Kahramanmaraş merkezli büyük deprem felaketi 11 ili ve 15 milyon nüfusu doğrudan etkiledi. 105 saniyede, 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin kişi yaralandı. Yıkık, dökük hayatlardan geriye yaslı bakan gözler, derin bir acı kaldı. İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Sevda Bağ, yüzyılın felaketinin birinci yıldönümünde, depremin psikolojik etkilerini değerlendirdi. Doç. Dr. Bağ, "Yas sürecinde kaybı yok saymak yerine üzerine konuşmak gerekir. Aynı zamanda yıl dönümü gibi tetikleyici durumlarda yas yeniden yaşanır. Şok, inanmama ve inkar gibi semptomların tekrarlanma ihtimali mümkün ve doğaldır" dedi.
ACI TETİKLENEBİLİR
Doç. Dr. Bağ, büyük acıların yıldönümlerinin de acıyı tetiklediğini belirterek "Kişi bunu yeniden deprem olacakmış gibi yaşar. Hatta sallanıyormuş gibi gelebilir ona. O gün yaşananları aynı saatte aynı şekilde hissedebilir. Aidiyat hissettiği ailesi, şehri, sokakları, arkadaşları, akrabaları artık yoktur. Kişi yaşadığı kayıplardan dolayı 'Keşke ben de ölseydim' diyebilir" dedi. Yas sürecinin, şu tepkilerle kendini gösterdiğini söyleyen Doç. Dr. Bağ, "Baş ağrısı, sallantı hissi, kaygı hissi, boğazda düğümlenme, yutkunma güçlüğü, bulantı, kusma, kabızlık veya ishal, nefes darlığı, çarpıntı, adet düzensizlikleri, kaslarda seyirme, gerginlik ve kasılmalar, uyku düzensizlikleri görülebilir. Duygusal olarak ise ölümü kabul etmeme, üzüntü, ağlama, özlem, öfke, sıkıntı, güvensizlik, tedirginlik, aklını yitireceği-delireceği korkusu, hayata karşı ilgi ve istek kaybı, hiçbir şeyden zevk alamama, hiçbir duygu hissedememe, geleceğe dair umutsuzluk ve karamsarlık, yalnızlık, çaresizlik hissi oluşabilir" dedi.
TRAVMATİK YASTA DESTEK ŞART
BAZEN sevilen kişinin ölümü ani, beklenmedik bir şekilde, özellikle deprem gibi olayların sonucunda gerçekleştiğinde, kişi bunlara tanık olduğunda, yas sürecinin karmaşık bir hal alabildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Bağ "Yas belirtileri daha şiddetli olabilir ve daha uzun sürebilir. Bu süreci travmatik yas olarak adlandırabiliriz. Böyle bir durumda psikiyatri uzmanına mutlaka yönlendirilmeli ve yardım alınmalıdır" dedi.
YORUM YAPMADAN ONU DİNLEYİN
"HAYATI paylaştıkça acılar azalır" diyen Doç. Dr. Bağ, şu tavsiyelerde bulundu: "Yorum yapmadan onları dinleyin. Bu çaresizlik hissini azaltır. Kişiyi çalışma yaşamına yönlendirmek, öğrencileri okula devam etmeleri için desteklemek, ev kadınlarını yeni ilgi ve uğraşı alanları bulmaları için teşvik etmek, psikiyatrik yardım gruplarına yönlendirmek, geleceğe dair umutları artıran etkili yöntemlerdir."
ACILARI PAYLAŞIN Kİ AZALSIN
Depremzedelerin acılarını, aynı acıları yaşayanlarla paylaştıkları grup terapilerine katılmalarının da çok faydalı olabileceğini söyleyen Doç. Dr. Bağ, "Zaman alıcı bir süreç. Herkesin yas süreci de birbirinden farklı. Herkes başka yaşıyor yası. Ani ölümler, deprem gibi felaketler, yas sürecini daha da arttırıyor" dedi.
