Diyanet İşleri Başkanlığı, Muharrem orucu ne zaman ve nasıl tutulur, kaç gün tutulur gibi sorulara yanıt verdi. Bu yıl 9 Ağustos Pazartesi günü başlayan Muharrem ayına ilişkin araştırmaların başında gelen Muharrem orucunun önemi, dindeki hükmü ve yeri de bu şekilde açıklığa kavuştu. Birçok hadiste önemine vurgu yapılan bu ibadet, Muharrem orucu ne zaman başlar ve ne zaman açılır, saat kaçta açılır gibi sorularla gündeme geliyor. İşte bu ibadet hakkında merak edilenler.
MUHARREM AYINDA ORUÇ TUTMANIN DİNİ HÜKMÜ NEDİR?
Muharrem kelimesi "hürmet edilen" anlamına gelmektedir. Hz. Muhammed (s.a.v.) bu ayı "Allah'ın ayı" olarak nitelendirmiştir. Bu niteleme Muharrem ayının faziletine, ilahî feyz ve bereketinin bolluğuna işarettir. Pek çok önemli olayın yaşandığı bu mübarek ayda ibadette bulunmak, bilhassa oruç tutmak çok mühimdir. Resûl-i Ekrem (s.a.s.) şöyle buyurmuşlardır: "Ramazan orucu dışında en faziletli oruç, Allah'ın ayı Muharremde tutulan oruçtur. Muharrem'in onuncu günü âşûrâ günüdür. Bu gün oruç tutmak da bazı âlimlere göre sünnettir (Serahsî, el-Mebsût, III, 92). Zira Resûlullah (s.a.s.), âşûrâ gününde oruç tutmuş ve bunu müslümanlara tavsiye etmiştir (Buhârî, Savm, 69). Hz. Peygamber (s.a.s.) Medine'ye gelince, yahudilerin âşûrâ gününde oruç tuttuklarını görmüş ve "Bu gün niçin oruç tutuyorsunuz?" diye sormuştu. "Bu, hayırlı bir gündür. Allah, o günde Benî İsrâil'i düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Hz. Mûsâ o gün oruç tuttu." dediklerinde Resûlullah da (s.a.s.) "Ben Mûsâ'ya sizden daha layığım (yakınım)." buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm, 127-128). Hz. Peygamberin (s.a.s.) bu günde oruç tutulmasını teşvik eden başka hadisleri de vardır. Bir hadiste, "Âşûrâ günü orucunun önceki yılın günahlarına keffâret olacağını zannederim." (Tirmizî, Savm, 48) buyurmuştur. Başka bir hadiste de âşûrâ orucuna işaret ederek "Ramazan orucundan sonra en fazîletli oruç Allah'ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur." (Tirmizî, Savm, 40) buyurmuştur.
MUHARREM ORUCU NE ZAMAN VE KAÇ GÜN TUTULUR?
Hz. Peygamberin (s.a.s.) yahudilere muhalefet için ertesi sene âşûrâ orucunu Muharrem'in dokuzuncu günü de tutacağını söylemesi (Ebû Dâvûd, Savm, 66); bu orucun Muharrem ayının dokuzuncu ve onuncu veya onuncu ve on birinci günlerinde tutulmasının daha doğru olacağına işaret etmektedir (Bkz. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, IV, 52; Abdürrezzâk, el-Musannef, IV, 287). Şu da bilinmelidir ki, Ramazan orucu farz kılınınca Hz. Peygamber (s.a.s.), isteyenlerin âşûrâ orucu tutup isteyenlerin tutmayabileceğini belirtmiştir (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm, 113-126). Öte yandan isteyenler Muharrem ayının ilk gününden itibaren 12 veya 15 gün oruç tutmaktadır. Ancak önemli olan nokta Yahudilere benzememek adına yalnızca 10 Muharrem'de oruç tutmaktan kaçınılması, 9-10 ya da 10-11 Muharrem'de oruç tutulmasıdır.
MUHARREM ORUCU SAAT KAÇTA BAŞLAR VE BİTER?
Muharrem orucu İmsak vaktinde, gün doğarken başlar ve gün batımında tamamlanır.
DİYANET İMSAK VE AKŞAM EZANI VAKİTLERİ İÇİN TIKLAYINIZ
MUHARREM'İN ONUNCU GÜNÜ YAŞANAN OLAYLAR
Hicri takvimin birinci ayı olan ve hicri yılbaşı olarak bilinen Muharrem ayının onuncu günü Aşure günü olarak bilinir. Bu günde 10 peygambere 10 ikram ve ihsan verilmiştir:
1. Hz. Musa'nın denizi yarması üzerine Firavun ile ordusunun sulara gömüldüğü gün.
2. Hz. Nuh'un Cudi Dağı'nın üzerine gemisini demirlediği gün.
3. Hz. Yunus'un balığın karnından kurtulduğu gün.
4. Hz. Âdem'in tövbesinin kabul edildiği gün.
5. Hz. İsa'nın dünyaya gelip semaya yükseldiği gün.
6. Hz. Yusuf'un kardeşlerinin attığı kuyudan çıkarıldığı gün.
7. Hz. Davud'un tövbesinin kabul edildiği gün.
8. Hz. İbrahim'in oğlu Hz. İsmail'in doğduğu gün.
9. Hz. Yusuf'un hasretinden dolayı gözleri kapanan Hz. Yakub'un görmeye başladığı gün.
10. Hz. Eyyûb'un hastalığından şifaya kavuştuğu gün.
MUHARREM AYI NEDEN MATEM AYI DİYE ADLANDIRILIR?
Hz. Muhammed'in torunu Hz. Hüseyin ile aile fertlerinin 10 Muharrem 61'de (10 Ekim 680) Kerbelâ'da şehit edilmesi üzerine Muharrem ayı başka bir anlam kazanmış, Şîa için bu tarih Hz. Hüseyin'in intikamını alma ahdinin tazelendiği bir matem günü olmuştur. Özellikle İran'da 10 Muharrem'de "tâziye" adı verilen törenlerin düzenlenmesi, yas merasimlerinde ağıtların söylenmesi ve maktel-i Hüseyin türü eserlerin okunması gelenek halini almıştır. Anadolu'daki Alevî-Bektaşî geleneğinde de Muharrem ayının özel bir yeri vardır.