Türkiye Kupası, Yukatel Kayserispor ile Demir Grup Sivasspor arasında yarın İstanbul'da yapılacak final maçıyla 60. kez sahibini bulacak.
Türkiye Kupası'nda finaller, şimdiye dek 31 kez çift, 28 kez de tek maç olarak düzenlendi.
Bu sezon da Ziraat Bankasının sponsorluğunda düzenlenen Türkiye Kupası, 1965-1966, 1966-1967, 1983-1984, 1985-1986, 1989-1990, 1990-1991, 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002, 2002-2003, 2003-2004, 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007, 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013, 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016, 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019 ve 2019-2020, 200-2021 sezonlarında tek, diğer sezonlarda ise çift maçlı finallerle sahibine ulaştı.
HÜKMEN GALİBİYET VE KURAYLA GELEN KUPALAR
Türkiye Kupası'nın 59 yıllık geçmişinde kupalar birer kez hükmen galibiyet ve kura sonucu sahiplerini buldu.
1963-1964 sezonunda Galatasaray ile Altay arasında yapılan final maçının ilki 0-0 sonuçlandı. Rövanş maçına Altay'ın çıkmaması üzerine Türkiye Futbol Federasyonu karşılaşmayı 3-0 Galatasaray lehine tescil etti. Böylece kupa finalleri tarihinde ilk kez bir maç hükmen sonuçlanmış oldu.
Öte yandan, 1966-1967 sezonunda Altay ile Göztepe arasında yapılan final maçı 2-2 bitti. Kupayı, kura atışı sonucu Altay müzesine götürürken, organizasyon tarihinde yeni bir ilk gerçekleşti.
UZATMALARDA GÜLENLER
Türkiye Kupası şimdiye dek 7 kez uzatma dakikalarının sonuçlarına göre havaya kaldırıldı.
Göztepe, 1968-1969 sezonundaki çift maçlı finalde, Galatasaray'ı 1-0 yendiği maçın rövanşında uzatmada 1-1'lik skorla saf dışı bıraktı.
Tek maçlı finallerde ise 1983-1984 sezonunda Trabzonspor, Beşiktaş'ı 2-0, 1990-1991 sezonunda Galatasaray, MKE Ankaragücü'nü 3-1, 1999-2000'de Galatasaray, Antalyaspor'u 5-3, 2005-2006'da Beşiktaş, Fenerbahçe'yi 3-2, 2006-2007'de de yine Beşiktaş bu kez Kayseri Erciyesspor'u 1-0 yenerek, uzatmalarda kupaya uzandı.
1995-1996 sezonunda ise Galatasaray, ilk maçta 1-0 yendiği Fenerbahçe ile rövanşı Kadıköy'de oynadı. Normal süresi 1-0 Fenerbahçe'nin üstünlüğüyle kapanan maçın uzatma bölümünde 1 gol atan Galatasaray, ilk maçtaki avantajıyla kupayı kazanmayı bildi.
PENALTILARLA KAZANILAN KUPALAR
Türkiye Kupası'nın şimdiye dek 5 takım, 6 kez kupayı penaltı atışları sonucu müzesine götürdü.
Galatasaray ile Trabzonspor arasındaki 1975-1976 sezonunda finalin her iki maçı da tarafların 1-0 galibiyetiyle sona erince, penaltı atışlarına geçildi. Seri penaltı atışları sonucu rakibini 5-4 yenen Galatasaray, kupayı kazandı.
1997-1998 sezonunda ise Beşiktaş ile Galatasaray finalde karşı karşıya geldi. Her iki maç da 1-1 berabere sonuçlandı, seri penaltı atışları sonucu rakibine 5-3 üstünlük sağlayan siyah-beyazlılar, mutlu sona ulaşan ekip oldu.
Kupayı, 2000-2001 sezonunda penaltı atışlarıyla Gençlerbirliği kazandı. Fenerbahçe ile Kayseri'de karşılaşan Ankara ekibi, 2-2 sona eren normal süre ve uzatma dakikalarının ardından seri penaltı atışlarıyla rakibine 6-3 üstünlük kurarak, kupayı müzesine götürdü.
Türkiye Kupası'nın 2007-2008 sezonundaki sahibi de penaltılarla belirlendi. Kayserispor ile Gençlerbirliği finalde Bursa'da karşılaşırken, normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 biten maçta gülen taraf 11-10'luk seri penaltı atışları sonucu Kayserispor oldu.
2010-2011 sezonunda Beşiktaş, İstanbul Büyükşehir Belediyespor'u Kayseri'deki finalde penaltılarla geçerek kupaya uzandı. Normal süresi ve uzatmaları 2-2 biten maçta siyah-beyazlılar, penaltı atışları sonucu 4-3'lük sonuçla kupayı kaldırdı.
Kupa, 2016-2017 sezonunda da penaltılar sonucunda sahibini buldu. Atiker Konyaspor ile Medipol Başakşehir arasında Eskişehir'de oynanan finalin normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 tamamlandı. Atiker Konyaspor seri penaltılarda rakibine 4-1 üstünlük sağlayarak kupayı müzesine taşıdı.
EN İLGİNÇ FİNAL
Türkiye Kupası tarihindeki en ilginç finallerin başında, 1991-1992 sezonunda yapılan Trabzonspor-Bursaspor eşleşmesi geliyor.
Bursa'da yapılan finalin ilk maçını 3-0 kazanan yeşil-beyazlılar, rövanş için Trabzon'a büyük avantajla gitti.
Hüseyin Avni Aker Stadı'ndaki rövanşı bordo-mavili ekip 5-1 kazanarak, organizasyon tarihindeki en ilginç final sonrası kupayı müzesine götürdü.
EN FARKLI SKORLU FİNALLER
Kupadaki finallerde şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti Gençlerbirliği elde etti.
Başkent takımı, 1986-1987 sezonunda Eskişehirspor ile Ankara'da yaptığı ilk maçı 5-0 kazanarak, 59 yıllık Türkiye Kupası geçmişinde finallerde en farklı skora ulaştı.
1991-1992 sezonunda Trabzonspor, evindeki rövanş maçında Bursaspor'u 5-1, 2004-2005 sezonundaki finalde ise Galatasaray, Fenerbahçe'yi aynı skorla yendi.
Bu arada, 2001-2002 sezonunda Kocaelispor, Beşiktaş'ı Bursa'daki finalde, 2003-2004'te Trabzonspor, Gençlerbirliği'ni İstanbul'daki finalde, 2011-2012'de de Fenerbahçe, Ankara'daki finalde Bursaspor'u aynı skorla 4-0 yenerek, tarihi skorlara imza attı.
Öte yandan, Türkiye Kupası'nın en gollü final karşılaşması, 1999-2000 sezonunda Galatasaray ile Antalyaspor arasında oynandı. Diyarbakır'da oynanan final maçın normal ve uzatma bölümü 2-2 beraberlikle tamamlandı. Uzatmaların başında kalesinde bir gol gören Galatasaray, üst üste 3 gol atarak rakibini 5-3 yendi ve kupayı müzesine götürdü.
"DUBLE" YAPANLAR
Türkiye Kupası'nın 59 yıllık geçmişinde, 15 sezonda kupayı müzesine götüren ekip aynı zamanda lig şampiyonluğunu da kazandı.
Galatasaray 1962-1963, 1972-1973, 1992-1993, 1998-1999, 1999-2000, 2014-2015 ve 2018-2019'da, Fenerbahçe 1967-1968, 1973-1974 ve 1982-1983'te, Beşiktaş 1989-1990, 2008-2009 ve 2020-2021'de, Trabzonspor da 1976-1977 ve 1983-1984 sezonlarında hem lig şampiyonluğu hem de kupa zaferi yaşadı.
ÜST ÜSTE EN ÇOK ŞAMPİYONLUK GALATASARAY'IN
Türkiye Kupası tarihinde üst üste en çok şampiyonluk yaşayan, aynı zamanda kupayı en çok müzesine götüren ekip Galatasaray oldu.
Sarı-kırmızılı ekip 1963-1966 yıllarında art arda 4 kez kupayı kazanma başarısını gösterdi.
Bu arada, Galatasaray 1963-1966, Trabzonspor da 1975-1978 yıllarında üst üste 4 kez final oynayarak, art arda en çok finale çıkan ekip unvanlarını aldı.
TÜM MAÇLARINI KAZANARAK ŞAMPİYON OLANLAR
Türkiye Kupası tarihinde sadece 4 sezonda kupayı kaldıran takımlar, bütün maçlarını kazanarak bu zafere ulaşabildi.
Yalnızca 90 dakika sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede 1985-1986 sezonunda Bursaspor 5'te 5, 1988-1989'da Beşiktaş 10'da 10, 1989-1990'da yine Beşiktaş 4'te 4 ve 2002-2003'te Trabzonspor, 5'te 5 yaptı ve kupayı müzelerine götürdü.
HEM FUTBOLCU HEM ANTRENÖR OLARAK KAZANANLAR
Türkiye Kupası tarihinde 10 isim, hem futbolculuk hem de teknik adamlık kariyerinde kupayı kaldırma başarısını yaşadı.
Altaylı Ayfer Elmastaşoğlu 1967'de futbolcu, 1980'de antrenör, Galatasaraylı Fatih Terim, 1976, 1982, 1985'te oyuncu, 1999, 2000 ve 2019'da antrenör, Galatasaraylı Gheorghe Hagi 1999 ve 2000'de futbolcu, 2005'te antrenör, Mustafa Denizli 1980'de Altay'da oyuncu, 1991'de Galatasaray'da ve 2009'da Beşiktaş'ta antrenör, Trabzonsporlu Şenol Güneş 1977, 1978 ve 1984'te oyuncu, 1995 ve 2010'da antrenör, Yılmaz Gökdel 1964, 1965 ve 1966'da Galatasaray'da oyuncu, 1981'de de MKE Ankaragücü'nde teknik adam, Tayfur Havutçu 1997'de Kocaelispor, 1998 ve 2006'da Beşiktaş'ta futbolcu, 2011'de Beşiktaş'ta teknik direktör, Hamza Hamzaoğlu Galatasaray'da 1993'de futbolcu, 2015'te antrenör, Okan Buruk Galatasaray'da 1993, 1996, 1999 ve 2000'de, Beşiktaş'ta da 2006'da futbolcu, 2018'de Akhisarspor'da teknik direktör, Sergen Yalçın da Beşiktaş'ta 1994 ve 2006'da, Galatasaray'da da 2000'de futbolcu, 2021'de de Beşiktaş'ta teknik adam olarak bu başarıya ulaştı.
3 FARKLI TAKIMLA FİNAL OYNAYANLAR
Kupa geçmişinde bazı futbolcular 3 ayrı takımın formasıyla finalde mücadele etti.
Bu oyuncular şunlar:
Halil İbrahim Eren: Boluspor, MKE Ankaragücü, Gençlerbirliği
Hasan Vezir: Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray
Rade Zalad: MKE Ankaragücü, Eskişehirspor, Beşiktaş
Sinan Turhan: Adana Demirspor, Galatasaray, Sakaryaspor
Cihan Haspolatlı: Kocaelispor, Galatasaray, İstanbul Büyükşehir Belediyespor
Mehmet Aurelio: Trabzonspor, Fenerbahçe, Beşiktaş
Burak Yılmaz: Beşiktaş, Trabzonspor, Galatasaray
Emre Belözoğlu: Galatasaray, Fenerbahçe, Medipol Başakşehir
EN ÇOK KUPA KAZANAN TEKNİK ADAMLAR
Teknik direktör olarak en çok Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayan isimler Ahmet Suat Özyazıcı, Gündüz Kılıç, Fatih Terim ve Aykut Kocaman.
Özyazıcı, Trabzonspor ile 1977, 1978 ve 1984'te, Gündüz Kılıç, Galatasaray ile 1963, 1965 ve 1966'da, Fatih Terim de sarı-kırmızılı ekip ile 1999, 2000 ve 2019'da üçer kez kupayı kaldırdı. Aykut Kocaman ise 2011 ve 2012'de Fenerbahçe, 2017'de de Atiker Konyaspor ile mutlu sona ulaştı.
Bu arada, yabancı teknik adamlar içinde Beşiktaş'ın başında İngiliz Gordon Milne 1989 ve 1990'da, Fransız Jean Tigana da 2006 ve 2007'de kupayı kazanma başarısı gösterdi.
