Cumhuriyet Savcısı Asım Ekren, yürürlüğe giren Spor Yasası hakkında SABAH SPOR'a konuştu. Soruları yanıtlayan Asım Ekren, "Bir milyon rakamlı sözleşmenin vergisi belli. Ama gerçekte 10 milyona anlaşmışlar. Devletin 10 kat vergi kaybı var. Artık yeni kanunla kaçak önlenecek" ifadelerini kullandı.
En kısa özetiyle yeni Spor Yasası ile neler olacak? Bu konuda bizi aydınlatır mısınız?
Yıllardır, 'Dernekler Yasası'yla spor kulüplerini idare etmek mümkün değil, elbise dar geliyor' dendi. Spor Yasası diye tabir edilen Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu, bir takım sorunların çözülmesi, denetim ve kontrol sisteminin getirilmesi, gelirine göre harcama yap ilkesini hayata geçirmeye çalışan bir kanundur. Örneğin menajerlikle alakalı bir yönetmelikte menajerlerin hangi hareketlerde bulunabileceği, hangi hareketleri yapamayacağı madde madde yazılacak.
Kulüplerin hukuk birimleri ya da yöneticileri sizle teması geçip Spor Yasası'nı sordular mı?
Arayan meslektaşlarımız, hukukçular oldu. 'Ne yapacağız, bizim sürecimiz ne olacak?' diyorlar. 'Sizin süreciniz şu olacak' diyoruz: Kanun 26 Nisan'da yürürlüğe girdi, dernek statüsünde olan durumunuzu gösteren dosyalar İçişleri Bakanlığı, Valilikler ve Kaymakamlıklar nezdinde bulunuyor. Bütün bu dosyalarınız Gençlik ve Spor Bakanlığı'na devredilecek. 'Spor Kulübü olarak devam etmek istiyorum' diyen bu kanuna tabi olacak. 'Gençlik derneği olarak devam etmek istiyorum' diyen Dernekler Kanunu'na tabi olacak.
MALİ KONTROL SAĞLANACAK
Yasa, kulüpleri disipline sokacak mı?
Şahsi olarak benim bir şüphem yok. Bir disiplin getirecektir.
Anonim şirket kimliği kazanmasının avantajları ne olacak?
Anonim şirket olmak biraz daha mali kontrolü sağlayacaktır. Çünkü anonim şirketler Türk Ticaret Kanunu'na göre kuruluyor. Daha sonra bakanlığa bildirimde bulunuyor. Spor anonim şirket olacağım ve sporla ilgili faaliyetlerde bulunacağım diyor. Aklınıza gelebilecek her türlü şey olur. Spor kulüplerine lazım olan formadır, alet-edevattır. Belki kiralama yöntemine başvurulacaktır.
BUGÜNE KADAR SUÇ DEĞİLDİ!
Kulüp başkanlarının, "Bu yasa ile kulüpleri yönetecek adam bulamayız" söylemini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Hesap verilmesi gerektiğini söylüyor bu kanun. Mesela diyor ki kulüp seçiminde oylamada hile yaparsan sana ceza var... Cezası nedir peki; 6 ay ila 2 yıl arası... Veya defterlerini tutmazsan 'Sana 3 aydan 1 yıla kadar ceza veririm' diyor. Eğer yasaya aykırı spor kulübü kurarsan 'İdari para cezası vereceğim' diyor. Mevcut durumda ise böyle bir şey yoktu. Bugüne kadar bunlar suç değildi.
ÇEKMECE KONTRATIN CEZASI LİSANS İPTALİ
Menajerlik sistemine nasıl bir düzenleme getirildi?
'Çekmece kontrat' denen gizli sözleşmelerin yaptırımı ne olacak? Çekmece kontratı yaparsanız 'Senin menajerlik belgeni iptal ederim' diyor yasa. Futbolcuya da diyor ki 'Seni 3 aydan 1 yıla kadar müsabakalardan men' ederim. Kulüp başkan, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilerine ise '2 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası veririm' diyor. Hapis yatar, yatmaz kısmı infazla alakalı. Hatta daha önemli sonucunu söyleyeyim, bir daha kulüplerde görev alamayacak böyle bir suçtan mahkumiyet halinde.
VERGİ KAÇIRMANIN ÖNÜNE GEÇECEK
Örnek veriyorum; 1 milyon rakamlı bir sözleşme imzalıyor. Bunun vergisi belli. Halbuki gerçekte kendi aralarında 10 milyona anlaşmışlar. Devletin 10 kat vergi kaybı var. Bunu zapturapt (disiplin) altına almak devletin asli görevi. Bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra artık bunun yapılması çok zor. Olur mu? Olur ama cezasını göze alması lazım. 2024'e kadar bu kanuna uydurmaları ile ilgili bir süreç, alt düzenlemeler için tam net bir tarih yok. Fakat kanun boşluk oluşturmamak adına bu süreçler tamamlanıncaya kadar eski yönetmelikler ve talimat geçerlidir diyor. Yani bu kanun yürürlüğe girdi diye eski talimat ve yönetmelikleri atacağız diye bir kafaya girilmesin.
ALIŞKANLIKLAR ZOR DEĞİŞİR
Kulüpler borçlanmadan korkmuyor. Bu kanun alışkanlıkları nasıl değiştirecek?
Size sıra dışı bir şey söyleyeceğim. Bir kulüp mevcut duruma göre diyelim ki borçlanamıyor. Örnek; TFF limitleri kulüpleri zorluyor ya, örneğin federasyon %40 limit veriyor. Tabiri caizse kulüp bir uyanıklık yapabilir. Kanunun kendisine verdiği bir hakkı, bir esnekliği nasıl lehine çevirebilir? Hemen bakanlığa müracaat edip yeni kanuna göre oluştuğunu ifade edecek. Sonra genel kurulu toplantıya çağıracak. %50 borçlanma yetkisi alabilecek. Kanun, genel kuruldan üçte iki nitelikli çoğunluk istiyor. O sağlandığı takdirde borçlanmanızı %50'ye çıkarabilirsiniz. Üstelik bunu önümüzdeki sezon için uygulamaya koymaya da engel yok.
'ENKAZ ALDIM' DİYEMEYECEKLER
Kulüplerin alacakları olduğunda yapacakları bir başka transferde bu alacağı devredebiliyorlar. Bir nevi teminat gibi bir şey. Artık muhatap değişiyor. Bir örnek verecek olursam; X futbol kulübü transferden dolayı önümüzdeki sene alacaklıdır. Bu yıl transfer yapacağı kişiye, kulübe ya da futbolcuya veya onun kulübüne diyor ki 'Şu kulüpten alacağımı sana devrediyorum.' Alacağın devri demektir bu da. Buna da %25'lik bir sınır getirilmiş. Genel kurul kararıyla bu sınır eğer yönetim kurulunun görev süresi içerisindeyse hiç sınır olmadan istediği kadar alacağını devredebilir. Aslında kulüp yönetimlerinin görev süresi içerisinde bunlar olsun demesinin kastı şu; "Kimsenin ben enkaz bir kulüp aldım" dememesi içindir. Sonraki yönetim kendini borç batağında görmesin. Çünkü kulübün bir yerde bir alacağı varsa şimdiki yönetim hepsini değil de en azından %50'si kalsın mantığı gelmiş.
YENİ YASA KULÜBÜ KORUMAYA ALDI
Kanun, kulübe 'geçen senenin gelirinin yüzde onundan fazlasını borçlanırsan ödeyemezsin' diyor. Böyle olduğu zaman ne olur, kulüp zarara uğrar. Kredi çekerken banka 'gelirin nedir' diyor, gelirini ibraz ediyorsun, sana ona göre kredi veriyorlar. En basiti kredi kartı limitleri bile gelirimize göre belirleniyor. Vatandaşı koruyucu bir şey, aynısı kulüp için geçerli. Gelirinden fazla borçlanma diyor. Tıkanır kalırsın, kulüp dönmez, futbolcu alamazsın diyor.
3 DÖNEMDEN FAZLA BAŞKANLIK YOK
Yasaya göre daha önce üç veya daha fazla başkanlık yapanlar tekrar başkanlık yapabilecekler mi?
Düzenleme bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki başkanlıkları dikkate alacaktır. Bundan öncekileri dikkate almaz. Bu saatten sonra en fazla 3 dönem başkanlık yapabilirsin diyor. Yasadan önceki dönemdeki başkanlıkların önemli değil diyor. Bundan sonra 3 yaparsan ondan sonra yapamazsın. Ama şuna da bir engel yok. Türkiye Futbol Federasyonu başkanıyken, Türkiye Basketbol Federasyonu Başkanlığı yapabilir. Farklı federasyonlarda başkan olabilir. 3 yıldan fazla aynı federasyon başkanlığı yapamaz.
SORU: Menajerlik sistemine nasıl bir düzenleme getirilmiştir? 'Çekmece kontrat' gizli sözleşmelerin tespiti halinde nasıl yaptırımlar olacak?
Öncelikle belirtilmelidir ki tüm spor dalları için değil sadece futbol menajerliği ve menajerlik sözleşmesi ile ilgili düzenleme yapılmıştır. Menajerlik sözleşmesine azami iki yıl kuralı getirilmiştir. Böylece futbolcunun üç yıl sonra tekrar durumu değerlendirme imkânı tanınmıştır. Ayrıca spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ile profesyonel futbolcular ve menajerler arasında Bakanlık ve TFF'ye bildirilen sözleşme dışında taraflara veya üçüncü kişilere doğrudan ya da dolaylı menfaat sağlayan başkaca bir hukuki işlemin tespiti halinde taraflara idari ve adli yaptırım uygulanması amaçlandığı belirtilmiştir.
Yasanın 54. maddesiyle 5894 sayılı TFF Kanunu'na getirilin Ek 2. Maddesine göre;
- Futbolcular ve spor kulüpleri ile spor anonim şirketleri, profesyonel futbolcu sözleşmesi veya transfer müzakerelerini yürütmek için futbol menajerlerinin hizmetlerinden yararlanabilir.
- Futbolcu ile imzalanacak menajerlik sözleşmesinin noterde düzenleme şeklinde yapılması zorunludur. Menajerlik sözleşmesi en fazla iki yıl için yapılabilir. Fiil ehliyetine sahip olmayan küçükler için vasi veya velayet sahibinin imzası bulunmak zorundadır.
- Menajerlik sözleşmesi; tarafların isimleri, sözleşme tarihi ile süresi, menajerlik faaliyetinin kapsamı ile bundan kaynaklanan ücreti, ödeme koşullan, menajerin edimleri, fesih hükümleri ve tarafların imzalarını ihtiva etmek zorundadır. Menajerlik faaliyetinin bir şirket tarafından yürütülmesi halinde ise şirket bilgilerinin sözleşmede yer alması ve menajerin şirketi temsile yetkili olduğunu gösterir ticaret sicil tasdiknamesinin sözleşmeye eklenmesi zorunludur.
- İmzalanan menajerlik sözleşmelerinin noter tarafından otuz gün içerisinde Bakanlık ve TFF'ye gönderilmesi zorunludur.
- Transferlerde spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri tarafından menajere ödenecek ücret tutarı ve ödeme koşullarının, spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri ile futbolcu arasında imzalanacak sözleşmede yer alması zorunludur. Futbolcu adına hareket eden menajerin ücreti futbolcunun yıllık taban brüt geliri üzerinden hesaplanır. Söz konusu brüt gelirin hesabında; taşınır veya taşınmazların karşılıksız kullandırılması ya da mülkiyetlerinin nakli gibi diğer kazandırmalar ile başarı primleri veya bonus ya da imtiyaz gibi garanti edilmemiş olan menfaatler dikkate alınmaz. Menajere verilecek ücret en fazla; sözleşme süresince futbolcuya ödenecek brüt gelirin iki milyon Türk Lirasından az olması durumunda bu ücretin yüzde onuna kadar, brüt gelirin iki milyon Türk Lirasından fazla olması durumunda ise bu ücretin yüzde beşine kadar kararlaştırılabilir.
- Futbolcusunu başka bir kulübe transfer eden spor kulübü veya spor anonim şirketini temsil eden menajere, spor kulübü veya spor anonim şirketinin elde ettiği bonservis bedelinin yüzde onuna kadar ücret kararlaştırabilir.
- Futbolcu ile spor kulüpleri veya spor anonim şirketleri arasında imzalanan sözleşmenin bir nüshası spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri tarafından Bakanlık ve TFF'ye sözleşmenin imzalanmasından itibaren bir hafta içerisinde gönderilmek zorundadır.
- "Çekmece kontrat" diye tabir edilen gizli sözleşmeye gelince, spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ile profesyonel futbolcular ve menajerler arasında Gençlik ve Spor Bakanlığı ve TFF'ye bildirilen sözleşme dışında taraflara veya üçüncü kişilere doğrudan ya da dolaylı menfaat sağlayan başkaca bir hukuki işlemin tespiti halinde, menajerin faaliyetine son verilir ve ilgili futbolcu üç aydan bir yıla kadar müsabakalardan men edilir. Bu fıkraya aykırı davranan spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilerine iki yıldan üç yıla kadar hak mahrumiyeti cezası verilir.
- Spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticileri tarafından maddede belirtilen ücret sınırlamalarına uyulmaması durumunda haklarında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası uygulanır.
- Maddede belirtilen ücret sınırlamalarına uyulmaması durumunda menajerin menajerlik lisansı iptal edilir.
- Bu madde kapsamında sözleşme bildirim yükümlülüğüne uyulmadığı takdirde, bildirim yükümlülüğüne uymayan spor kulübü ve spor anonim şirketine TFF talimatında belirlenen yaptırımlar uygulanır.
Menajerlik hizmetinin yürütülmesi, menajerlerin sahip olması gereken nitelikler, menajerlerin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik ilkeler, menajerlerin uyacağı rehber ilkeler, menajerlik eğitimi, eğitim verecek kurum ve kuruluşların nitelikleri ve bunlara izin verilmesi, menajerlerin denetimi ve performansı, menajerliğe kabul, menajerlik hizmeti verecek anonim şirketler ve bu şirketlerin bünyesinde menajer olarak çalışacak kişilerin taşıması gereken nitelikler, menajerlerin ve menajerlik anonim şirketlerinin hazırlayacakları yıllık faaliyet raporları ve menajerlik sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esaslar ile menajerlikle ilgili diğer hususlar TFF tarafından belirlenir.
SORU: Yasada hangi eylemler suç sayılmıştır?
İsterseniz Spor Yasası alanında ülkemizdeki ilk kitap olan kendi kitabımda yer alan buna dair tabloyu sizinle paylaşayım. Sanırım adli ve idari ceza-tedbir hükümlerini bir arada ve tablo olarak vermek daha yararlı olabilir.
