Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için formül arayışı devam ederken son dakika haberleri merak ediliyor. Meclisin yeni yasama dönemine geçmesi ile birlikte hükümetin konuya yönelik çalışma yapması bekleniyor. Emekli olmayı bekleyenler EYT ne zaman çıkacak, son durum ne, kimleri kapsıyor sorusuna yanıt arıyor. EYT için Almanya ve Finlandiya modelinde uygulanan formüle göre Belli bir yaş kriterini sağlayan sigortalıya emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl belli oranda kesinti yapılarak emekli olma imkanı sunuluyor. Peki EYT nedir, ne zaman çıkacak ve kimleri kapsıyor? Emeklilikte Yaşa Takılanlar EYT yasası son durum ne? İşte detaylar…
EYT için Almanya ve Finlandiya modelleri de inceleniyor. Almanya ve Finlandiya modelinde uygulanan formüle göre Belli bir yaş kriterini sağlayan sigortalıya emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl belli oranda kesinti yapılarak emekli olma imkanı sunuluyor.
Emekli yaşına gelindiğinde ise vatandaş maaşını tam alıyor. Almanya'da kesinti oranı yıllık yüzde 2. EYT'liler prim ve sigortalık sürelerini tamamlayan ancak yaş kriterini nedeniyle emekli olamayanlardan oluşuyor.
2008 yılında yapılan yeni düzenleme ile kadınların ve erkekler arasında prim gün sayısı 7200'e yükseltilirken, emeklilik yaşın erkeklerde 60, kadınlarda ise 58 oldu.
EYT kavramı ile 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile Türkiye'nin gündemi girdi. Yasa çıkmadan önce bu tarihten önce sigorta koşullarını yerine getiren, prim günü kriterini ve ödemesini sağlayanlar yaşa takılmaksınız emekli olabiliyordu. Bu tarihten sonra ise emekli olmak için şartlar değişmiş, sigortalılık süresi, pirim ödeme ve yaş şartının sağlama koşulu getirilmişti.
Yine bu yasa kapsamında emekli olmak için aranan sigortalılık süresi erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl, prim ödeme hem kadın hem de erkekler için 5000 bin yaş ise kadın için 58, erkek için 60 idi. Yaş kriteri getirilmeden önce 20 yaşında sigortalı olan bir kadın 40 yaşında bir erkek ise 45 yaşında emekli olabiliyordu.
Edinilen bilgiye göre, EYT Yasası kapsamında uygulanabilecek örnek modeller belli oldu. Hatırlanacağı gibi, 8 Eylül 1999'da yürürlüğe konan ve emekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarının dışında bir de yaş şartı getirilmişti. SABAH Gazetesi Yazarı Faruk Erdem, örneklerle EYT hesaplama tablosu hakkında bilgi verirken EYT yasası çıkacak mı ve son durum nedir konusuna da açıklık getirdi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, sigorta prim gün sayısını dolduran Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için bir çalışma yapıyor. Maliyet odaklı çalışma sonrası öne çıkan düzenleme Başkan Recep Tayyip Erdoğan'a sunulacak. Son karar Başkan Erdoğan'ın olacak.
Maaş, emekli aylıkları ve emekli ikramiyelerinde yüzde 20-25 oranında artış sağlaması beklenen 3600 ek gösterge düzenlemesi 2022 yılı bitmeden sonuçlanarak Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın onayına sunulacak. Bununla beraber Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için de bir çalışma yaptığı ifade edildi. Bu düzenlemenin de 2022 yılı bitmeden Başkan Erdoğan'ın masasına gelmesi bekleniyor.
EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 tarihinden önceki sigorta koşullarını yerine getiren, prim günü kriterini ve ödemesini sağlayanların yaşa takılmaksınız emekli olması durumunu ifade ediyor.
8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için aranan sigortalılık süresi (erkek için 25, kadın için 20 yıl) ve prim ödeme (5000 gün) şartlarının yanına bir de yaş şartı (kadın için 58, erkek için 60 yaş) getirildi. Yani emekli olmak için sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş şartı gibi 3 koşulun birlikte sağlanması aranmaya başladı.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) olarak ifade edilen grubun yaş ortalamasının yaklaşık 48-49 bandında olduğu biliniyor.
Emeklilik demek teknik olarak yaşlılık aylığı. Dünyanın hiçbir ülkesinde 48-49 yaşında insanların yaşlı olduğu sayılmıyor. Bununla beraber Türkiye'de Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için bir takım yeni formüller öne çıkıyor. (Haberin devamında gündemdeki formüller yer alıyor)
Bugün itibariyle Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için sayının 5 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor.
EYT düzenlemesinde daha önce ortaya çıkan 5 formülü anlatmıştık. Burada yıl ve prim şartlarına bakılması konulusu öne çıkmaya başladı. Yani 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş erkekler için 25 yıl kadınlar için ise 20 yıllık sigortalılık şartının tamamlanması durumunda yaşa bakılmadan emeklilik imkanı gelmesi söz konusu olabilecek. Bunun dışında ise yine 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup işe giriş tarihine göre 5000 ile 5975 gün olan primleri tamamlamış olanlar için yaş şartı olmadan emeklilik imkanı ortaya çıkabilecek.
EYT çalışması tamamlandığında yıl ve prim şartları açısından hesaplamanın nasıl yapılacağını bakalım. Yıl şartında erkekler için 25 yıllık sigortalılık süresi düşünüldüğünde son tarihte sigortalı olan birisi için yıl şartı 8 Eylül 2024 tarihinde tamamlanacak. Kadınlar için bu süre 20 yıl olduğu için süre 8 Eylül 2019 tarihinde tamamlandı. Buna göre bugün için yani 1 Kasım 2021 tarihine göre yıl şartını tamamlayanlar 1 Kasım 1996 tarihinden önce sigortalı olan erkek vatandaşları kapsamış olacak. 1996 ile 1999 arasında sigortalı olanlar için ise şart 25 yılı tamamladıklarında dolacak.
EYT çalışması kapsamında yıl şartı dışında sadece primin dolup dolmadığına bakılırsa burada işe giriş tarihine göre 5000 ile 5975 gün aranacak. Yani 9 Eylül 1976 ile 23 Mayıs 1979 tarihinde ilk kez çalışmaya başlayan erkek sigortalıların 5000 günü tamamlamışsa yaşına bakılmadan emekli olabilecek. Bu durumda 24 Kasım 1998 ile 08.09.1999 tarihleri arasında sigortalı olan bir vatandaş 5975 günü tamamladığında yaş şartına bakılmadan emekli olabilecek.
Duruma kadın sigortalılar açısından bakıldığında ise 01.04.1981 ile 08.09.1981 tarihleri arasında ilk kez çalışmaya başlayan bir kadın sigortalı 5000 günü varsa yaşına bakılmadan emekli olabilecek. Bu kadın sigortalı 24.05.1998 ile 08.09.1999 tarihleri arasında ilk kez çalışmaya başlamışsa bu kez 5975 günü varsa yaş şartına bakılmadan emekli olabilecek.
