğurganlığa sahipse, doğanın verdiği görevi de kadın yerine getiriyor. Dolayısıyla kadın ve erkek arasında bu şekilde bir ayrım yapılması erkeğe bu hak verilirken, kadına verilmemesi Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırı. Sosyal Güvenlik Kanunu'ndaki 41. madde de sigortalılığın doğum öncesi ya da doğum sonrası olacağına dair bir hüküm yok. Bunu genelgeyle yapmışlar. 300 şartı ve sigortalılık şartı getirmişler. Mahkeme de bunu geçersiz saydı."
-"MAHKEME KARARINDAN SONRA SGK KENDİ YAPIYOR GİBİ KARAR ÇIKARTTI"-
Avukat Ali Onar, "Sosyal Sigortalar sanki kendileri yapıyor gibi bir lütufta bulunuyor gibi bir karar çıkarttı" diyerek, işin aslının hiç de öyle olmadığını söyledi. Avukat Onar, "İşin aslı davayı çok aleni bir şekilde kaybedilince önce bir tebliğ çıkarttılar. Şimdi de genelge çıkartıyorlar" dedi.
Davaya ilişkin bilirkişi raporunda da doğum borçlanmasının sigortalılık başlangıç tarihinden sonrası için yapılacağına dair bir hüküm bulunmadığı gibi sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde doğum yapılması şartını öngören bir hükümünde bulunmadığı belirtildi.
-YASA ŞÖYLEYDİ-
5510 sayılı kanunun 41. maddesi a bendi, "Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4. maddenin a bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri, talepte bulunmaları halinde, borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartıyla borçlandırılmalarına" şeklinde düzenlendi.
-1 TEMMUZ TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN TEBLİĞ-
Mahkeme kararının ardından 1 Temmuz'da Resmi Gazete'de yayımlanan Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve Esasları hakkındaki tebliğ ile borçlanma kapsamında olan süreler ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreler, borçlanma kapsamında değerlendirildi.
Mahkeme kararının oluşturduğu içtihat nedeniyle SGK konuya ilişkin bir de genelge hazırlığı yapıyor.
