Aktüel Tarih dergisinin "Haçlılar" başlıklı 11. sayısında yer alan Prof. Dr. Ergin Ayan'ın "Her Şey Malazgirt İle Başladı" başlıklı makalesine göre, Haçlı Seferleri'nin başlamasının temelinde Bizans İmparatoru Aleksios Komnenos'un Avrupa'ya yazdığı yardım mektubu yatmaktadır. Bu mektup, Malazgirt Savaşı'nda Bizans İmparatorluğu'nun Selçuklu Türklerine karşı aldığı ağır yenilginin ardından, 1071 yılında kaleme alınmıştır. İmparator Aleksios, bu büyük yenilginin doğrudan sonucunda hem Bizans topraklarının hızla Türkleşmesi hem de Anadolu'daki Bizans egemenliğinin tehlikeye girmesi üzerine Avrupa'daki Hristiyan krallardan ve soylulardan askeri yardım talep etmiştir. Bu yardım çağrısı, Haçlı Seferleri'nin fitilini ateşlemiştir. Mektupta özellikle Türklere karşı bir ittifakın gerekliliği vurgulanmış, Bizans İmparatorluğu'nun düşmanlarının aynı zamanda Hristiyanlığın düşmanları olduğuna dikkat çekilmiştir.
Bu yardım mektubu, Avrupa'da yankı uyandırmış ve özellikle Papalık tarafından büyük bir coşkuyla karşılanmıştır. Zira Papa, Hristiyan dünyasını birleştirerek hem Bizans'a destek olmak hem de kutsal toprakları Müslümanlardan geri alma düşüncesini yaygınlaştırmak istiyordu. Papa II. Urbanus, 1095 yılında Clermont Konsili'nde bu çağrıyı genişleterek, tüm Hristiyan dünyasına Müslümanlara karşı bir sefer başlatmaları gerektiğini duyurmuş ve böylece Haçlı Seferleri resmen başlamıştır. Bu seferlerin ana hedefi, Kudüs başta olmak üzere kutsal toprakların Müslümanlardan alınmasıydı.
Aktüel Tarih dergisinin yayımladığı bu mektup, Türkçe olarak ilk defa bu sayıda gün yüzüne çıkmış ve büyük bir tarihi önem taşımaktadır. Zira mektup, Bizans'ın yardım çağrısının ve Haçlı Seferleri'nin başlangıcındaki diplomatik sürecin somut bir belgesi olarak değerlendirilmektedir. Mektubun içeriği, hem Bizans'ın içinde bulunduğu zor durumu hem de Avrupa'daki siyasi atmosferi yansıtmaktadır. Ayrıca, Bizans İmparatoru'nun böyle bir mektup yazarak Türklerin Anadolu'daki ilerleyişini durdurmak için Avrupalı güçlere başvurması, Haçlı Seferleri'nin salt dini bir amaç gütmekten ziyade siyasi ve askeri çıkarların da devrede olduğu karmaşık bir süreç olduğunu ortaya koymaktadır.
Aleksios Komnenos'un bu yardım çağrısı, sadece bir askeri yardım talebi olarak kalmamış, aynı zamanda Hristiyanlık adına yapılan savaşların meşrulaştırılmasında da önemli bir rol oynamıştır. Mektubun Türkçe çevirisi, tarihte Haçlı Seferleri'nin nasıl ve neden başladığına dair daha derin bir anlayış sunmakta, bu süreçte Bizans'ın stratejik hamlelerinin Avrupa'da nasıl bir yankı uyandırdığını gözler önüne sermektedir. Prof. Dr. Ergin Ayan'ın makalesinde de vurgulandığı gibi, Haçlı Seferleri'nin başlangıcında sadece dini bir motivasyon değil, aynı zamanda Bizans'ın varoluşsal kaygıları ve Avrupa'daki güç dengelerinin yeniden şekillendirilmesi gibi siyasi hesaplar da önemli rol oynamıştır. Bu nedenle, Malazgirt Savaşı ve ardından gelen bu mektup, Haçlı Seferleri'nin başlamasında kritik bir kilometre taşı olarak değerlendirilmelidir.
