Suudi Arabistan meselesinde gündemde cevabı en çok merak edilen soru İsrail'in Lübnan'a saldırıp, saldırmayacağı. İsrail neden ön plana çıktı, Suudi Arabistan'ın böyle bir yönlendirmesi oldu mu, Hizbullah hakkındaki iddialar ve Hariri cephesinde yaşananlar ile ilgili gündemi, Taha Dağlı sabah.com.tr için yanıtladı.
SUUDİ ARABİSTAN'I LÜBNAN'DA RAHATSIZ EDEN FAKTÖR NE?
Suudi Arabistan, Lübnan'da İran güdümündeki Hizbullah yapılanmasından rahatsız. Yemen'de Husiler, Irak'ta Haşdi Şabi ve Lübnan'da Hizbullah varlığı, Suudi Arabistan için ciddi bir tehdit.
LÜBNAN BAŞBAKANI HARİRİ BU DENKLEMİN NERESİNDE DURUYOR?
Saad Hariri'nin babası Refik Hariri, 2005 yılında Beyrut'ta suikast sonucu öldürülmüştü. Refik Hariri de Lübnan'ın eski başbakanıydı ve Hariri ailesinin, Suudi Arabistan Kraliyet ailesiyle akraba olduğu konuşuluyor.
HARİRİ RİYAD'DA ZORLA MI TUTULUYOR?
Hizbullah, Hariri'nin Suudi Arabistan tarafından alıkonulduğunu iddia ediyor. Hariri'nin istifasını Riyad'da açıklaması da soru işaretiydi. Bu konuda en yakın ihtimal, Hariri'nin Suudi Arabistan'ın kontrolündeki bir isim olması. O nedenle zorla tutulup tutulmadığı aslında birinci mesele değil. Asıl mesele ortadaki sonuç, sonuca göre de Hariri, Suudi Arabistan'a zaten yakın bir isimdi ve zorla veya gönüllü olarak Suudi Arabistan'la birlikte hareket ediyor.
2005'TE NE OLMUŞTU?
Saad Hariri'nin babası Refik Hariri Beyrut'ta suikast sonucu öldürülmüştü. O süreçte Suriye-İran ve Hizbullah kanadı suçlandı. İşin bir de İsrail boyutu vardı. BM'de açılan soruşturma Suriye ve Hizbullah'ı işaret etti. Saad Hariri, babasının ölümünden Hizbullah'ı suçladı hatta 2011'de de Hizbullah gerekçesiyle yine başbakanlıktan istifa etmişti. Hizbullah tarafı ise Refik Hariri suikastından dolayı İsrail'i suçladı.
HARİRİ SUİKASTI SONRASI LÜBNAN VE SURİYE'DE DENGELER NASIL DEĞİŞTİ?
2005 yılına kadar Lübnan'da Suriye askeri varlığı söz konusuydu. Hariri suikastının ardından Suriye Lübnan'daki askerlerini çekmek zorunda kaldı.
2006'DAKİ İSRAİL'İN LÜBNAN SALDIRISI?
2006 Temmuz ayında İsrail, askerlerinin kaçırıldığı gerekçesiyle Lübnan'da Hizbullah'a saldırdı. Haftalarca bir savaş meydana geldi. İsrail savaş uçakları bir çok sivil katliam gerçekleştirdi. Beyrut havalimanı bombalandı. Neticede İsrail, Lübnan'dan çekilmek zorunda kaldı.
2006 SAVAŞI NASIL SONUÇLANDI?
İsrail Lübnan'dan çekilince Hizbullah zafer ilan etmişti. Aslında Lübnan savaşının sonucu yıllar sonra somut bir gerçekle ortaya çıktı. O da Hizbullah'ın güçlendiği gerçeği oldu. Hizbullah, 2006 sonrası Ortadoğu'daki İsrail karşıtlığıyla beslediği prestiji büyüttü, çok büyük destek aldı. Silahlı olarak da siyasi olarak da büyüdü bunun sonucu 2011'deki Suriye iç savaşına da yansıdı.
İSRAİL 2006 SONRASI LÜBNAN'A GİRİŞİMDE BULUNDU MU?
İsrail kendisi için öncelikli tehdidi Hizbullah-İran olarak açıklar. 2006 sonrası bir çok kez Lübnan'a saldırı senaryoları gündeme geldi. Ama bu gerçekleşmedi. Lübnan'da olmasa da 2011 sonrası Suriye'de Lübnan'a giden Hizbullah konvoylarına yönelik defalarca İsrail saldırısı gerçekleştirildi.
İSRAİL BUGÜN LÜBNAN'A SALDIRIR MI?
En çok konuşulan konu bu, İsrail Lübnan'a saldırır mı. Şu açık ki Suudi Arabistan'ın böyle bir durumu isteği çok net ortada. İsrail Lübnan sınırında olağan tatbikatlarını yapıyor, bir de tarihi bir hava tatbikatı gerçekleştirdi. İsrail, Lübnan'a saldırır ama bunu Suudi Arabistan istiyor diye asla yapmaz. 2006 sonrası İsrail'in ajandasında Lübnan'da Hizbullah'a karşı yeni bir savaş maddesi hep vardı. Bugün bu maddeyi hayata geçirirse, İsrail'in hesabının çok farklı olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü bölgeyi çok ciddi bir savaş ortamına çevirecek bir hamle olmuş olur. Bu da tek başına Suudi Arabistan-İran gerginliğiyle açıklanamaz, Suudi Arabistan burada kullanan değil kullanılan taraf olmuş olur.
İSRAİL SALDIRIRSA HİZBULLAH NE YAPAR?
Hizbullah'ın olası bir İsrail saldırısındaki tavrı 2006'dakinin altında kalmaz. Mutlaka buna karşılık verir. Ve böyle bir ortamda İsrail, Hizbullah'a saldırdığında Hizbullah bitmez aksine 2006'da olduğu gibi güçlenebilir. Hizbullah Suriye'de Müslümanlara yönelik saldırılarda Esat rejimiyle hareket ederek Ortadoğu'da kaybettiği prestiji olası bir İsrail saldırısıyla fazlasıyla geri alabilir.