BUZUL İLE İLGİLİ İLK BİLİMSEL ÇALIŞMA YAPILDI
Günümüze kadar hiç bir araştırmanın yapılmadığı kıtaya 40 Bilim insanından oluşan İcefin ekib girdi. Buzalla ilgili ilk bilimsel çalışmayı İcefin ekibi yaptı. Uluslararası Thwaites Buzul İşbirliği, bu buzulun neden bu kadar hızlı değiştiğini anlamak için İngiltere ile ABD tarafından ortak desteklenen 50 milyon dolarlık, beş yıllık bir proje hazırlandı. Bu proje, Antarktika tarihiyle ilgili bugüne kadar yapılmış olan en büyük ve en karmaşık bilimsel saha çalışmasını temsil etmekte.
GÖRÜNTÜLER TARİHİ BOYUTTA
Buzulda çekilen fotoğraflar, tarihi görüntüler niteliğinde. Thwaites Buzulu'nun ön kısmındaki buz duvarına temas ettiği noktaya ulaşan İcefin ekibi, but kütlesinin görüntülerini İcefin isimli denizaltı robotu ile görüntülemeyi başardı. 600 metre boyunca buzulun içerisinde ilerleyen denizaltı robotu, benzersiz fotoğraflar çekmeyi başardı. Deniazaltı robotunun çektiği fotoğraflar dünyamızı değiştiren bir yapının çekilmiş ilk fotoğrafları arasında. Bu zamana kadar bu buzula sadece 4 kişinin ulaştığı ve bu kişilerinde araştırma için gönderilen öncü ekibin üyeleri olduğu bilinmekte.
EN UFAK BİR AKSAMA TÜM VERİLERİN İPTAL OLMASINA NEDEN OLUYOR
Böylesine önemli bir buzulla ilgili bu kadar az bilgiye sahip olunmasının ana nedeni coğrafi ve hava koşulları olduğunu belirten ekip, meydana gelebilecek en ufak bir aksamada elde edilen tüm verilerin iptal olabileceğini söyledi. Yeni Zelanda'dan ABD'nin Antarktika'daki ana araştırma istasyonu McMurdo'ya yapılan uçuşlarda sık sık aksamaların yaşandığı ve bu aşamada McMurdo'dan Batı Antartika'ya yapılan uçuşların tamamının 17 gün boyunca durdurulduğu söyleyen ekip, bu aksamanın mevsim boyunca yapılan tüm araştırmaların iptal olmasına neden olduğu belirtildi.
KIYAMET BUZULU NEDİR VE NEDEN ÖNEMLİDİR?
Dünyanın en fırtınalı kıtasının en fırtınalı noktasında yer alan Kıyamet Buzulu Batı Antartika kıtasının kilit taşı konumunda. Dünyada deniz suyu seviyesindeki yükselişin yüzde dördünün bu buzuldan geldiğini belirten Buzulbilimciler, buzulun tamamen erimesi halinde, deniz seviyesinin de yarım metreden fazla yükseleceğini ifade ettiler. Dünyanın en riskli ve en önemli buzulları arasında olan Kıyamet Buzulunun yüz ölçümü Britanya adası büyüklüğünde. Antarktika'da bulunan bu buz kütlesi, dünyadaki temiz su kaynaklarının yüzde 90'ını oluşturmakta. Thwaites buzulu, Doğu'nun aksine yüksek rakımlı bir yerde bulunmamakta. Tabanının deniz seviyesi altında yer almakta. Thwaites buzulunun buz olması durumunda, üzerinde birkaç ada olan derin bir okyanus parçası olabileceği ifade edildi.
İncefin ekibi, buzulun okyanus üzerinde durmaya başladığı noktayı yaklaşık 800 metre derinlikte kazmak istiyorlar. Nedeni ise; bu işlem ile deliği kullanarak, buz kütlesinin erimesine neden olan deniz suyuna ulaşmak ve bunun nereden geldiğini, bu buzu neden bu kadar hızlı bir şekilde erittiğini anlamak istemeleri. Ekibin zamanı ise oldukça kısıtlı.
KÜTLEYİ TUTAN YAPI ZAYIFLAMAKTA
Bilim insanlarının Thwaites konusunda kaygılı olmasının nedeni deniz tabanının aşağı doğru kayıyor olması. Bu da, buzulun iç kesimlere ilerledikçe giderek daha da kalınlaştığı anlamına geliyor. En derin noktada, buzulun tabanı, deniz seviyesinin yaklaşık 1,6 kilometre altında ve suyun üzerinde de yaklaşık bir bu kadarlık buz kütlesi bulunuyor. İlk tespitlere göre, buzulun denizin içine ileriye doğru uzanan uç kısmının altındaki boşluğa ılık okyanus suları ulaşıyor ve bu alttaki kısmı eriterek, oyulmasına neden oluyor. Buzulun altı eridikçe üstteki kütleyi tutan yapı da zayıflıyor.
"BİR KISIR DÖNGÜYE DÖNÜŞMÜŞ DURUMDA"
Buz kütlesi eridikçe, içindeki buzun da denizin üstünde yüzmeye başlaması da o kadar hızlı oluyor. Dr. Rivermandurumu, buz kütlesinin "iteklemeye başlamak" istemesiyle açıklıyor. Dr. Riverman'a göre, buz uçurumu ne kadar yüksek olursa "itekleme" isteği de o kadar yüksek oluyor" diye ifade etti.Dr. Riverman, "Bu süreçlerin çok daha hızlanmasından endişe ediliyor. Bu, bir kısır döngüye dönüşmüş durumda" dedi.
Böylesine zorlu koşullar altında bilimsel araştırma yapmak, birkaç bilim insanını dünyanın ücra bir köşesine taşımaktan çok daha öte bir çalışma gerektiriyor. Araştırma ekibinin özel ekipman, on binlerce litre yakıt, çadır, kamp malzemeleri ve gıda da götürmesi gerekiyor. Buraya giden bilim insanları, buzulun üstünde kurdukları kamplarda bazen iki ay, bazen daha uzun süreli kalıyor. Bilim insanları ve malzemeleri, projenin Batı Antarktika Buz Tabakası'nın ortasındaki ana toplanma alanına ABD'nin Antarktika Programı'na ait buza iniş yapabilen Hercules kargo uçaklarının yaptığı 10'dan fazla seferle taşındı. Daha sonra araştırma yapılan alana da Dakota ve Twin Otter tipi daha ufak uçaklarla götürüldü.
DENİZDE DEVASA BUZ KÜTLELERİ YÜZÜYOR
Bilim insanları, Pasifik Okyanusu'nun ısındığını ve Batı Antarktika kıyılarındaki rüzgâr biçimleri değişiklik göstermeye başladığını söylüyor. Bu da dipteki ılık suyun, kıta sahanlığının üzerine çıkıyor. Araştırma bölgesindeki bulunan New York Üniversitesi'nden Okyanusbilimci David Holland, "Derindeki ılık kutup çevresi suyu, 1-2 derece sıcaklığındaki üstteki sudan sadece birkaç derece daha ılık olmasına karşın, bu buzulun erimesine neden oluyor" dedi.
EN ÖNEMLİ NEDEN DENİZ SUYUNUN YÜKSELMESİ
Hem iklim hem de coğrafi koşullar, buzulun yavaş yavaş zayıflamasına, kırılmasına ve parçalanmasına yol açmaktadır. Bazı yerlerde, büyük buz kitlelerinin çatlamasıyla kopan devasa buz dağları denizin üstünde yüzdüğü görülmekte. Buzulun ön kısmı yaklaşık 160 kilometre genişliğinde ve yılda üç kilometre denizin içine çöküyor. Bu, çok ciddi bir çöküş hızı ve Thwaites'in dünyada deniz suyunun yükselmesinde neden bu kadar önemli rol oynadığını da açıklayan bir etken. Thwaites, bir gecede yok olup gitmeyeceğini belirten Bilim insanları bunun 10 yıllarca, hatta muhtemelen 100 yıl süreceğini söylüyor. İngiliz Antarktik Araştırmaları'ndan Bilim Direktörü Prof. Dr. David Vaughan, deniz seviyesinin fırtınanın oluşumunda çok kritik bir rol oynadığını söylüyor.
