Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferah Sayım ve ekibi, 2022'de "İzmir Kıyılarında Sahil Çöpü ve Sahil Yüzey Kumu Mikroplastik Kirlilik Düzeyinin Belirlenmesi" projesini başlattı.
TÜBİTAK'ın Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenen projede yılın her mevsimi, körfez ve kıyısında belirlenmiş 80 örnekleme noktasından 2 bin civarında su, sahil çöpü, kum ve sediment (tortu) örneklemesi alındı. Numuneler makro ve mikroplastik açısından 10 farklı kirlilik ve kirlilik yükü göstergesine göre değerlendirildi. Çalışmalarda, yaz aylarında kötü koku ve balık ölümleriyle gündeme gelen İzmir Körfezi'nin, sudaki mikroplastik yükü açısından potansiyel ekolojik riski gösteren PERI indeksine göre "aşırı kirli" olduğu ve bu kirliliğin sadece yaz aylarında değil her mevsim sürdüğü tespit edildi. Kirlilik birikimi ve yükü gösteren 9 indeks de "kirli" ile "çok kirli" sonuçları verdi.
HER YER NAYLON POŞET
Proje yürütücüsü Prof. Dr. Ferah Sayım, çalışmanın İzmir Körfezi'ndeki makro ve mikroplastiklerin durumunu tespit ettiğini söyledi. Mikroplastiklerin, gözle görülen plastiklerin parçalanmasıyla oluştuğunu söyleyen Sayım, "Bunlar 5 milimetreden küçük plastik parçacıklardır. İzmir Körfezi'nde en fazla polietilen tipi mikroplastikler tespit edilmiş olup, bunların da kaynağını çoğunlukla naylon poşetler oluşturmaktadır" dedi. Prof. Dr. Sayım, kirliliğin potansiyel ekolojik riskini gösteren PERI'ye göre İzmir Körfezi'nin aşırı derecede kirli çıktığını belirterek, mikroplastik kirliliği açısından İzmir kıyılarının ciddi ekolojik risk potansiyeli taşıdığını, bu kirliliğin ekolojik dengenin bozulmasına sebep olduğunu ifade etti. Balık ölümlerinin de körfez ekosisteminin ekolojik dengesinin bozulduğunun ve sudaki oksijenin tükendiğinin göstergesi olduğunu vurgulayan Sayım, şöyle konuştu:
"Suya aşırı miktarda besin elementleri dahil oluyor. Nitrit, nitrat, amonyum ve fosfor gibi besleyici elementlerin ortamda çok fazla artması sonucu alg ve fitoplankton popülasyonları aşırı derece büyüyor. Bu şekilde biyokütlede olağanüstü artış meydana geliyor ve bunların parçalanma süreçleri sonunda da ortamdaki oksijen seviyesi azalıyor, dolayısıyla oksijen azlığı nedeniyle toplu balık ölümleri görünüyor."
Araştırma kapsamında saha çalışmaları yapan Dr. Alper Ertaş da körfezde en fazla plastik poşetler, şişe kapağı ve sigara izmaritleri olan makroplastikle karşılaştıklarını söyledi.
