Dünyanın en kötü 10 cezaevi arasında yer alan Diyarbakır E Tipi Cezaevinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından başlatılan restorasyon çalışmaları devam ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla anı müzesine dönüştürülmesi amacıyla yapılan çalışmaları SABAH yerinde inceledi. 2026 yılında tamamlanması planlanan restorasyonun ardından hafızalarda kötü izler bırakan 12 Eylül askeri darbenin simgelerinden olan Diyarbakır E Tipi Cezaevi, anı müzesi olarak artık halkın sosyal hayatına hitap edecek. Cezaevinde, müzenin yanı sıra, kütüphane, konferans ve yazlık sinema ile gösterileri alınları da yer alıyor.
Geçmişte uzunca bir dönem, adı işkencelerle anılan Diyarbakır Cezaevinin, müze yapılmak üzere mülkiyetinin Adalet Bakanlığından Kültür ve Turizm Bakanlığına devredilmesinin ardından başlatılan rölöve ve restorasyon çalışmalara tüm hızıyla sürüyor. Diyarbakır'ın Bağlar ilçesinde 1972 yılında yapımına başlanan Diyarbakır Cezaevi, 4 Temmuz 1980'de açıldı. 12 Eylül 1980 sonrası askeri yönetime devredilerek "Sıkıyönetim Askeri Cezaevi" olarak kullanılan cezaevinin adı, 12 Eylül askeri darbesinden sonra kötü muamele ve işkencelerle anıldı. Hakkında birçok belgesel ve kitabın yazıldığı cezaevi, Adalet Bakanlığına devredildiği 9 Mayıs 1988'den bir süre öncesine kadar ceza infaz kurumu olarak kullanıldı.
AÇILIŞI KÜLTÜR YOLU FESTİVALİ'NDE
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 9 Temmuz 2021'de kenti ziyaretinde, "Geçmişte uzunca bir dönem adı zulümle, işkenceyle, insanlık dışı muameleyle anılan Diyarbakır Cezaevini yakında boşaltılıyor ve kültür merkezi olarak sizlerin hizmetine sunuyoruz." açıklamasının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çalışmalar başlatıldı. Büyük oranda çalışmaların tamamlandığı cezaevinin restorasyonun 2026 yılı içerisinde bitirilmesi hedefleniyor. Cezaevinin, 2026 yılındaki Kültür Yolu Festivali'nde anı ve müze olarak açılması planlanıyor.
SON TEKNOLOJİK MALZEMELERLE GÜÇLENDİRME YAPILDI
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü Restorasyon Uygulamalar Dairesi Başkanı Serap Sevgi, restorasyon çalışmalarının 2022 yılında başladığını belirterek, hızlıca etaplar halinde restorasyon işlemlerinin yapıldığını söyledi. Birinci etabın tamamlandığını belirten Sevgi, son teknolojik malzemeler kullanılarak güçlendirme işlemlerinin gerçekleştirildiğine ve yapının yapısal olarak sağlam hale getirildiğine dikkat çekti.
3 BLOK MÜZE, 2 BLOK KÜTÜPHANE OLUYOR
Diyarbakır Cezaevi'nin 5 bloktan oluştuğunu 3'ünün müze 2'sinin ise kütüphane olarak planlandığını ifade eden Başkan Serap Sevgi, 38 bin metrekarelik bir peyzaj alanının olduğunu söyledi. Konferans alanının da yer alacağı cezaevindeki peyzaj alanında sosyal kültürel etkinliklerinin de yapılacağı alanların bulunacağını ifade eden Sevgi, "Burada açık sergi alanları olacak. Peyzaj alanlarında halkın kullanacağı katılacağı etkinlik yerleri yapılacak. Cezaevi artık, kültür etkinliklerine ev sahipliği yapılacak ve toplum her kesimine hizmet edecek duruma getirilecektir. Kültürel faaliyetlerinin yaşanacağı bir alana haline dönüştürülecek" dedi.
TANIKLARIN HİKÂYELERİ SERGİLENECEK
Kafeteryalar, sergi alanları, yazlık sinema bölümünün de yapılacağını ifade eden Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü Restorasyon Uygulamalar Dairesi Başkanı Serap Sevgi, "Burada halkın günlerin çeşitli saatlerde kullanabileceği ve sürekli halkın kolaylıkla erişebileceği mekânlar bulunacak. Üç ana blokta anı müzesinde 80'li yıllarda buraya tanıklık edenlerin hikâyelerinden hazırlanan çeşitli gösterim teknikleriyle o dönemi yansıtan hikâyeleri ziyaretçiler burada görebilecekler. Yaşanmış konular ve hikâyeler objektif olarak sergilenecektir" diye konuştu.
