Sosyal medyada dolaşıma giren teyitsiz görüntüler, yargısız infaza sebebiyet veriyor. Marmaray'da yaşanan olay, bunun en çarpıcı örneklerinden biri oldu. Kırpılmış videolarla, bağlamdan koparılmış karelerle hedef haline getirilen iki kişi bir anda sosyal medyada infaz edildi. Ancak perde arkasına inildikçe gerçekler yüzeye çıkmaya başladı: 'Mağdur' sanılan kişinin genç bir kıza başörtüsü nedeniyle hakaret ettiği, tartışmanın da bunun üzerine alevlendiği anlaşıldı.
KONVANSİYONEL MEDYANIN ÖNEMİ: MUHABİR AĞI, EDİTÖR FİLTRESİ VE YAYIN ONAYI!
Bu süreç, sosyal medya linç kültürünün nasıl kolay manipüle edilebildiğini ve konvansiyonel medyanın yıllardır neden teyit, denge ve etik süzgeçlerden vazgeçmediğini bir kez daha kanıtladı. Konvansiyonel medya bu tür yanlış haberlerin oluşmaması için muhabir ağı, editör filtresi ve yayın onayı gibi süreçlere önem veriyor.
TEK TEK DERLEDİK: MARMARAY'DAKİ OLAY SADECE SON ÖRNEK!
Biz de son yıllarda Türkiye gündemine oturan, ilk anda infial yaratan ancak sonrasında bambaşka gerçeklerle çürütülen bazı olayları derledik. Sosyal medyada hızla yayılan, milyonlarca kişi tarafından paylaşılıp hüküm verilen bu olaylar; linç kültürünün ve karalama kampanyalarının nasıl kolay şekillendiğini, algıların gerçeklerin önüne nasıl geçtiğini gözler önüne seriyor.
Hepsinin ortak noktası ise aynı: Teyitsiz bilgi, kesilmiş görüntüler ve duygusal manipülasyon!
ÜMİT ÖZDAĞ'IN 'SURİYELİ' DEPREMDE TELEFON ÇALDI YALANI
Ümit Özdağ 6 Şubat depremleri sırasında; TV ekranlarında arama kurtarma faaliyetlerine ilişkin bir görüntüyü paylaşırken ekrandaki kişinin Suriyeli olduğunu ve orada bulunan AFAD personelinin telefonunu çaldığını iddia etti. Özdağ'ın hedefindeki kişi kısa süre sonra ortaya çıktı ve Suriyeli de olmadığını hırsızlık da yapmadığını, Özdağ'a dava açacağını kazancını da depremzedelere bağışlayacağını açıkladı.
BABALA'NIN 'BARAJ PATLADI' YALANI CANA MAL OLDU
Babala hesabı hiçbir teyide başvurmadan Hatay'da baraj patladığını öne sürdü. Antakya'da barajın patladığına yönelik dezenformasyon sonrası ekipler korkarak kaçmaya çalıştı. Birçok inşaatta çalışma saatlerce durdu. Birçok can o sırada yitip gitti. Oğuzhan Uğur'a soruşturma başlatıldı.
OĞUZHAN UĞUR KENDİSİ DE İTİRAF ETTİ
Babala hesabının sahibi Oğuzhan Uğur da çalışmaların ardından günah çıkarırcasına bir açıklama yaparak asılsız ihbarları itiraf etti. Uğur, "Durum değerlendirmesi yaptık çağrı merkeziyle. Binlerce sahte ihbar almışız. İzmir'den, Ankara'dan arayıp işleten, dalga geçen bile olmuş... " ifadelerini kullanmıştı.
CİNSEL SALDIRIYA UĞRADINI ÖNE SÜRDÜ: SUÇ UYDURMADAN SORUŞTURMA BAŞLATILDI!
Sosyal medyada yayınladığı videoda cinsel saldırıya uğradığını ve çekilen video görüntüleriyle şantaj yapıldığını ileri sürünce koruma altına alınan üniversite öğrencisi Fatma A.'nın (19), yalan söylediği ortaya çıktı. Bazı kişilerin dolandırılmasına istemeden aracılık ettiği ve 8 yıl hapis cezasıyla karşı karşıya olduğu için bu videoyu çektiğini belirten Fatma A. hakkında, 'İftira ve suç uydurma'dan soruşturma başlatıldı.
"AMBULANS, OĞUZ MURAT ACİ'YE KAZADAN 73 DAKİKA SONRA ULAŞTI" İDDİASI DA YALAN ÇIKTI
Eyüpsultan'da 1 Mart 2024 günü seyir halindeki 3 ATV aracından biri arızalanmış, yol kenarına çekildiği esnada kaza yaşanmıştı. ATV tamir edilmeye çalışıldığı esnada aynı yönde ilerleyen bir araç, ATV'lere çarpmış yaralanan 5 kişiden Oğuz Murat Aci hayatını kaybetmişti. Kazaya neden olan 17 yaşındaki sürücü Timur Cihantimur'un, olay yerine gelen annesi Eylem Tok'un aracıyla buradan uzaklaşıp, annesiyle önce Mısır'a, ardından ABD'ye gittikleri tespit edilmişti.
Yeni iddialarla beraber aralıklı olarak gündeme gelen kazayla ilgili sosyal medyaya yansıyan haberler tartışma konusu oldu. Bazı kaynaklar, Oğuz Murat Aci'nin yaralanmasının ardından ambulans ve sağlık ekiplerinin bölgeye 73 dakika sonra ulaştığını öne sürdü. Bu iddia, çok sayıda X kullanıcısı tarafından benzer ifadelere yer verilerek yeniden dolaşıma sokuldu ve binlerce görüntüleme aldı. İçeriklerin altına yorum yapan bazı hesaplar sağlık çalışanlarının ihmali olduğu izlenimine kapılarak tepki gösterdi.
Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamada, hastaya 73 dakika sonra ulaşıldığı yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığı ifade edildi. 112 Acil Çağrı Merkezi'ne kaza sonrası ilk bildirimin 23.34'te geldiği, Kağıthane istasyonundan hareket eden ambulansın olay yerine 11 dakika sonra 23.45'te vardığı belirtildi.
"KÖKLÜ LİSELERDEKİ ÖĞRETMENLER AÇIĞA ALINDI" DEDİLER BAKANLIK YALANLADI
Köklü liselerdeki öğretmenlerin siyasi görüşleri dolayısıyla açığa alındığı ve işten atıldığına dair iddialar sosyal medyada etkileşim yarattı.
Sosyal medya platformu X'te bir hesap, "Öğretmenime Dokunma" görseli paylaşarak, başta İstanbul olmak üzere birçok ilde öğretmenlerin, siyasi görüşleri nedeniyle açığa alındığı iddiasında bulundu. Dolaşıma sokulan içerikte "İstanbul başta olmak üzere birçok ilde lise öğretmenleri açığa alınıyor. İstanbul başta olmak üzere birçok ilde 30'dan fazla köklü liseye yönetici ve öğretmen atamaları yapılarak muhalif öğretmenlerin açığa alındığı ihbar hattımıza ulaştı." diye yazıldı.
Sosyal medyada etkileşime neden olan konu birçok hesap tarafından farklı yorumlarla paylaşıldı. Konunun "Sürgün edildiler", "İşten atıldılar", "Açığa alındılar" gibi ifadelerle paylaşıldığı görüldü.
(MEB) yaptığı bilgilendirmede iddiaları yalanladı:
İddiaların sokak olayları veya muhalif olmak vs saiklerle alakası yok. Her sendikadan her görüşten öğretmenler görev alıyor, kriter asla o değildir, olamaz. Proje okulları ile ilgili açığa alınma paylaşımları doğru değil. Devlet memurlarında açığa alınma, suç işleme sonunda soruşturma sonucunda yapılan bir işlemdir. Proje okulları görevlendirmeleri, dört yıl süreli bir iştir ve süre bitiminde yeniden değerlendirme sonucunda yapılır. Yeniden görevlendirilememesi durumunda da alanında bir eğitim kurumuna görevlendirilir. Yıllardır usul böyledir ve her zaman da bu usulden olmuştur.
KIZ YURDUNDA ÖĞRENCİ ÖLDÜRÜLDÜ YALANI
Bayburt'taki Sultan Fahriye Kız Yurdu'na dışardan gelen bir yabancının bir öğrenciye saldırarak ölümüne neden olduğu iddiası kısa sürede gündem oldu Sosyal mecralarda, Bayburt'taki bir KYK yurdunun mescidinde namaz kılan bir öğrencinin, dışarıdan gelen bir kadın tarafından bıçaklı saldırıya uğradığı iddia edildi.
Bayburt Valiliği söz konusu iddiayı yalandı. Valilikten yapılan açıklamada, sosyal medyada gündeme gelen iddiaların gerçeği yansıtmadığı belirtildi.
Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü, yaptığı açıklamada söz konusu iddianın gerçeği yansıtmadığını belirterek, yurtta kalan bir öğrencinin mescitte tek başınayken kendine zarar verdiğini, hastaneye kaldırılan öğrencinin sağlık durumunun ise iyi olduğunu bildirdi.
YANLIŞ ANLAŞILMA İŞİNDEN ETTİ: GERÇEK BAŞKA ÇIKTI!
Antalya'da 2016 yılında yaşanan bir olay da sosyal medyadaki linç kültürünün bir başka örneği oldu. Halk otobüsü şoförü Ethem Demir'in bir kadın yolcuya söylediği "Eve gidiyorum, işim bitti" sözlerini "Eve gidiyorum, gelecek misin" olarak sosyal medyada paylaşarak Demir'in işinden olmasına neden olan baba Hüseyin Turan, Demir'den yanlış anlaşılma nedeniyle özür diledi.
