Derya Balta'nın kendisinin şikayet edilmesi sonucunda bu cezayı aldığını belirtti. Her ne kadar "şartlara uygun" paylaşım yaptığını iddia etse de Ticaret Bakanlığı'nın "sağlık alanında yaptığı yönlendirmeler" sonucunda bu cezayı aldığını söyleyen Balta, takipçilerini de dikkatli olmaya çağırdı.
"CEZA YAZILMASININ ARDINDA YÖNLENDİRME VAR"
Derya Balta'nın ceza almasına sebep olan içerik, bir güzellik merkezinde yaptırdığı işlemi geri aldırmak üzere gittiği konusunda bilgi vermesiydi. Bu işlemi yaptırırken takipçilerine "yaptırmamalarını tavsiye etmesi" ve aynı zamanda bir sağlık uzmanı olmamasına rağmen yönlendirme yapmış olması, ceza yazılması etkenleri arasında yer aldığını dile getirdi.
Paylaşımlarında "işbirliği" veya "ortaklık" olduğunu belirten içerikler olsa da, ceza yazılan içerikten kendi deneyimlerinden yola çıkarak bir tavsiye vermiş olması, Ticaret Bakanlığı'ndan 346 bin TL'lik ceza almasına sebep oldu.
"TİCARET BAKANLIĞI BU KONUDA ÖNLEMLER ALDI"
Avukat Nazlıcan Ceren Yıldırım ise Derya Balta'nın aldığı cezanın ardındaki yasal süreçlerle ilgili önemli bilgiler verdi.
Yıldırım; "Sosyal medya artık televizyon, radyo gibi iletişim araçlarının önüne geçerek iletinin kullanıcıyı ve tüketiciyi doğrudan etkilediği bir mecra haline gelmesi sebebiyle Ticaret Bakanlığı bu süreçle de ilgili çeşitli önlemler aldı" diyerek önlemin sebebine değindi.
"Bu sürecin doğal bir sonucu olarak hayatımıza giren "influencer" olarak da bildiğimiz, sosyal medya etkileyicileri, bazen aktif bazen pasif bir şekilde birçok reklam içerisinde bulunmaya başladı. Hal böyleyken bu reklamların hiç incelenmeyecek olması bir hukuki boşluk doğuracağından Reklam Kurulu'nun 04.05.2021 tarih ve 309 sayılı toplantısı neticesinde 2021/2 numaralı ilke kararı olarak kabul edilen ''SOSYAL MEDYA ETKİLEYİCİLERİ TARAFINDAN YAPILAN TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR HAKKINDA KILAVUZ'' yayınlandı ve iş bu kılavuz Ticaret Bakanlığınca uygulamaya koyuldu" açıklamasında bulundu.
"BİR INFLUENCER NASIL REKLAM YAPABİLİR?"
Yıldırım, Bu kılavuzun AMAÇ başlıklı ilk maddesinin ne anlama geldiğini ise şöyle açıkladı;
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kılavuzun amacı, sosyal medya etkileyicileri tarafından yapılan ticari reklam ve ticari uygulamalar hakkında reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlara yol göstermektir.
Yıldırım; "Kılavuzu ayrıntılı incelediğimizde görüyoruz ki; kılavuz her türlü iletişim aracında olduğu gibi sosyal medyada da sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam yapılmasını yasaklamıştır. Sosyal medya etkileyicisi aracılığıyla yapılan reklamların, açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmesi ve ayırt edilebilir olmasını zorunlu kılmıştır. Bu noktada reklam verenden maddi kazanç ve/veya ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydaların sağlandığı paylaşımlarda, sosyal medya etkileyicisi tarafından bu durumun, ticari reklam ilişkisinin gerçekleştiği platforma bağlı olarak bu Kılavuzun 7 nci, 8 inci, 9 uncu ve 10 uncu maddelerinde yer alan ifadelerden en az birisi ile açıkça belirtilmesi zorunlu kılmıştır" açıklamasında bulundu.
Bu ifadelerin neler olduğunu ise Yıldırım;
Ya da
"ETİKET KULLANMAK YETERLİ DEĞİL"
Bu etiketler konusunda ise bazı ayrıntıların bulunduğuna dikkat çeken Avukat Nazlıcan Ceren Yıldırım, yalnızca bu etiketlerin kullanılmasının yeterli olmadığına da dikkat çekti. Bu ifadelerin belirli şartlar altında kullanılması gerektiğinin altını çizdi. Bu şartları ise;
Paylaşım içinde kullanılan renklerden ve arka fondan ayırt edilebilir nitelikte ve kolaylıkla okunabilir büyüklükte olması gerektiğini
Tüketicilerin paylaşımla ilk karşılaştıkları anda başka bir şey yapmalarına gerek kalmadan paylaşımın ticari reklam olduğu anlaşılacak biçimde ve konumda belirtilmesi gerektiğini
Paylaşımda başka etiket veya açıklamalara yer verilmesi durumunda, bu etiket veya açıklamalar arasında görünebilir şekilde belirtilmesi gerektiğini
Paylaşımın yer aldığı mecranın ara yüz ve teknik özellikleri de dikkate alınarak tüketiciler tarafından ilk bakışta fark edilebilecek biçimde sunulaması gerektiğini açıkça yazmıştır.
şeklinde listeledi.
"İSTENİLEN ŞEYİN REKLAMI YAPILAMAZ"
Influencer olarak tanımlanan kişilerin, sosyal medyanın gücünü kullanarak istedikleri şeyin reklamını yapıp yapamayacaklarına dair de önemli soru işaretleri bulunuyor. Yıldırım bu konuda da çeşitli kısıtlamaların olduğunu dile getirdi.
Kılavuzun Sosyal medya etkileyicisinin yükümlülüğü başlıklı 6. Maddesinden bahseden Yıldırım, açıkça reklamı yapılamayacak şeylerin belirtildiğinin altını çizdi. Bu maddeye göre ;
a) Henüz deneyiminin bulunmadığı bir mal veya hizmete ilişkin, tüketiciler nezdinde o mal veya hizmeti onaylayacak ya da deneyimlediği algısı yaratacak şekilde ticari reklam amacıyla paylaşımda bulunamaz.
b) İlgili mevzuatına aykırı olacak şekilde bir mal veya hizmete ilişkin sağlık beyanında bulunamaz.
c) Bir mal veya hizmete ilişkin nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanmayan ve ispatı mümkün olmayan bilimsel araştırma ve test sonuçları hakkında iddialarda bulunamaz.
ç) Doktor, diş hekimi, veteriner hekim ve eczacılar ile sağlık kuruluşları tarafından sunulan mal veya hizmetlere yönlendirmede bulunamaz, bu mal veya hizmetlerin tanıtımını yapamaz.
d) Kendisine reklam veren tarafından hediye edilmiş bir mal veya hizmeti kendisinin satın aldığı izlenimi oluşturamaz.
e) Bir mal veya hizmetin ticari reklamına ilişkin herhangi bir reklam verenden maddi kazanç ve/veya ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydalar sağladığı süre boyunca kendisinin sadece bir tüketici olduğu izlenimi oluşturamaz.
f) Herhangi bir malın ticari reklamında, efekt veya filtreleme uygulamalarını kullanması durumunda görüntünün filtrelendiğini açıkça belirtir.
g) Sosyal medya aracılığıyla bir mal ve/veya hizmet hakkında iletişim kurmak için sistematik olarak sahte veya var olmayan kimlikleri toplu olarak oluşturamaz ve/veya kullanamaz.