Hicri takvimde yılbaşı kabul edilen 1 Muharrem, bu yıl 30 Temmuz Cumartesi gününe tekabül ediyor. Şehrullahi'l-Muharrem ayının, pek çok önemli hadisenin yaşandığı bir ay olması nedeniyle dinimizde çok mühim bir yeri bulunuyor. Bereketin, feyzin bollaştığı bir ay olması nedeniyle bu mübarek ayı ibadetlerle değerlendirmek isteyen İslam alemi, ''Muharrem ayında yapılacak ibadetler ve okunacak dualar'' şeklindeki araştırmalarını sürdürüyor. Peki, Muharrem ayı ibadetleri nelerdir, hangi dualar okunur? İşte Muharrem ayında yapılacak ibadetler, okunacak dualar ve çekilecek tesbihler ve zikirler…
Hicri takvime göre, 1 Muharrem yılbaşı olarak kabul ediliyor. Şehrullahi'l-Muharrem olarak meşhur olan, yani Allah'ın ayı Muharrem olarak bilinen Muharrem ayı, İlahi bereket ve feyzin, Rabbani ihsan ve keremin coştuğu ve bollaştığı bir aydır.
Diyanet ile belirlenen takvime göre Muharrem ayı, 2022 yılında 30 Temmuz 2022 Cumartesi günü başlayacak. Hicri yılbaşı olarak sayılan Muharrem ayı başlangıcı, Müslümanlar için de başlangıç olacak. 30 Temmuz'da başlayan ay, 27 Ağustos 2022 Cumartesi günü sona erecek.
Muharrem ayının 10'uncu günü Aşure Günü olarak adlandırılır. Aşure Günü 2022 yılında 8 Ağustos 2022 Pazartesi gününe denk geliyor. Kerbela hadisesinin anıldığı aşure gününde birçok evin mutfağında aşure pişecek ve etrafa dağıtılacak.
Mübarek gün ve gecelerde farz, vacip hükmünde bağlayıcı özel bir ibadet şekli yoktur. Sahih kaynaklarda Muharrem ayına özel bir nafile namazın olduğuna dair herhangi bir rivayet mevcut değildir.
Mübarek gün ve gecelerde kaza namazları olanların öncelikle kaza namazlarını kılmaları uygun olur. Ayrıca Kur'an okumak ve anlamak, dinî eserlerden istifade etmek, zikir ve salavatla meşgul olmak da unutulmamalıdır.
Muharrem ayı içerisinde oruç tutmak ise, müstehabtır. Bu ayın başında, sonunda veya ortasında yani 13, 14, 15'inci günlerinde ya da 9, 10 veya 10 ve 11'inci günlerinde oruç tutulabilir.
Resûl-i Ekrem (s.a.s.) şöyle buyurmuşlardır: "Ramazan orucu dışında en faziletli oruç, Allah'ın ayı Muharremde tutulan oruçtur. Farzlar dışında en faziletli namaz da gece namazıdır." (Müslim, Sıyâm, 202-203; Ebû Dâvûd, Savm 55; Tirmizî, Salât, 212; Nesâî, Kıyâmü'l-leyl, 6)
Muharrem ayının onuncu gününe de, âşûrâ günü denmektedir. Resûlullah (s.a.s.), "Âşûrâ günü orucunun önceki yılın (küçük) günahlarına keffâret olacağını umarım." (Tirmizî, Savm, 48) buyurarak, ümmetine bu günde oruç tutmayı tavsiye etmişlerdir. Âşûrâ günü oruç tutmakla ilgili olarak İbn Abbâs (r.a.) şöyle anlatıyor: "Resûlullah (s.a.s.) Medine'ye gelince, Yahûdilerin âşûre günü oruç tuttuklarını gördü. Onlara, 'Bu da ne (niçin oruç tutuyorsunuz)?' diye sordu. 'Bu, salih (hayırlı) bir gündür. Allah, o günde İsrâiloğullarını düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Mûsâ o gün oruç tuttu.' dediler. Resûlullah (s.a.s.) da, 'Ben Mûsâ'ya sizden daha yakınım' buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti." (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm 127; Ebû Dâvûd, Savm, 65)
Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde Yahûdiler sadece Muharrem ayının 10. (âşûrâ) gününde oruç tuttuklarından, onlarınkine benzememesi için öncesine veya sonuna bir gün ilave edilerek oruç tutulmasını tavsiye etmiştir. Bazı rivayetlerde ise bir öncesine ve bir sonrasına ilave ederek üç gün oruç tutulmasını tavsiye etmiştir (Müttekî, Kenzü'l-ummâl, VIII, 570). Bu nedenle âşûrâ günü oruç tutulurken önemli olan âşûrâ gününü yalnız tutmamaktır. Bir önceki veya sonraki günü ilaveyle iki gün oruç tutulabileceği gibi her ikisini de ilave ederek üç gün de tutulabilir.
Muharrem ayının birinci gününde akşam ve yatsı arasında yani Zilhicce'nin son gününü, Muharrem'in birinci gününe bağlayan gece 2 rekat namaz kılınır.
Muharrem ayının ilk gecesinde ise tesbih namazı kılınır ve bu namazda "Ya Rabbi, bu yeni senede beni mağfireti ilahine, rızai ilahine ve hidayeti ilahine mazhar eyle. Yeni açılan amel defterimi rızai ilahine muvafık amel ile doldurmayı bana nasip eyle. Beni gadabı ilahine duçar olacak amellerden muhafaza buyur." diyerek dua edilir.
Muharrem ayının birinci gününde 1000 kere İhlas suresi okunduğunda kişinin kul haklarının affolacağı Kur'an-ı Kerim'de yazılmıştır.
Sıla-i rahim yapmalı. Yani akrabayı ziyaret edip, hediye ile veya çeşidi yardım ile gönüllerini almalı. Hadis-i şerifte, (Sıla-i rahmi terk eden, Aşure günü akrabasını ziyaret ederse, Yahya ve İsa'nın sevabı kadar ecre kavuşur) buyuruldu. (Şir'a)
İlim öğrenmeli! Hadis-i şerifte, (Aşure günü, ilim öğrenilen veya Allahü teâlâyı zikredilen bir yerde, biraz oturan, Cennete girer) buyuruldu. Bu gece ilim olarak, ehl-i sünnete uygun bir kitap, [mesela İslam Ahlakı veya Tam İlmihal Seadet-i Ebediyye] okumalıdır. Ayrıca Kur'an-ı kerim okumalı, kazası olan kaza namazı kılmalı. (Şir'a)
Sadaka vermek sünnettir, ibadettir. Hadis-i şerifte, (Aşure günü, zerre kadar sadaka veren, Uhud dağı kadar sevaba kavuşur) buyuruldu. (Şir'a)
Bugün aşure ibadet diye aşure pişirmek günahtır. Aşurenin bugüne mahsus ibadet olmadığını bilerek, bugün aşure veya başka tatlı yapmak günah olmaz, sevap olur. Bu inceliği iyi anlamalı. Tedavi niyetiyle sürme çeken bugün de sürmelenebilir. Hadis-i şerifte, Aşure günü ismidle sür-melenen, göz ağrısı görmez buyuruldu. (Hakim)
Çok selam vermeli. Hadis-i şerifte, Aşure günü, on Müslümana selam veren, bütün Müslümanlara selam vermiş gibi sevaba kavuşur buyuruldu. (Şir'a)
Çoluk çocuğunu sevindirmek! Hadis-i şerifte, (Aşure günü, aile efradının nafakasını geniş tutanın, bütün yıl nafakası geniş olur) buyuruldu. (Beyheki)
Gusletmeli. Hadis-i şerifte, (Aşure günü gusleden mümin, günahlardan temizlenir) buyuruldu. (Şir'a)
O gün, eve ufak-tefek erzak alınmalı, alınırsa bir sene boyunca evde bereket olur.
Dua Okunmalı, 10 defa şu dua okunur:
''Sübhanallahi mil'el mizan. Ve müntehel-ılmi ve meblegar-rıza ve zinetelarş''
namaz Kılınmalı Aşure gününe mahsus olmak üzere kuşluk vaktinde 2 rek'at namaz kılınır. Muharrem ayının ilk gecesi Tesbih Namazı kılınması tavsiye edilmiştir.
Sadaka vermek sünnettir, ibadettir. Hadis-i şerifte, (Aşure günü, zerre kadar sadaka veren, Uhud dağı kadar sevaba kavuşur) buyuruldu. (Şir'a)
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) döneminde Yahûdiler sadece Muharrem ayının 10. (âşûrâ) gününde oruç tuttuklarından, onlarınkine benzememesi için öncesine veya sonuna bir gün ilave edilerek oruç tutulmasını tavsiye etmiştir.
Bazı rivayetlerde ise bir öncesine ve bir sonrasına ilave ederek üç gün oruç tutulmasını tavsiye etmiştir (Müttekî, Kenzü'l-ummâl, VIII, 570). Bu nedenle âşûrâ günü oruç tutulurken önemli olan âşûrâ gününü yalnız tutmamaktır. Bir önceki veya sonraki günü ilaveyle iki gün oruç tutulabileceği gibi her ikisini de ilave ederek üç gün de tutulabilir.
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) bu ayı "Allah'ın ayı" olarak nitelendirmiştir. Bu niteleme Muharrem ayının faziletine, ilahî feyz ve bereketinin bolluğuna işarettir. Pek çok önemli olayın yaşandığı bu mübarek ayda ibadette bulunmak, bilhassa oruç tutmak çok mühimdir. Resûl-i Ekrem (s.a.s.) şöyle buyurmuşlardır:
"Ramazan orucu dışında en faziletli oruç, Allah'ın ayı Muharremde tutulan oruçtur. Muharrem'in onuncu günü âşûrâ günüdür. Bu gün oruç tutmak da bazı âlimlere göre sünnettir (Serahsî, el-Mebsût, III, 92). Zira Resûlullah (s.a.s.), âşûrâ gününde oruç tutmuş ve bunu müslümanlara tavsiye etmiştir (Buhârî, Savm, 69).
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) Medine'ye gelince, yahudilerin âşûrâ gününde oruç tuttuklarını görmüş ve "Bu gün niçin oruç tutuyorsunuz?" diye sormuştu. "Bu, hayırlı bir gündür. Allah, o günde Benî İsrâil'i düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Hz. Mûsâ o gün oruç tuttu." dediklerinde Resûlullah da (s.a.s.) "Ben Mûsâ'ya sizden daha layığım (yakınım)." buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm, 127-128).
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.)bu günde oruç tutulmasını teşvik eden başka hadisleri de vardır. Bir hadiste, "Âşûrâ günü orucunun önceki yılın günahlarına keffâret olacağını zannederim." (Tirmizî, Savm, 48) buyurmuştur. Başka bir hadiste de âşûrâ orucuna işaret ederek "Ramazan orucundan sonra en fazîletli oruç Allah'ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur." (Tirmizî, Savm, 40) buyurmuştur.
Hicri Yılbaşı duası
Elhamdülillâhi Rabbilâlemîn. Vessâlatü vesselâmü alâ seyyidinâ Muhammedin ve alâ âlihî ve sahbihî ecmaîn. Allâhümme entel ebediyyül kadîm. El-hayyül kerîm. El-hannânül mennân ve hâzihî senetün cedîdetün es'elüke fîhel'ısmete minesseytânirracîm. Vel'avne alâ hâzihinnefsil'emmâreti bissûi vel-iştigâle bimâ yukarribunî ileyke yâ zel'celâli vel'ikrâm. Bi rahmetike yâ erhamerrâhimîn. Ve sallallâhü ve selleme alâ seyyidinâ ve nebiyyinâ Muhammedin ve alâ âlihî ve sahbihî ve ehl-i beytihî ecmaîn.
Hicri Yılbaşı duası anlamı
Bütün hamdler alemlerin Rabbi olan Allah-ü Teala'ya mahsustur. Salat ve selam bizim efendimiz olan Muhammed (SAV)'in alinin ashabinin ve cümlesinin üzerine olsun. Kendinden evvel hiçbir varlik olmayan. Varligi, Hayati, Kullarina Keremi Ziyade-merhameti, nimetleri, bagislamasi sonsuz ve devamli olan yalniz sensin Allah'im. Iste bu yeni yildir ki: Bu yil boyunca huzurundan kovulmus seytandan korumani ve daima kötülügü emreden nefsime galib olmam için yardimini ve beni sana yaklastiran islerle mesgul olmami senden dilerim ey Celal ve ıkram sahibi Allah'ım. Ey merhametlilerin en merhametlisi rahmetinle Allah'ü Teala efendimiz ve Nebimiz olan Muhammed (s.a.v)'e, aline, ashabina, ehli beytine ve cümlesine salat ve selam etsin.
Namazdan sonra 11 defa:
La ilahe illallahü vahdehu la şerikeleh. Lehül-mülkü ve lehül-hamdü yuhyi ve yumit. Ve hüve hayyün la yemutü biyedihil hayr. Ve hüve ala külli şey'in kadir.
11 İstiğfarı şerif, 11 Salavatı şerife okunup dua yapılır. Duada, geçmiş senenin günahlarının affı ve yeni seneye günahsız girmek için iltica edilir.
Muharrem ayının ilk günü aşağıdaki duayı üç sefer okuyanın, gelecek Muharrem ayına kadar tüm belalardan emin olacağı, Aşure Günü "Muharremin 10. Günü" üç sefer okuyanınsa, ölümden de emin olacağı; şundan dolayı o sene öleceği takdir edilmiş olana, bu duayı okumak kısmet olmayacağı bildirilmiştir.
"Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla. Allah (c.c) Efendimiz Muhammed'e âline ve ashâbına salât u selâm eylesin! Allah'ım! Sen ebedîsin, Kadîm'sin, Evvel'sin. Fazl u ihsânın çok yücedir. Her şeyi kaplayan ve her şeyin sığınağı olan cömertliğin çok yücedir. Yeni yıl gelmiş bulunuyor. Bu sene içinde bizi şeytandan, onun dostlarından ve ordularından korumanı istiyoruz. Şu dâimâ kötülüğü emreden nefse karşı yardımını istiyoruz. Sana yaklaştıracak şeylerle meşgul olabilmem için yardımını istiyorum, ey Celâl ve İkrâm Sâhibi olan Allah'ım! Allah, ümmî nebî Efendimiz Muhammed'e, âline, mübarek ve temiz ashâbına salât eylesin! Hamd, âlemlerin Rabbi olan Allah'a mahsustur."
Bu mübarek ayın hangi önemli olayları ihtiva ettiği ve önemi pek çok kişinin merak ettiği hususların başında geliyor. Hicri takvimin ilk ayı kabul edilen bu ay, Recep, Şaban, Ramazan aylarından sonraki en kıymetli aydır. Bu ayda yapılan ibadetler her zamankinden kıymetlidir. Hz. Peygamberin Mekke'den Medine'ye hicret ettiği 622 yılının 1 Muharrem Hicri Takvim'in başlangıcı olarak kabul edilir. Ayın, Güneş ve dünya etrafındaki dönme süresini esas alır. Hicri yılın ilk basamağı olan Muharrem ayının önemi ilahi dinler açısından büyüktür. Özellikle bu ayın onuncu gününe 'Âşura' denir. İnsanoğlunun atası; ilk insan ve ilk Peygamber Hz. Adem'in tövbesi bu ayda kabul olunmuş, Hz. Nuh'un tufandan kurtuluşu bu ayda gerçekleşmiş, Hz. İbrahim ateşten bu ayda kurtulmuştur. Hz.
Eyyüb bu ayda şifa bulmuş, evlat acıyla yanıp kavrulan Hz. Yakub Hz. Yusuf'a bu ayda kavuşmuştur. Hz Muhammed'in (s.a.v.) geçmiş ve gelecek bütün günahlarının affedileceğine dair kendisine Allah tarafından teminat bu ay da verilmiştir.