Birleşmiş Milletler (BM) 78. Genel Kurul toplantıları kapsamında New York'ta bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayelerinde yürütülen anlamlı bir projenin tanıtımı için New York Türk Evi'ndeyim. Kaybolmaya yüz tutan geleneksel Türk dokuma kültürünün korunarak yaşatılması ve zengin kültürel birikimin geleceğe aktarılması amacıyla hayata geçirilen "Türkiye'nin Dokuma Atlası" projesinden başkası değil bahsettiğim. Türk Evi'nden İçeri girer girmez sergi bölümünde Türkiye'nin kültürel zenginliklerini ve Anadolu'nun etnik ve etnografik birikimini dünyaya tanıtma misyonunda önemli bir adım atıldığını fark etmemek mümkün değil. Etnik desenler ve motifler, Türk kültürünün köklerini ve çeşitliliğini yansıtan önemli unsurlardan biri. Emine Erdoğan, bu etkinlikte Anadolu'nun en eski dokuma ürünlerini misafir ettiği devlet başkanları eşlerine bizzat kendi gösterdi.
Diğer ülkelerin lider eşlerinin Türk etnik desenlerinin zarafeti karşısında büyülendiklerine şahit oldum o an. Kenya, Sırbistan, Arnavutluk, Hırvatistan, Kuzey Makedonya liderlerinin eşleri sergiyi gezerken Anadolu'nun farklı bölgelerinden gelen dokuma ürünleri, her biri kendi özgün desenleri ve renkleriyle, New York'ta Türkiye'nin bu zenginliğini dünyaya açtığı bir köprü oluşturduğunu fark ettim. Emine Erdoğan'ın liderliği ve bu etkinlik, Türkiye'nin kültürel zenginliğini ve Anadolu'nun etnik ve etnografik birikimini dünyaya tanıtmada ne kadar önemli bir rol oynadığını gösterdi. Etkinlikte sadece etnik kumaşlardan üretilen tasarımlar yoktu, Türk mutfağından özel yemekler de misafirlere servis edildi. New Yok'ta gelenekten geleceğe konuşulurken, baklavalar yenilip Türk kahveleri içildi ek olarak muhteşem etnik performanslar izlendi. Peki bu özel günde neler konuşuldu?
NEW YORK BELEDİYE BAŞKANI'NDAN TEŞEKKÜR
Türk Evi'ndeki etkinliğe katılan davetliler arasındaki New York Belediye Başkanı Eric Adams, insanların, doğayı hasta edecek atıkları engellemeden sağlıklı beslenme şansının da olmayacağını belirterek, "İki annemiz var. Biri bizi doğurdu, diğeri yaşattı. Emine Hanımefendi'nin çabaları bunu açıkça ortaya koyuyor. Gezegene en yüksek seviyede emisyon ve yıkıcı davranışlar üretmeye devam ederek, kaynakları paylaşma yükümlülüğümüze sadık kalamayız" şeklinde konuştu. New York Belediye Başkanı Adams, Emine Erdoğan'a hitaben "Ve bu yüzden öncelikle size teşekkür ederim. Çocuklarımıza miras kalsın diye bizi ayakta tutan annenin hayatını sürdürme yükümlülüğümüz olduğuna dair bilgeliğiniz ve anlayışınız için, vizyonunuz için teşekkür ederim" ifadesini kullandı.
TÜRKİYE YÜZYILI'NDA, TEKSTİL SEKTÖRÜMÜZ DAHA DA GÜÇLENECEK
Emine Erdoğan konuşmasında çok önemli konuların altını çizdi. Anadolu'nun çeşitli yörelerine özel "paha biçilemeyen" Türk kumaşlarının beğeniye sunulduğu sergide el yapımı tekstil ürünlerini misafirlerine tek tek tanıtan Emine Erdoğan, Batılıların brokar dedikleri, kemha dokumanın "en nadide örneklerinin" çok daha erken tarihlerde Bursa ve Amasra'da dokunmaya başlandığını ifade etti. Emine Erdoğan, Osmanlı döneminde, kaliteli kumaşların renk ve desenlerinin peşine düşen ajanların olduğunu, dünyanın ilk tüketici kanunlarının İstanbul'da çıkarıldığını söyleyerek "Keten, ipek, yün, pamuklu ipliklerden, doğal boyalarla renklendirilerek dokunan kumaşlarımız, yalnız dayanıklılığıyla değil, sağlığı korumasıyla da değer kazanmıştır" dedi. Endüstriyel kumaşlar, kullan at toplumuna hitap ettikleri için kalıcı olmak gibi bir kaygıları bulunmuyor.
Türklerin tarihte, "nanoteknolojinin icadından binlerce yıl önce", hiç bir sentetik içerik kullanmadan, su geçirmeyen kıl çadırlar dokuyabildiğini belirtti. Türk tekstil sektörünün başarılarına işaret eden Emine Erdoğan, "Tekstil sektörümüz halihazırda dünya pazarlarında önemli bir aktör durumundadır. Türkiye Yüzyılı'nda, küresel pazarlara sunduğumuz geleneksel dokumalarımızın, tekstil sektörümüzü daha da güçlendirmesini hedefliyoruz"" dedi. Son olarak Emine Erdoğan, geleneksel malzeme ve üretim yöntemleriyle kadim boyama tekniklerini günümüze uyarlamanın, çevre kirliliğini azaltmak anlamına geleceğini vurguladı. Türk tekstil ustalarının, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında, Yaşayan İnsan Hazineleri Envanterine kayıtlı olduğunu söyledi.
KÜRESEL SIFIR ATIK HAREKETİNE DOĞRU
Türk Evi'nde dikkatimi çeken etkinliklerden biri de Birleşmiş Milletler (BM) 78. Genel Kurulu kapsamında Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) New York şehrinde bulunan devlet başkanı eşleri, BM'in üst düzey yöneticileri, diğer ülke diplomatları ve New York Belediye Başkanı Eric Adams'ın hazır bulunduğu programdı. Emine Erdoğan, "İnsanlık ailesini, Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı'nı imzalayarak yarın değil, bugünden değişimin bir parçası olmaya davet ediyorum" dedi. Programa katılan Surinam, Bosna Hersek, Seyşeller, Sırbistan, Bulgaristan, Litvanya, Zimbabve ve Sierra Leone'nin devlet başkanlarının eşleri de Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı'nı imzalayarak sıfır atık gönüllüsü oldu.
Emine Erdoğan, artan plastik kullanımına işaret ettiği konuşmasında, dünya genelinde dakikada 1 milyar adet pet şişe kullanıldığını ve bu atıkların çok büyük bir kısmının denizlere, okyanuslara karışarak canlı yaşamını tehdit ettiğini belirtti.
Her yıl üretilen 2 milyar ton evsel atığın, 2050'de 4 milyar tonu bulacağı öngörüsünü paylaşan Emine Erdoğan, "Tüketim hızının bu denli yüksek olması sadece atık problemine neden olmuyor, aynı zamanda doğal kaynaklarımızın tükenmesine de yol açıyor" dedi.
Emine Erdoğan, Türkiye'de atık konusunda başlattıkları seferberlik hareketiyle 6 yıl sonunda, 650 milyon ton ham maddenin kullanımını önleyerek döngüsel ekonomiye katkı sunduklarını belirterek, bu sürede 2 bin futbol sahası büyüklüğünde arazinin ve 2 milyonu aşkın ailenin yıllık su ihtiyacına eşdeğer su kaynağının korunduğunu dile getirdi.
DOKUMA ATLASI'NIN HEDEFİ
Proje kapsamında "Türkiye'nin Dokuma Atlası" Anadolu'nun dokuma kültürünün araştırılarak verilerin tek bir kaynakta toplanması; geleneksel dokumaların incelenmesi ve teknik yönden detaylandırılmasını hedeflemiştir. Türkiye'de öncelikle yaşayan dokumalar olmak üzere, tüm dokumalar tespit edilerek; üretim yöntem ve teknikleri, üretildikleri hammaddenin tespiti, kullanım alanları, analiz raporları açısından incelenerek sınıflandırılması sonucunda yerel dokumaların kimliği belirlenmiştir.
Bölgesel dokumaların tespit edilerek incelenmesi, kimliklendirilmesi, kataloglanması, üretilmesi ve kullanımda olan ve geleneksel yöntemle üretilmiş olanların korunmaya alınması projenin temel amacıdır. Anadolu'nun binlerce yıllık dokuma hafızasını gün yüzüne çıkaran ve Türkiye'nin yöresel dokumalarını ilk kez bir araya getiren Türkiye Dokuma Atlası Projesi 2021 yılında Cumhurbaşkanlığı Beştepe Sergi Salonu'nda açılan sergi ile hayat bulmuştur. "Türkiye Dokuma Atlası Projesi" kapsamında "Geçmişten geleceğe" temasıyla Türkiye Dokuma Atlası ilk sahne gösterimi, 2022 yılında Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde büyükelçiler ve eşlerinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir.