Nelerin sağlığa yararlı olduğuna dair çelişkili tavsiyeler insanların akıllarını karıştırdı. İlaç içelim mi, içmeyelim mi? Hekimler gereksiz ilaç mı reçete ediyor? Tavuklar hormonlu mu, hormonsuz mu? Spor hocaları niye diyet yazmaya başladı; yazabilirler mi yoksa bu kazanç hırsı mı? Niye 10 sene önce olmayan hastalıklar şimdi var? Peki vitamin mi kullanalım, yoksa yemek mi yiyelim? Hemen hemen her gün duyduğum sorular bunlar. Herkes telaş içinde, neyin doğru olduğunu anlamaya çalışıyor. Aslında mucize aramaya gerek yok. Doğa bize her şeyin şifasını zaten sunmuş. Önce gerçek amacımızın ne olduğunu bilelim. Bir danışanım kendisini anlatırken şöyle demişti: "Denize girmek istiyorum ama ıslanmak istemiyorum." İşte burada hikayenin ana fikri çok önemli. Yediklerimizle sağlıklı olmak mı istiyoruz, yoksa yediklerimizi hırslarımız ve kısa süreli hedeflerimiz için mi kullanıyoruz? Eğer amacınız sadece zayıflamak ise yeşil çay ekstresi faydalı olabilir. Ancak bu tarz kısa vadede hedef odaklı çözümler bir sürü insanın hayatını kaybetmesine ya da kalıcı hastalıklar oluşturmasına sebep oldu. Amacımız sağlıklı bir bedene kavuşmak ise zaten toprak ana bize her şeyi sunmuş, bedenlerimiz bundan fayda sağlamak için dizayn edilmiş. Doğanın şifaları sizi fiziksel ve ruhsal olarak birçok sorundan kurtaracaktır.
Magnezyum
Magnezyum, vücudumuz için kritik önemi olan bir dizi faaliyetin devamlılığını sağlar. Kas ve sinir sistemi sağlığın olmazsa olmazıdır. Düzenli kalp ritmine yardımcıdır. Sağlıklı bir bağışıklık sistemini destekleyen önemli bir mineraldir. Güçlü kemikler için şarttır. Kan şekeri seviyesini düzenlemeye yardımcıdır. Normal kan basıncının sağlanmasında etkilidir. Kramplar, migren ve diğer baş ağrılarının azaltılmasına yardımcıdır. Tatlı yeme isteğini azaltır. Doğal besin dışında, aşırı dozda takviye olarak alınan magnezyum gevşek bağırsak hareketleri veya ishale neden olabilir. Bunun sonucunda demir yetersizliği ile karşılaşılabilinir.
Gıda kaynakları: Kabak çekirdeği, ıspanak, pazı, kara fasulye.
Biotin
Biotin, H vitamini veya B7 vitamini, yani güzellik vitaminidir. Son yıllarda sıklıkla yetersizliği görülmektedir. Biotin yetersizliği olan kişilerde kuru ve pullaşan deri, iştahsızlık, kas ağrıları, kolayca kopan, kırılan saçlar, saç dökülmesi ve kellik sıklıkla karşılaşılan şikayetler arasındadır. Son zamanlarda yapılan araştırmalar biotin eksikliğinin hafif derecede depresif davranışlara yol açabileceğini kanıtlamıştır. Vücudun şeker ve karbonhidrat mekanizmasını düzgün metabolize etmesinde yardımcıdır ve karbonhidratların enerji olarak kullanılmasında yardımcıdır. Özellikle cildi sağlıklı tutmak için önemli rolü olan yağ metabolizmasında önemli bir koenzimdir.
Gıda kaynakları: Pazı, havuç, fındık, baklagiller ve et ürünleri olmak üzere, süt ve süt ürünleri, pişmiş yumurta sarısı, balık ve patates gibi gıdalarda bulunur.
Kalsiyum
Kudretli bir mineral olan kalsiyum kemikleri güçlendirir. Kas kasılması ve yırtılmalarında iyileştirici etki sağlar. Sağlıklı bir kan basıncı korumaya yardımcı olur, kan damarlarının daralması ve gevşemesinde rol oynar. Peki kalsiyum demir emilimini engeller mi? Hayvansal kaynaklı demirin emilimi kalsiyumdan etkilenmez. Peki süt kansızlık yapar mı? Hayır, süt kansızlık yapmaz. Kansızlık, demir, B12 vitamini gibi bazı vitamin ve minerallerin yetersizliği veya emilimindeki bozukluk sonucu oluşur. Kansızlık nedeniyle demir ilaçları kullananların süt ve yoğurt gibi kalsiyum kaynağı besinleri, ilacı kullandıktan en az iki saat önce veya sonra tüketmesi gerekiyor, çünkü preperat halde bulunan demir, sütte bulunan kalsiyum ile birleşiyor ve bunun sonucunda, iki mineralin de emilimi azalıyor. Kısaca demir takviyesi kullanıyorsanız, süt içebilirsiniz.
Gıda kaynakları: Süt ve süt ürünlerinde, yeşil sebzelerde bulunur. Ayrıca, badem, fındık gibi kuru yemişler de kalsiyum içerir. Keçiboynuzundaki kalsiyum oranı, inek sütündekinden üç kat daha yüksektir. Her gün bir yemek kaşığı keçiboynuzu pekmezi ile günlük kalsiyum ihtiyacınızın yarısını karşılayabilirsiniz.
B12 vitamini
Yeterli miktarda B12 alan kişilere beyinleri yaşlanınca teşekkür edecek... Hayvansal gıda kaynaklarında bulunur. Sindirim sorunları olan kişiler B12 düzeyi kontrol edilmelidir. Homosistein (kanda ölçülen bir aminoasittir, fazlalığı kalp hastalığı riskini akla getirir) üretimini sınırlayarak kalp hastalığı ve felçleri önlemede etkilidir. Sağlıklı sinir ve kan hücrelerine yardımcıdır. DNA yapımına yardımcıdır. Anemiyi önler, yaşlanmayı geciktirir, özellikle vejetaryenler için dışarıdan destek alınması önerilir.
Gıda kaynakları: Sardalye, çimle beslenen sığırların eti, yoğurt.
D vitamini
Güneş, güneşteki ultraviyole ışınları, cilt yağını D vitamini üretmesi için harekete geçirir. Günde 10-15 dakika güneş ışığı almak D vitamini sentezi için yeterli. Yazın üç haftalık bir güneşlenme de altı aylık D vitamini gereksinimini karşılar. Dışarıdan takviye olarak alınan aşırı D vitamini kalp krizi riski oluşturabilir. D vitamini güçlü ve sağlıklı kemikler için şarttır. Vücutta kalsiyum emilimine yardımcı olur. Sinir fonksiyonu ve sağlıklı bir bağışıklık sistemi için gereklidir. Sağlıklı tiroit fonksiyonu için anahtar parçadır. Meme kanseri önlemek ve meme kanseri olanlar için sonuçlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Gıda kaynakları: Yağlı balık (somon, ton balığı, uskumru), organik peynir, karaciğer, yumurta, tereyağı, mantar.
Demir
Demir, enerji anlamına geliyor. Vücuda oksijen taşır (kanda). Bağışıklık sistemini sağlıklı tutmak ve enerji üretimi için çok önemlidir. Egzersiz performansını artırır. Hafıza fonksiyonu için gerekli olan sistemde önemli rol oynar. C vitamini demir emilimine yardımcıdır. Bu sebeple demir kaynağı besinler tüketilirken C vitamini içeriği yüksek besinler ile tüketilmesi önerilir.
Gıda kaynakları: Yulaf ezmesi, mercimek, barbunya fasulyesi, yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı et, kümes hayvanları, balık, tam tahıllar, kuru meyve.
Çinko
Çinko deyince aklımıza ilk olarak verimlilik gelmeli. İsmini sık duyduğumuz, ancak önemini ihmal ettiğimiz bu mineral özellikle bizim hastalanmadan ayakta kalmamıza yardımcıdır. Hastalığın kol gezdiği kış aylarında soğuk algınlığı ve gribe karşı çok etkilidir. Çünkü bakterilere ve virüslere karşı savaş açar ve sonuçta bu hastalıklara karşı çok zayıf olan kişilerde bu tehlikeyi azaltır. Bağışıklık sistemini işgalci bakterilere karşı kuvvetlendirir. Yara iyileşmesine ve akne tedavisine yardımcı olur. Adet görme ağrılarını hafifletmesini, kısırlığa karşı etkili. Güçlü kemikler için önemlidir ve normal tat, koku almaya yardımcı olur. Hücre yenilenmesinde payı olduğu için cildi de güzelleştirir. Çinko, el tırnaklarını sertleştirir, ayrıca saçı kuvvetlendirir. Vejetaryenlere takviye olarak almaları önerilir, çünkü emilimi hayvansal kaynaklardan daha iyi sağlanır.
Gıda kaynakları: Kabak çekirdeği, yulaf, organik yoğurt, istiridye, fasulye, kırmızı et.
K vitamini
Kanın pıhtılaşmasını önleyerek, kalbin kanla daha iyi beslenmesini sağlar. Karaciğerde glikozun glikojene çevrilmesine yardım eder. Bazı kanser türlerine karşı koruyucudur. Kemik erimesini önler. K vitamini bağırsaktaki bakteriler tarafından üretilir. Antibiyotikler bu bakterilerin ölmesine neden olacağı için, uzun süreli antibiyotik kullanımı K vitamini eksikliğine yol açabilir. Yoğurt ve kefir, bağırsaklardaki bakterilerin K vitamini üretimini artırır. Vücutta çeşitli nedenlerle pıhtı oluşumuna eğilim artabilir ve bu pıhtılar hayati organlarımıza giden damarları tıkayabilir. Bu durumda hekim kan sulandırıcı ilaç verir, beslenme uzmanı K vitamininden fakir bir beslenme planı hazırlar. K vitamini hekim ve diyetisyen kontrolünde kullanılmalı.
Gıda kaynakları: Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, Brüksel lahanası, brokoli, kuşkonmaz, pazı), karnabahar, tahıllar, yumurta, yeşil çay, ısırgan otu, pazı).
Koenzim Q-10 (CoQ10)
Koenzim Q10, enerji üretiminde enzimlerle bir arada çalışarak hücrelerin ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlar, kaslara güç verir. Antioksidandır. Düşük kan basıncının ayarlanmasında yardımcı olabilir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kalp sağlığı için elzemdir. Eğer yağ alımınız yetersiz ise ve kolesterol düşürücü ilaç kullanıyorsanız, vücuttaki koenzim Q10 miktarı azalır. Bu nedenle mutlaka hekim ve diyetisyeninizle bu durumu değerlendirerek Q10 miktarını sağlıklı düzeyde tutmalısınız.
Gıda kaynakları: Et, balık ve kepekli tahıllar, yer fıstığı.
B6 vitamini
B6 vitamini mutluluk hormonu olarak da bilinen serotonin üretimi için gereklidir. B6 vitamini yetersizliğinde bitkinlik, depresyon görülür. B6 sakinleşmeye yardımcı olur, bağışıklığı da güçlendirir. Kanda bulunan ve damar sertliği yapan homosistein isimli maddenin azalmasını sağlar. Kan şekerinin normal sınırlarda kalmasına yardımcı olur.
Gıda kaynakları: Nohut, tavuk göğsü, muz, bulgur, patates, portakal, ıspanak, avokado.
Tarçın
Kan şekeri seviyesini düzenlemeye yardımcıdır. İnflamasyonu azaltır, antioksidan etkisi vardır. Çubuk tarçın kullanımı kişilerde kan şekerini dengelemeye yardımcı olur, rahatlatıcıdır. Ancak, tarçın kan şekeri düzeyleri üzerinde etkili olabilir, bu nedenle şeker hastalığı olan kişilerin ve (insülin gibi) kan şekeri seviyesini düzenleyen ilaç kullananların mutlaka diyetisyen kontrolünde olması gerekmektedir. Kabuk, toz veya yağ formunda mevcuttur.
Karayılan otu
Karayılan otu, östrojen hormonu gibi etkilere sahip görünüyor ama nasıl çalıştığını tam olarak bilinmemektedir. Karayılan otu östrojen hormonunu taklit ederek adet dönemi semptomlarını (baş ağrısı, sıcak basması, ruh hali değişiklikleri, uyku sorunları, kalp çarpıntısı, gece terlemeleri ve vajinal kuruluk gibi) ve menopoz belirtilerini yönetmenize yardımcı olur. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda, araştırmalar altı aydan daha kısa süreli olmuştur, bu sebeple uzun dönem kullanımının güvenirliliği bilinmemektedir.
