Kāim-Biemrillâh es-Sa‘dî kimdir ?

Muhtemelen Der'a'da doğdu. Hz. Hasan'ın torunlarından en-Nefsüzzekiyye diye tanınan Muhammed b. Abdullah el-Mehdî'nin soyundandır. Ailesi VI. (XII.) yüzyılda Arabistan'daki Yenbu'dan Kuzey Afrika'ya göç etmiş ve Tâgmedâret bölgesinde yer alan Der'a vadisinde yerleşmişti. Muhammed ilk tahsiline Der'a'da başladı. Kur'an, dinî ilimler ve tarih sahasında kendini yetiştirdi. Daha sonra Sûs'un en önemli dinî şahsiyetlerinden olan Cezûliyye tarikatı şeyhi Muhammed b. Mübârek el-Akāvî'ye intisap etti ve onun tarafından Portekizliler'e karşı cihad etmek üzere Sûs'a gönderildi (916/1510). Târûdânt yakınlarındaki Tîdsî köyünde kabile şeyhleri ve ileri gelenleriyle toplantılar yapan ve buradaki faaliyetleri sonunda etrafında kalabalık bir kitle toplamayı başaran Muhammed "el-Kāim-Biemrillâh" lakabını aldı. Bu kitleyi teşkilâtlandırarak büyük bir güce sahip oldu.

Der'a ve Sûs halkının desteğiyle Portekizliler'le mücadeleye başladı. Agādîr yakınlarında kazandığı zaferlerle şöhretini de yaygınlaştırdı ve 917'de (1511) Sa'dîler hânedanının temellerini attı. Büyük oğlu Ebü'l-Abbas Ahmed el-A'rec'i "Melikü Sûs" lakabıyla vali olarak tayin etti, iki yıl sonra da veliaht ilân etti. Hâha ve Şeyâzıme şeyhleri kendisinden yardım isteyince oğlu Muhamed eş-Şeyh'i Sûs'ta vekil bırakıp onların yardımına koştu ve Portekizliler'le iş birliği yapan Yahyâ b. Tâfût'u uzaklaştırarak Hâha'ya girdi (922/1516). 923 (1517) yılında Hâha'ya bağlı Efûgāl'de vefat eden Kāim-Biemrillâh, Şeyh Muhammed b. Süleyman el-Cezûlî'nin türbesine defnedildi. Naaşı daha sonra oğlu Ahmed el-A'rec tarafından Cezûlî'nin cesediyle birlikte Merakeş'e nakledildi. Hâkimiyeti altındaki topraklar Ahmed el-A'rec ile diğer oğlu Muhammed eş-Şeyh arasında taksim edildi.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi

BİZE ULAŞIN
SON DAKİKA