Bir nevi dijital sertifika olarak bilinen NTF, fiziksel dünyadaki koleksiyon parçalarının dijital yansımaları olarak adlandırılır. Değiştirilemez olması ile bilinmekte olup dijital dünyada hemen hemen herkesin ilgisini çekmiş, çekmeye de devam etmektedir. Öte yandan videolardan dijital sanat eserlerine, fotoğraflardan tweetlere varana kadar pek çok alanda açık arttırma ile satışa çıkar hale geldi. Buna göre; NFT nedir? NFT ne işe yarar?
NFT NEDİR?
NFT, yani "Non-Fungible Token", içerisinde resim, ses dosyası, video veya fiziksel bir varlığın dijital karşılığının kanıtını bulunduran "benzersiz dijital varlık" olarak tanımlanıyor. Temelleri 2017'de Ethereum'da atılan NFT'ler 2021'de kripto para dünyasının en popüler konularından biri haline geldi. Bugün NFT'ler yaygın olarak dijital sanat eserleri için kullanılırken, interaktif oyun öğeleri ve spor koleksiyon kartları gibi farklı kullanım alanı da bulunuyor.
NFT'nin diğer kripto paralardan farkı ne?
"Non-Fungible Token", bölünemeyen ve aynısından bir daha üretilmesi mümkün olmayan dijital varlık (token) anlamına geliyor. "Fungible" olan Bitcoin ve Ether gibi kripto paraların aksine, NFT'ler benzersiz dijital varlıklar. Bir örnekle açıklamak gerekirse bugün bir Bitcoin'i veya Ether'i parçalara bölerek alıp satın alabilir ve aynı kripto parayı kendi biriminde takas edebilirsiniz. Ancak özel bir dijital varlık olan NFT, bir benzeri olmadığı için başka bir token ile takas edilemiyor. İçsel değeri ise üreticisi veya yatırımcısı tarafından belirleniyor.
NFT'ler nasıl üretiliyor?
NFT'ler Ethereum geliştiricileri tarafından hazırlanmış ERC-721 token standardına göre üretiliyorlar. Kullanıcıların blockchain'in teknik dünyasında boğulmaması için işlemin kolayca gerçekleştirilmesini mümkün kılan platformlar bulunuyor. NFT üretebilmek için ihtiyaç olan tek şey dijital kripto para cüzdanı. NFT olarak üretilmek istenen dosya, bu platformlar aracılığıyla IPFS sistemine yükledikten sonra NFT'nin değiştirilemeyecek parametreleri belirleniyor. NFT'den kaç tane üretileceği, fiyatı, bir sonraki satışında ne kadar pay ödenmesi gerekeceği, gibi özellikleri belirlendikten sonra blockchain ağının işlem ücreti ödenerek NFT'ler üretilmiş oluyor. İşlemin tamamlanmasıyla beraber NFT'ler, kripto para cüzdanına aktarılarak üretimin gerçekleştirildiği tüm blockchain'de kayıt altına alınıyor.
Nasıl NFT sahibi olurum?
NFT'lerin sergilendiği ve satın alındığı platformlar bulunuyor. Bu platformlarda beğendiğiniz NFT'lere üreticisinin belirlediği şekilde, açık artırma veya direkt satın alma seçenekleriyle, sahip olabiliyorsunuz. Satın alma işlemi tamamlandığında NFT, üreticinin cüzdanından sizin cüzdanınıza transfer oluyor. İsterseniz satın aldığınız NFT'leri pazar yeri uygulamaları üzerinden yeniden satışa çıkarabiliyorsunuz.
NFT bir yatırım aracı mıdır?
NFT'ler tasarımları gereği diğer kripto para birimlerinden farklı ve değerlerini emir tahtasından çok eseri üreten kişi veya yatırımcısı belirliyor. Yatırım konusu, dijital sanat eseri üzerinden yorumlanacak olursa, fiziksel sanat eserine yatırım yapmaktan çok da farklı yok. Benzer şekilde koleksiyon parçası olarak satın alınan bir varlığın değerini, o varlığın ne kadar nadir olduğu, yaşı ve kozmetiği gibi parametreler belirliyor.
NFT'lerin nasıl bir etkisi olacak?
NFT'lerin bugünkü kullanım alanları dikkate alınırsa, ilk olarak fikri mülkiyet problemlerini çözdüğü söylenebilir. Dijital ortamda bir eseri kopyalamak çok kolay iken; NFT, eser haklarının kime ait olduğunu ortaya koyarak bu sorunu çözüyor. Programlanabilir bir dijital varlık oldukları için sanatçıların bir sonraki satıştan alacakları paylar da NFT'nin içine kodlanabiliyor. Böylece satışın gerçekleşmesi durumunda, ilgili miktar sanatçının cüzdanına otomatik bir şekilde aktarılıyor. Eserlerin dijital olması dünyanın her yerinden, her tipte kullanıcının satın almasına olanak sağlıyor. Müşteri kitlesi dijitalleşme sayesinde genişledikçe, esere ulaşabilen ve yatırım yapmak isteyen kişi sayısı ve dolayısıyla talep artıyor; talep arttıkça fiyat yükseliyor. Talep arttıkça arz da artıyor. Hem daha fazla eser hem de farklı fiyat seviyelerinde eserler piyasaya çıkıyor. Bu da yatırımcı ve sanatsever açısından ulaşılabilirliği arttırıyor, daha çok eserin satılmasını sağlayarak, ekosistemi genişletiyor.
NFT'lerin orjinalliğinden nasıl emin olabilirim?
Kripto para ekosisteminde kişilerin itibarına oldukça önem veriliyor. NFT üreten ve satışa koymak isteyen sanatçılar, eserlerinin orijinal olduğunu kanıtlamak için NFT pazar yeri uygulamalarının kullandığı doğrulanmış profil akışından geçiyorlar. İlgili sanatçının cüzdan adresi bilgisine sahipseniz, ki bu adresler ödeme alma amacıyla halka açık bir şekilde paylaşılıyor, eserin orjinalliğini teyit etme şansınız oluyor. Buna ek olarak, NFT'nin hareketlerini blockchain izleme uygulamasından takip ederek, hem sanatçının hem de eserlerinin orjinalliğinden emin olunabiliyor.