Reyting sonucu beklemek tansiyonumu düşürüyor

ATV Genel Müdürü Adem Gürses ile yeni reyting sisteminden dizi ihracatına, RTÜK'ten kanalların sorunlarına kadar televizyon sektörüne dair birçok konuyu konuştuk.
TNS ve yeni reyting sisteminden memnun musunuz?
Denek ve veri emniyeti bakımdan soruyorsanız; memnunum. Geçmişte denek bilgileri dışarıya sızdırılmıştı. En kötüsü de; 1998'den 2012'ye kadar hiç değişmemiş deneklerin olduğu saptanmıştı. Halbuki deneklerin yüzde 20'sinin her yıl değişmesi gerekir. Eski denek tabanının değişmesi ve denek sayısının 3 bin 800'e çıkması da güzel bir gelişme.
Bir de şimdi sosyal medya ölçümleri başladı...
Sosyal medya, kamuoyunun nabzını tutma açısından önemli bir mecra ama "Sosyal medyaya dayalı bir planlama yapıyorum" demek bana göre mümkün değil. Sadece sosyal medyaya bakarak, reytingte istediğiniz neticeye ulaşamazsınız. Twitter'da ortalığı yıkan, "Herkes bu diziyi konuşuyor" denilen yapımların reytinglerine bakıyorsunuz; 1 bile alamamış, 0.80'lerde dolaşıyor.

TÜM DÜNYA SEYREDECEK

2012'de dizilerin yurtdışına satışından 100 milyon dolar gelir elde edildiğini söylemiştiniz. 2013 için bir rakam verebiliyor musunuz?
Şu an için net bir rakam veremiyorum ama gelirin 100 milyon doların üstünde olduğu kesin. Türk dizilerine büyük talep var ve her geçen gün yayınlanan ülke sayısı artıyor. Eskisi gibi sadece Ortadoğu'ya satış yapılmıyor. Yakında dünyanın her yerinde Türk dizileri izlenecek.
Yapımcılar da dizilerin yurt dışı satışlarından para kazanıyor mu?
Artık yapımcılar da kazanıyor. TV kanallarıyla yaptıkları yeni dizi sözleşmelerinde, yurt dışı satışlarından para talep ediyorlar. Oyuncular da, yapımcıdan yurt dışı satışından pay istemeye başladı. Artık dizi sektöründe kazanılan para daha çok paylaşılıyor. 100 bin kişilik bir sektörden bahsediyoruz. Diziler çok büyük bir istihdam kaynağı oldu, muazzam gelişti sektörümüz.
En çok kâr eden kurum RTÜK galiba. Astronomik para cezaları kesiyorlar...
RTÜK, her yerden kâr ediyor! Reklam gelirlerinin yüzde 3'ünü de alıyor. RTÜK'ün büyük bir kadrosu var; bu kadroyu denetim faaliyetlerinde kullanıyorlar. Artan para olursa da hazineye devredilir.
Peki, RTÜK'ün kestiği astronomik para cezaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Eskiden TV sektöründe bir başıbozukluk vardı. RTÜK de haklı olarak sektöre bir çekidüzen vermeye çalıştı. Program durdurma yerine artık para cezası veriliyor. Ama bu sistemde bir sıkıntı var. Eskiden önce uyarı, sonra para cezası verilirdi. Şimdi uyarı yok. Daha doğrusu kanunda uyarı var ama fiilen yok. Artık TV kanalı bir programdan uyarı ya da ceza almışsa, diğer programlar da uyarı almış sayılıyor. Bence tıpkı ehliyet cezalarında olduğu gibi; TV kanallarının cezaları da yıl sonunda sıfırlanmalı.

ŞİDDETİN OLMADIĞI FİLM YOK

Peki, son dönemde artan otosansüre ne diyorsunuz?
TV kanalları, RTÜK kanununa göre belli bir yayın politikası izliyor ama bazen ceza almama korkusu, kanunlardan daha büyük sansüre neden oluyor. Bu noktada bir oturmamışlık var. Bir tarihte RTÜK 'Kurtlar Vadisi'ne silahlı bir sahne için ceza veriyordu. Ben eski TRT'ciyim; RTÜK'e TRT'nin pazar günleri yayınladığı kovboy filmlerini örnek gösterdim. Bu filmlerde silah var, rastgele adam asma var, öldürme var... Eğer bu sahneler şiddetse; şiddetin olmadığı film yok. Polisiye dizi çekiyoruz, silah nasıl olmaz! Önemli olan sahneden çıkardığınız sonuçtur. Eğer şiddeti yüceltme, övme varsa; cezayı kes. Fakat ortada dramatik bir anlatım varsa, sorun olmamalı. RTÜK'ün bazı cezalarının haksız ve dozunun yüksek olduğunu düşünüyorum.

DİZİLER SOFT GÜÇ!

Ne yapılmalı sizce?
Cezayı vermek zor olmalı. Eğitimde maksat netice almaktır. Cezayı son noktada vermek doğrudur. Türkiye'nin yayın felsefesini ağır ağır oluşturmak zorundasınız. Tabii medyanın da hataları çok. RTÜK, ceza veren değil, Türkiye'deki TV yayın felsefesini oturtacak bir kurum olarak çalışmalı.
Sizce diziler ne kadar önemli?
Sadece yabancı ülkelere dizi satışından yılda 100 milyon dolar kâr ediliyor. Daha da önemlisi diziler, artık Türkiye'nin soft gücü. Her yerde Türk dizileri yayınlanıyor ve bu da turist getiriyor. Yabancılar artık İstanbul'u karış karış biliyor. Belki kültür ataşelerimizin ve devlet kurumlarımızın tanıtım faaliyetlerinden daha büyük bir güce sahibiz. Dizilerle daha hızlı sonuç alıyoruz, pozitif Türkiye imajı oluşturuyoruz. Devlet dizileri teşvik etmeli.
Reyting sonucunu beklemek nasıl bir şey?
Fena bir şey; tansiyonum düşüyor! TV kanalı yönetmek, 24 saatimizi alan bir iş. Yaptığımız işten sonuç alamazsak, mutsuz oluyoruz, metabolizmamız bozuluyor. Her anımız iş; gece kafama bir şey takılıyor, uyuyamıyorum. Bir taraftan da yaptığınız işin sonucunu hemen görüyorsunuz. Türkiye'de özel TV kanalları, yeni bir sektör. 80 yaşında bir TV yöneticisi görmedim, bu stresli ortamda görebileceğimi de sanmam!

TV KANALLARININ ÇOĞU ZARAR EDİYOR

Geçmişte bir TV CEO'suyla sohbet ederken, bana "Büyük kanallar arasında sadece ikisi para kazanıyor, diğerleri zarar ediyor" demişti. Bu, doğru mu?
Bir rivayete göre; TV sektöründe harcanan paranın miktarı 5 milyar dolar. Kanalların toplam reklam geliri ise 2 milyar 800 bin dolar. Harcanan parayla, gelir arasında büyük bir fark var. Bu da gösteriyor ki; birileri para kazanıyorsa, birileri de ciddi zarar ediyor. TV kanallarının çoğunun zararda olduğu lafları şehir efsanesi değil, doğru.

TELEVİZYONCULUK TİCARİ BİR İŞ

Bu zarar etme konusunu biraz daha açar mısınız?
Bir TV kanalının performansı yüksek olabilir ama çok anormal maliyetleri varsa, yüksek reytinge rağmen zarar ediyor demektir. Çok reyting alıp zarar edenler de var. Bu şuna benziyor: Bütün Milli Piyango biletlerini ben aldım, büyük ikramiye bana çıksın! Bazen reytinglerde 15 izlenme payı alan bir kanal, payı 25 olan kanaldan daha çok kazanabilir. Televizyonculuk, reytinglerden önce ticari bir faaliyettir. Önemli olan kâr mı, yoksa zarar mı ettiğinizdir.

'KAÇAK'TAN ÇOK UMUTLUYUM

Biraz da ATV'nin yeni sezondaki dizilerinden konuşalım...
'Ben Onu Çok Sevdim'; Adnan Menderes'in hikayesini, Türkiye'nin çok partili döneme ve demokrasiye geçişini anlatıyor. 1950-1960 arasında yaşananlar, bugünün siyasetiyle bile doğrudan bağlantılı. 'Ben Onu Çok Sevdim'; bir özel hayat ya da sadece aşk dizisi değil. Menderes'in siyasi kişiliğine daha çok odaklanıyor. Bu dizinin izleyicinin ilgisini çekmesi için biraz zamana ihtiyacı var.
'Kaçak' için ne söyleyeceksiniz?
'Kaçak'ın sert ve etkileyici bir hikayesi var. Bir polis mesleği bırakıp sakin bir kasabaya yerleşiyor. Ancak geçmişte bir mafya babasıyla meselesi var. O kişi, büyük bir kötülük yapıyor ve cin şişeden çıkıyor! Gürkan Uygun'un büyük bir hayran kitlesi var. Aksiyonu bol bir dizi olacak, 'Kaçak'tan umutluyum.
Peki ya 'Bugünün Saraylısı'?
Kudret Sabancı, 'Bugünün Saraylısı' için çok titiz çalıştı. Selçuk Yöntem gibi usta bir oyuncunun yanına, genç bir kadro kuruldu. Geçen yıldan kalan 'Karadayı' ve 'Kurtlar Vadisi,' en çok izlenen üç diziden ikisi. 'Tatar Ramazan', 'Huzur Sokağı' ve 'Doksanlar' da çok ilgi gördü.

KEŞKE İLK 3 BÖLÜMÜ ÇÖPE ATSAK...

Son iki yıldır ATV'nin dizi performansı çok iyi. Tüm günde de iyisiniz. Nedir bu işin sırrı?
Maksimum izleyiciyi yakalayabilmek için yapımcılarla birlikte detaylı çalışıyoruz. Artık yılların getirdiği birikimle, izleyicimizi daha iyi tanıyoruz. Dizi hikayeleri, bir ara birbirine çok benzemeye başlamıştı. Bizim şansımız, bulduğumuz işlerin farklı öyküler olmasıydı.
Dizi işi biraz da kumara benziyor galiba, risk çok fazla...
Bir iş, 'yüzde 100 tutar' diye bir şey yok. Risk her zaman var; önemli olan, risk faktörlerini azaltmak. İzleyici bazen bir diziyi sevmez ama neden sevmediğini bilmez. Bazen de sektörden uzmanların "Bu iş tutmaz" dediği yapımlar, reyting rekoru kırar.

DİZİ ATV'DE İZLENİR

İzleyicinin sabrı yok sanki?
Evet, eskiden izleyicinin sabrı daha çoktu; bir dizinin yedi-sekiz bölüm emekleme süreci vardı. Şimdi ise izleyicinin sabrı üç-dört bölümde bitiyor. Çünkü alternatifi fazla, her gün beş-altı dizi yayınlanıyor. Hemen bir başka diziye kayıyor ve siz o arada diziyi geliştirip düzeltseniz de izleyiciyi tekrar kazanamıyorsunuz. Çünkü izleyici diziyi kafasından silmiş oluyor. Keşke mümkün olsa da diziler dördüncü bölümden sonra başlasa... İlk üç bölümü çöpe atma lüksümüz olsa.
Biraz da ATV'nin imajından konuşalım...
ATV, öncelikle bir dizi kanalı... "Dizi ATV'de izlenir" diye güçlü bir marka algısı var. ATV izleyici profili açısından da bütün aile fertlerinin birarada oturup ekranda sürpriz bir şeyle karşılaşmadıkları bir kanal. RTÜK'ün geçen yıl yaptığı araştırmaya göre de izleyiciler "En çok ATV'de dizi izliyoruz" demiş.