Türkiye genelindeki bazı özel anaokullar kayıt alabilmek için aileleri "Çocuğunuz üstün zekâlı" olabilir diyerek kandırıyor. Çocukların yeteneklerini keşfeden ve üstün zekâlı olup olmadığı tespit etmek için özel testler uyguladıklarını söylüyorlar. Nitekim çocuğunun zekâ seviyelerini öğrenmek isteyen veliler okullarda uygulanan bu testleri çocuklarını sokuyorlar. Yapılan bazı testler sonucunda okullar velilere çocuklarının IQ seviyelerinin yaşına göre yüksek olduğunu söylüyor. Buna göre bir eğitim alması gerektiğini belirterek bu çocuklara uygun eğitimlerin kendilerinin verdiklerini söylüyorlar. Ancak okullarda yapılan bu testler sanıldığı kadar bilimsel değil. Ayrıca okullar tarafından yapılan bu testler zekâ değil, gelişim testleri. Zekâ testlerinin uzman isimler tarafından yapılması gerekiyor. Konunun uzmanları "Zekâ testleri, değerlendirmesi kolay olmayan testlerdir. Bu eğitimleri alan psikologların yapması gerekir. Ayrıca okul öncesi çağındaki çocuklara zekâ testi yapılmaz" diyor. Uzmanlar, 3-5 yaşlarındaki çocuklara bu testlerin yapılıp yapılamayacağını, zekâ testlerinin içeriklerini, ailelerin nelere dikkat etmesi gerektiğini SABAH'a anlattı:
"ANAOKULUNDA PSİKOLOG VARSA BİLE O KURUMDA ZEKÂ TESTİ YAPILMAZ"
*Çocuk Psikoloğu Zeynep Kayhan: Anaokulunda üstün zekâ testleri yapılmamalı. Bu çağdaki çocukların üstün zekâ testleri ile ailenin çocuğu etiketleme durumu söz konusu olabiliyor. Aileye 'Çocuğun zekâsı şu' diye söylenmesini de etik bulmuyoruz ama bazen bunu yapabiliyorlar. Normalde anaokulunda psikolog varsa bile o kurumda zekâ testi yapılmaz. Oradaki psikolog bir aracı rolündedir ve bir psikiyatristte ya da terapistte yönlendirir. Zekâ testleri için ilkokul beklenmesi daha uygun.
"AİLELER, ÜSTÜN ZEKÂLILIĞI AYRICALIK OLARAK YANSITMAMALI"
* Sarıyer Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzman Doktor Yelda Tan: Üstün zekâlı çocuğu olan ailelerin en fazla dikkat etmeleri gereken noktalardan biri çocuğa bu durumu ayrıcalık olarak yansıtmamalarıdır. Yani 'Sen çok değerlisin, sen üstün zekâlısın' gibi bir etiketleme çocuğun tüm gelişimsel alanlarına yarar yerine zarar verebilir. Bu durumu fark eden ebeveyn çocuğun yeteneklerini nasıl işlevsel hale getirileceği konusunda gerekli kuruluşlardan yardım alma çabası içinde olmalıdır.
"3-4 YAŞA ZEKÂ TESTİ UYGULANMASI SAĞLIKLI DEĞİL"
* Uzman Psikolog Gül Demiray: Zekâ testleri okul ortamında değil, psikologlar tarafından klinik ortamda uygulanmalı. Zekâ testleri, değerlendirmesi kolay olmayan testler. Gerekli eğitimi veren kişilerden ya da kurumlardan eğitim alınıyoruz ve sertifikamız oluyor. Aileler tarafından gelişim testleri ile zekâ testleri karıştırılıyor. Çünkü 3-4 yaşa zekâ testi yapılabilir mi diye ailelerden sorular geliyor. Bu yaş grubuna bir zekâ testi uygulanması sağlıklı değil. 6 yaş ve sonrası için uygulanmalı. Zekâ testlerini ise başvuran her kişiye uygulamıyoruz. Gerçekten gerekli olan çocuğa uygulamak önemli.
"ZEKÂ PUAN ARALIĞINI AİLEYE SÖYLEMEK ETİK DEĞİL"
TÜZDEV Psikolojik Danışmanlık Sezai Bayhan: Testlerin başlangıç yaşları farklılık gösterebiliyor. Bu anlamda en uygun yaş 5 yaştan itibaren yapılması. Ailelerin zekâ testleri için çocuklarının 5 yaşını doldurmasını beklemelerini daha uygun olur. Legal olmayan yolla yapılan testlerle aileler yanlış yönlendiriliyor. Bu sebeple doğru kişilerle, doğru kurumlarla çalışmaları çok önemli. O testi yapan kişilerin yeterliliğinin olmalı. Testlerin eğitimini alan kişiler psikolog, psikolojik danışman ya da psikiyatr olması gerek. Bir okul önünde şöyle bir diyalogla karşılaştım. Bir anne öbür anneye 'Bizim çocuğun zekâsı 120, sizinkisi kaç?' demişti. Ailelerin hırs gösterip çocuklar arasında karşılaştırma yapmalarının önüne geçmek adına puanlama söylenmemesi gerek, etik değil.
