2021 yılında tüketilen yaklaşık 60 milyar metreküp doğalgaz için 15 milyar dolarlık bir fatura ödeyen Türkiye, bu faturayı en aza indirmek için yerli ve yenilenebilir enerji yatırımlarını sürdürüyor.
Dünyada geleneksel olarak derin yer altı kuyularından çıkarılan doğalgazın alternatifi olarak bilinen biometan için çalışmalar hızlandı. Yüzde 50-60 oranında metan ve yüzde 40-50 oranında karbondioksitten oluşan bu gaz için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı TEMSAN tarafından da proje geliştirildi. TEMSAN hayvansal atıklardan biometan üretebilecek bir cihaz prototipi geliştirdi.
TÜKETİLEN DOĞALGAZIN YÜZDE 10'U ATIKLARDAN ÜRETİLEBİLİR
Türkiye'nin 13 şehrinde katı atık bertarafı yapan ITC şirketinin İş Geliştirme Direktörü Ali Rıza Öner, Türkiye'de hayvansal atıkların tamamının biometan üretimi amacıyla kullanılması halinde yıllık 6 milyar metreküp doğalgaza eşdeğer gaz üretilebileceğini söyledi. Biometan potansiyelinin yüzde 85'inin hayvansal atıklardan, geri kalanının ise çöp gazından geldiğini belirten Öner, "Hayvansal atık gazı potansiyelinin yüzde 50'si koyunlardan, yüzde 43'ü büyükbaş, yüzde 7'si kümes hayvanlarından oluşuyor. Biz şuan mevcut atık yakma tesislerinde bu atıklardan biyogaz üretiyoruz. Bunu dönüştürdüğümüzde biometan haline geliyor. Yani BOTAŞ'ın doğalgaz hattına bunu verebilmek için biyogazı biometan haline getirmek gerekiyor. Biyogazın içerisinde yüzde 55 metan var, doğalgazın içerisinde ise metan oranı yüzde 95'ler civarında. Bunun doğalgaz sistemine enjekte edilebilmesi için metan oranının yüksek olması gerekiyor. Biometana dönüşüm için konteynır gibi bir dönüştürücü düşünün biyogaz bunun içine alınıyor ve karbondioksitle azot miktarı azaltılarak metanı zenginleştiriyor. Bu zenginleştirdiğimiz ürüne biometan diyoruz" diye konuştu.Öner, "Eğer biz bu potansiyeli hayata geçirirsek tükettiğimiz doğalgazın yüzde 10'unu biometan olarak üretebiliriz. Yani bugünkü rakamlarla 15 milyar dolarlık ithalatın 1.5 milyar dolarının ülkemizde kalmasını sağlayabiliriz" değerlendirmesinde bulundu.
AVRUPA VE ABD'DE YENİ TREND
Biometanın şuan Avrupa ve Amerika'da yeni enerji trendi olduğunu anlatan Öner, "Hatta şu anda Avrupa Birliği'nin hayata geçirmeyi hedeflediği sınırda sıfır karbon hedefi kapsamında Avrupalı üreticiler fabrikalarında yenilenebilir elektrik kaynakları kullanmak istiyor. Kullanılan doğalgazın ise biometan olmasını isterken bunun bedelini ödemeye de hazırlar. Yani yurtdışında kendi içinde bir teşvik mekanizması şimdiden gelişti" şeklinde konuştu.
Türkiye'de ise özellikle YEKDEM süresi biten ve bitmek üzere olan Biyogaz tesisleri için bu üretim modelinin bir alternatif olabileceğini anlatan Öner, "Mevzuatsal açıdan doğalgaz kanununda bir takım değişiklikler gerekiyor. EPDK ve BOTAŞ bu konularda oldukça deneyimli. Burada özel sektör ile kamu arasında asıl iş GAZBİR ve GAZMER'e düşüyor. Çevreci projeler için yurtdışından ve yurtiçinden hibe ve düşük faizli kredi bulmakta kimse de zorlanmayacaktır" ifadelerini kullandı.