Ankebut suresi Mekke'de nazil olan ve 69 ayetten oluşan bir suredir. Ankebut örümcek anlamına gelir. Bu surenin ana konusu, doğru inanca sahip olmak ve bu inançla yaşamaktır. Surede genel olarak Allah'ın birliği, peygamberlik, öldükten sonra dirilme gibi temel inanç konuları vardır. Bunların yanı sıra Nuh, İbrahim, Lut ve Şu'ayb gibi peygamberlerin ibret dolu kıssaları yer alır. Ayrıca Semud ve Ad gibi kavimlerle, Kârun ve Haman gibi mitolojik kişilerin hikayesi bulunur. Özellikle Ramazan ayının 23. gününde okuması faziletli bu surenin birçok derde devası vardır. Ankebut suresinin 60. ayeti de çok merak edilmekte ve araştırılmaktadır.
Ve keeyyin min dabbetin la tahmilu rızkaha allahu yerzukuha ve iyyakum ve huves semiul alim.
Nice canlı var ki rızkını sırtında taşımıyor; onları da sizi de besleyip barındıran Allah'tır. O her şeyi işitir, her şeyi bilir.
Ankebut suresinin 60. ayetinin tefsiri, 57-60 ayetleri arasında yer verilmiştir. Buna göre;
Geçim kaygısı sebebiyle Medine'ye hicret etmekten çekinen, bu hususta tereddüt yaşayan bazı müslümanları hicrete teşvik amacı taşıyan (Zemahşerî, III, 195; İbn Atıyye, IV, 324) bu âyetlerin ilkine şöyle mâna verilmiştir: Hicret etmek gerektiğinde gittiğiniz yerde nasıl geçineceğiniz, ne yiyip ne içeceğiniz hakkında kaygılanmayın. Çünkü sonuçta her canlı gibi siz de Allah'ın takdir ettiği kadar yaşayıp sonunda öleceksiniz; fâni olan bu hayatın geçim kaygısı, öldükten sonra Allah'ın huzuruna vardığınızda ebedî kurtuluşunuzu sağlayacak olan kulluk vecîbelerinizi ikinci plana atmanıza yol açmasın.
Âhiret nimetlerinin özendirici bir özetinin verildiği 58-59. âyetlerde bu nimetlere kavuşmanın başlıca şartları zikredilmiştir. Bunlardan iman ve amel-i sâlih ebedî kurtuluşun genel şartlarıdır; sabır ve tevekkül kavramları ise bu bağlamda özellikle dini yaşama özgürlüğü ve bu özgürlüğün ortamını oluşturma, arama, bu uğurda karşılaşılabilecek güçlükler ve baskılar karşısında tahammüllü, kararlı ve onurlu bir kişilik sergileme anlamını içerir. Buradaki tevekkül ayrıca geçim kaygısıyla hicretten çekinmemek, bu hususta Allah'ın yardım ve desteğine güvenmek gerektiğine de işaret etmektedir (İbn Kesîr, VI, 300). Nitekim 60. âyette de geçim kaygısıyla hicret etmekten korkanlara, diğer canlılar gibi insanların rızkını verenin de Allah olduğu hatırlatılarak bu hususta bir güvensizliğe kapılmanın yanlışlığına dikkat çekilmiştir.
Kaynak : Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 4 Sayfa: 282
