CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN SERT TEPKİ GÖSTERDİ
ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs hamlesine Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın tepkisi çok sert oldu. Trump, Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma girişimini erteledi. Peki Kudüs için uluslararası hukuk ne diyor, Kudüs'ün Müslümanlar için önemi ne, böyle bir hamlenin gündeme gelmesiyle Filistin'de neler olabilir, Kudüs'le ilgili merak edilen soruları Taha Dağlı sabah.com.tr için yanıtladı.
KUDÜS NE ZAMAN İSRAİL İŞGALİNE GİRDİ?
Kudüs 9 Aralık 1917'de İngilizler tarafından işgal edildi. 1967'de ise İsrail 6 gün savaşları sırasında Kudüs'ü işgal etti. Tam 50 yıldır Kudüs İsrail işgalinde.
İSRAİL'İN BAŞKENT İLANI NE ZAMANDI?
İsrail 1980'de Kudüs'ü tek taraflı başkent ilan etti. Bakanlık binalarını, parlamentosunu Kudüs'te kurdu. 50 yıldır da Kudüs'ü, Müslümanların ilk kıblesinin bulunduğu Mescidi Aksa'yı işgal altında tutmakta.
BM KUDÜS İÇİN NE DİYOR?
Kudüs, İsrail'in başkenti falan değildir. İsrail'in 1980'deki kararı gayri meşrudur. Tanıyan olmamıştır. Bütün ülkelerin büyükelçilikleri Kudüs'te değil Tel Aviv'dedir. İsrail'in tek taraflı yasa dışı başkent ilanı uluslararası hukukta da karşılık bulamamıştır. BM Kudüs'ü bağımsız olarak tanımlar, statüsü bağımsızdır. Kaldı ki bize göre Kudüs, Filistin'in başkentidir.
KUDÜS'TE İSRAİL İŞGALİ NE BOYUTTA?
50 yıldır işgal altında olan kutsal bir şehir. Burası Müslüman bir şehirdi ama İsrail Kudüs'ü her geçen gün Yahudileştiriyor. Filistinlilerin Kudüs'teki ev ve arazilerine el konuluyor. Belediye işgal belediyesi. Filistinliye evi için ya da dükkanı için garip vergiler getirilebiliyor, bunlar ödenemediği için de evlere el konuluyor, o evler ve araziler Yahudilere tahsis ediliyor, böylece Kudüs'te Yahudi nüfusu sürekli arttırılıyor.
KUDÜS'TE NUFÜS NEDİR?
Kudüs Müslüman şehridir, yüzyıllardır böyleydi. Filistinlilerin şehridir. 50 yıllık işgal sonucu bugün Kudüs İsrail'in Yahudileştirme projesinin en büyük hedefi olmuştur. Şu an Filistinlilerin nüfusu yaklaşık olarak 300-350 bine düşmüştür. Ve bu sayı her geçen gün azalmaktadır.
KUDÜS'TE BİR FİLİSTİNLİNİN YAŞAMI NASILDIR?
Filistinliler kendi topraklarında, birbiriyle ayrılmış, 4 ayrı bölgede yaşamaktadır. Kudüs'te yaşayan Filistinlilerin statüleri farklıdır, İsrail belediyesi, İsrail polisi ve İsrail askerlerine bağlıdırlar. Batı Şeria ve Gazze'deki Filistinlilerin belki çok daha ağır şartlar altında oldukları bilinir ama en azından onların kendi dertlerini anlatabilecekleri başlarında bir yerel yönetimleri bulunmaktadır. Kudüslü Filistinlilerin ise böyle bir imkanları yoktur, o anlamda sahipsizdirler.
KUDÜS TÜRKİYE VE MÜSLÜMANLAR İÇİN NE İFADE EDİYOR?
400 yıl Osmanlı toprağı onun öncesinde yüzyıllarca Müslümanların hakim olduğu bir şehir. Mescidi Aksa Müslümanların ilk kıblesi ve miraç mucizesinin yaşandığı yer, Hazreti Peygamberin mirası. Mekke ve Medine'den sonra Müslümanlar için en önemli kutsalların bulunduğu bir şehirdir Kudüs.
TÜRKİYE'NİN KUDÜS DURUŞU?
Cumhurbaşkanı Erdoğan sadece bugün değil yıllardır Kudüs ve Filistin'in geneline sahip çıkmıştır. Filistinliler bunun farkındadır. Son çağrısı da Filistin'de geniş yankı uyandırdı. Hamas hemen açıklama yaptı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kudüs duruşundan övgüyle söz edip, teşekkür etti.
İSRAİL'İN TÜRKİYE ENDİŞESİ VAR MI?
Davos çıkışı, Mavi Marmara bunların hepsinde Türkiye, kararlı bir duruşla İsrail'e karşı gerekeni yaptı. Bugüne kadar binlerce insanı öldüren İsrail ilk kez Mavi Marmara'dan dolayı Türkiye'den özür diledi, tazminat ödedi. O nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kudüs davasına sahip çıkması Filistin'de ne kadar sevindiriciyle İsrail'de o kadar endişeyle karşılanıyor.
İSRAİL ERDOĞAN'DAN NEDEN RAHATSIZ?
Şöyle bir örnek verelim. Geçtiğimiz Haziran ayında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen Israel HaYom gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı manşet yapmış ve Türkiye'nin Doğu Kudüs'teki Filistinlilere destek verdiğini, kentin Müslüman kimliğini güçlendirmeye çalıştığını yazmıştı. Bu İsrail'in korkusunu anlatıyor. Çünkü onların projesi Kudüs'ü Yahudileştirmektir. Bu projenin karşısındaki tek gücün ise Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan olduğunu görüyorlar. Erdoğan'ın Filistin ve özellikle de Kudüs konusunda yaptıklarından son derece rahatsızlar.
TRUMP'IN BU HAMLESİNİN AMACI NELER OLABİLİR?
Yahudi lobisinin desteğini daha da almak istiyor. Sonuçta ABD'de başkanlığı sorgulanıyor. Flynn üzerinden yürütülen bir soruşturma var. Bunun yanı sıra Trump, Ortadoğu'yu daha da karıştırmayı amaçlıyor. Kudüs meselesini bir el bombası gibi Ortadoğu'ya bırakıp, bu coğrafyada yeni bir kaos çıkarmayı hedefliyorlar. ABD Ocak ayından itibaren 40 milyar dolardan fazla silah satışı yaptı, bunun içerisinde Katar ve Suudi Arabistan'a satılan onlarca milyar dolarlık anlaşmalar henüz dahil değil. Yani bir yandan Ortadoğu'yu silahlandırıp, her tarafı cephaneliğe çevirip, diğer yandan da kızıştırıyorlar.