"Her seyahat bir tedavidir ve kendine gelmedir" demiş Franz Kafka.. Gerçekten de öyle değil mi ? Seyahat ettiğimizde, yeni yerler gördüğümüzde değişik duygular yaşıyoruz. Türk Hava Yolları, Medya sanatçısı ve tasarımcı Refik Anadol'la işbirliği içinde ilk kez yurt dışına seyahat eden insanların iç dünyasının portrelerinin yer aldığı ve seyahat etmenin insan biyolojisi üzerindeki etkisini ortaya koyan bir dijital sanat projesi hazırladı.
İLK DEFA SEYAHAT ETTİLER
Proje daha önce yurt dışına seyahat etmemiş dört kişinin içsel dünyalarına doğru yolculuğa çıkıyor. Bir Amazon yerlisi olan 42 yaşındaki Brezilyalı Tuikuru, Tokyo'nun hareketli sokaklarını keşfederken; Kenyalı çiftçi kadın 56 yaşındaki Esther, İstanbul'un zengin tarihini keşfediyor. Avustralya'da yaşayan 21 yaşındaki Sahar isimli genç kız, Göbeklitepe ve Kapadokya'nın gizemini keşfediyor , İzlandalı 45 yaşındaki Sigurbjörn, Ürdün ve petra antik kentinin büyüleyici güzelliklerini deneyimliyor. Refik Anadol ve ekibi, ilk kez seyahat edenlerin deneyimlerine ait duygusal verileri yakalamak ve Veri Resimleri'ne dönüştürmek için yapay zekâ araçlarını ve nörobilimsel sensörleri kullandı. Beyin verileri, seyahatin dönüştürücü gücünü temsil eden büyüleyici bir görsel için pigment haline geldi.
İÇSEL DÜNYAYA YOLCULUK
İç portre yolculardan biyolojik ve nörobiyolojik verilerin toplanmasıyla başlıyor. Bu veriler, kalp atış hızı, cilt iletkenliği ve EEG çıktıları gibi unsurları içeriyor ve Neuroelectrics gibi ileri izleme cihazları kullanılarak kaydediliyor. Yolculuk boyunca devam eden bu kayıtlar, katılımcıların yeni ortamlara ve deneyimlere anlık tepkilerini yakalayarak eserin temelini oluşturuyor. Proje, deneyimler ile nöronal aktivite arasındaki ilişkiyi araştırarak, tıpkı Türk Hava Yolları'nın kültürleri birbirine bağladığı gibi, seyahat ve kültürel değişimin bilişsel etkilerini vurguluyor.
"BİRBİRİMİZE NE KADAR BENZEDİĞİMİZİ GÖRDÜK"
Geçtiğimiz aylarda İsviçre'deki Art Basel'de tanıtılan Refik Anadol'un Inner portrait (iç portreler) adlı dijital sanat eserinin nasıl hazırlandığı bir belgeselle anlatıldı. Atatürk Kültür Merkezi'nde düzenlenen belgesel gösterimine Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat, sanatçı Refik Anadol, Türk Hava Yolları basın müşaviri Yahya Üstün ve çok sayıda sanatçı katıldı. Atatürk Kültür Merkezi'nde görüştüğümüz sanatçı Refik Anadol, SABAH'a yaptığı açıklamada, "Daha önce hiç seyahat etmemiş 4 farklı kişi dünyanın değişik yerlerinde hayal ettikleri şehirleri keşfetti. Beyin ölçümleme cihazı kullanıldı. Kalp atışları ve duyguları ölçümlendi. Hani deriz ya tüylerim diken diken oldu, işte bu duyguyu ölçümledik. Kullandığımız tüm cihazlar duygu değişimlerini ölçümleyebiliyor. Şunu fark ettik, insanların kim olduğu, nereden olduğu, yaşlarının hiçbir önemi yoktu, önemli olan her birinin zihinlerinin aynı şekilde aktive olmasıydı. Araştırma bizlere insanların ne kadar benzer yanlarının olduğunu da kanıtladı. Bu projede teknoloji sanat ve bilimden faydalandık. Seyahatin önemini ortaya çıkardık. Renkler gördükleri yerleri , mekanları ifade ediyor. Aslında beyin sinyallerini kullanarak o şehrin rengini de çıkarmış olduk. Amcamı yakın zamanda Alzheimer'dan kaybettim. O nedenle Hatıraları kaydetmek istedim" dedi.
"MİDEMDE KELEBEKLER UÇUŞTU"
Kenya'da yaşayan kadın çiftçi 56 yaşındaki Esther Wahu Karanja ilk defa köyünden çıkıp uçakla seyahat ederek İstanbul'a geldi. Tarihi mekanları ziyaret edip Kapalıçarşı'yı gezen Esther yaşadıklarını SABAH'a anlattı: "Çok heyecan vericiydi. Midemde kelebekler uçuştu. Biraz endişeliydim. Nasıl insanlar nasıl yemekler diye.. İstanbul'u ve yemeklerini çok sevdim. En çok pirinç pilavı ve türlüyü beğendim."
"HEYECAN VERİCİYDİ"
Brezilya'da yaşayan Amazon yerlisi 42 yaşındaki çiftçi Tuikuru yawanawa ise yaşadıklarını şöyle anlattı: "Benim için çok değişik duygulardı. Köyümden ilk defa çıktım. Ormanın içinden gürültülü büyük bir şehre gittim. Doğal sesler kuş seslerinden farklı bir dünyaya adım attım. Bu biraz beni korkuttu. Ama kesinlikle heyecan vericiydi" Refik Anadol'un 'Inner portrait' (iç portre) adlı dijital eseri 1 Aralık'a kadar AKM'de ziyarete açık olacak. Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat yaptığı konuşmada, " Türkiye'nin bayrak taşıyıcısı olarak sanat ve kültür alanında ülkenin değerlerini dünyaya tanıtmayı misyon edindik ve bunu önemsiyoruz. Bu misyon çerçevesinde sanat aracılığıyla köprüler kuruyoruz. Bu proje seyahatin insan üzerindeki etkisini, yolculuğun sanatsal boyutlarla bedenimizde bıraktığı izleri gösteriyor" dedi.
