Geçtiğimiz haftalarda DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Kluge, bölgede vakaların 3 kat arttığı bilgisini kamuoyu ile paylaşmıştı. Maymun çiçeği virüsü belirtileri ve tedavisi ile yeniden gündeme geldi. Dünya Sağlık Örgütü'nün son açıklaması korkuttu. "Maymun çiçeği hastalığı nasıl bulaşır, tedavisi var mı" soruları yanıt arıyor. İşte, maymun çiçeği hastalığı belirtileri ve Türkiye son durum…
MAYMUN ÇİÇEĞİ DSÖ AÇIKLAMASI: KÜRESEL TEHDİT!
Dünya Sağlık Örgütü DSÖ Maymun Çiçeği Virüsünü "küresel acil durum" ilan etti. Geçtiğimiz günlerde DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Kluge şu açıklamayı yapmıştı:
"Hükümetlere ve sivil topluma, maymun çiçeği hastalığının büyük bir coğrafi alanda kendini göstermesini önlemek için önümüzdeki haftalarda ve aylarda çalışmalarını artırma çağrımı yineliyorum. Bu hastalığın giderek yayılmasını tersine çevirmek için acil ve koordineli eylem zorunludur"
30 Haziran 2022 tarihinde Türkiye'de ilk vakanın görüldüğü Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından duyurulmuştu.
Koca"Bir hastamızda maymun çiçeği hastalığı tespit edildi. Hasta 37 yaşında, bağışıklık sistemi yetersizliği var. Kendisi tecrit edilmiş durumda. Temaslı takibi yapıldı, başka bir vakaya rastlanmadı. Bilindiği gibi bu hastalık solunum yoluyla değil, yakın fiziksel temasla bulaşıyor" şeklinde paylaşımda bulunmuştu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI BELİRTİLERİ
Hastalığın kuluçka süresi de denilen enfeksiyondan semptomların başlangıcına kadar olan süre genellikle 6-13 gün olarak belirlendi. Ancak 5-21 gün olarak da değişebiliyor.
Maymun çiçeği virüsü belirtileri şöyle seyrediyor:
Hastalığın belirtileri iki döneme ayrılabilir:
- Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon dönemi 0-5 gün arasında sürer. Lenfadenopati, başlangıçta benzer görünebilen diğer hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü vakasının ayırt edici bir özelliğidir.
- Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden ziyade yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95'inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75'inde) etkiler. Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70'inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru değişiklik gösterir.
Virüs insanlarda çoğunlukla kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan bulaşıyor. Ancak salgını doğuran nokta insandan insana da bulaşıyor olması.
Bu noktada tüketilen etin pişme derecesine ve hayvan kesim merkezlerine dikkat etmekte fayda var. Virüs özellikle çocuklarda şiddetli seyrediyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Maymun çiçeği, Poxviridae adlı virüs ailesine ve Orthopoxvirus cinsine ait Monkeypox virüsünden kaynaklanan bir hastalıktır. Poxviridae ailesinde yer alan diğer virüsler olan Variola virüsü çiçek hastalığına, Cowpox virüsü sığır çiçeğine yol açarken Vaccinia virüsü ise çiçek aşısı üretiminde kullanılır.
Hastalığın adı her ne kadar maymun çiçeği olsa da virüs, aslında kemirgenlerden köken alır. 1958 yılında bir araştırma için tutulmakta olan maymun kolonilerinde çiçek hastalığına benzer belirtilerle görülen iki farklı salgın sonucunda tespit edilen virüs, bu nedenle maymun çiçeği olarak adlandırılmıştır. İnsanlarda ise maymun çiçeği virüsünün enfeksiyonu ilk kez 1970 yılında gözlenmiştir. Bu yıllardan günümüze dek maymun çiçeği Afrika kıtasında tek tük bildirilen vakalar şeklinde düzenli olarak görülmekteydi.
Tropikal yağmur ormanlarının bolca yer aldığı Batı ve Orta Afrika'da uzun yıllardır görülen ve bu bölge ile sınırlı kalan maymun çiçeği, nadir olarak bölgeden ihraç edilen hayvanların yol açtığı bulaş ile dünyanın farklı yerlerine ulaşabilmekteydi. Ancak son dönemde hastalık geçmiş döneme oranla daha fazla yaygınlaşmış, farklı bölgelerden farklı insanlar üzerinde teşhis edilmiştir. Özellikle Covid-19 pandemisinin dünya genelinde yol açtığı yıkıcı etkilerden kaynaklı olarak yeni bir virüs salgını ihtimali olarak görülen maymun çiçeği, henüz bu aşamada bir yayılım göstermese de detaylı olarak takip edilmeye başlanmıştır.