Emine Erdoğan: Şule Yüksel Şenler güçlü bir kadın lider ve büyük bir rol modeldir

Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi ve Birleşmiş Milletler (BM) Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkanı Emine Erdoğan, Şule Yüksel Şenler ile Malcolm X’in hak ve özgürlük mücadelesine ışık tutan ve miraslarını yaşatmayı amaçlayan "Yankılar sergisini açtı. Sergide önemli açıklamalarda bulunan Erdoğan, "Şule Yüksel Şenler’in, Malcolm X gibi insan hakları konusunda, evrensel bir sembol olduğunun altını çizmiştim. Mirasının uluslararası platforma taşınmasının önemini dile getirmiştim. Şimdi bu iki büyük şahsiyetin, Malcolm X’in doğum gününün 100. sene-i devriyesinde bir araya gelmesinden, büyük bir mutluluk duyuyorum." ifadelerini kullandı.

Emine Erdoğan, BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkanı olarak "Moda ve Tekstilde Sıfır Atığa Doğru" temasıyla kutlanan "30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü" özel etkinliğinde BM Genel Kurulu'ndaki konuşmasının ardından BM Genel Merkezi'nde düzenlenen "Yankılar" sergisi açılış programına katıldı.

Programda Erdoğan'a BM Medeniyetler İttifakı Yüksek Temsilcisi Miguel Angel Moratinos, Malcolm X Memorial Foundation Başkanı ve Malcolm X'in kızı olan ⁠İlyasah Shabazz ile Şule Yüksel Şenler Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı ⁠Dr. Leyla Şahin Usta ve serginin küratörü Yasemin Darbaz Karaca da eşlik etti.

Açılış programında konuşma yapan Erdoğan, katılımcılara hoş geldiniz diyerek, dünya tarihinde insan hakları konusunda iz bırakmış olan Şule Yüksel Şenler ve Malcolm X vesilesiyle bir araya geldiklerini belirtti.

"ŞULE YÜKSEL ŞENLER'İN, MALCOLM X GİBİ İNSAN HAKLARI KONUSUNDA, EVRENSEL BİR SEMBOL OLDUĞUNUN ALTINI ÇİZMİŞTİM"

Erdoğan, "Bundan yaklaşık beş sene önce, Şule Yüksel Şenler'in, birinci ölüm yıldönümü anmasında, bir teklifte bulunmuştum. Şule Yüksel Şenler'in, Malcolm X gibi insan hakları konusunda, evrensel bir sembol olduğunun altını çizmiştim. Mirasının uluslararası platforma taşınmasının önemini dile getirmiştim. Şimdi bu iki büyük şahsiyetin, Malcolm X'in doğum gününün 100. sene-i devriyesinde bir araya gelmesinden, büyük bir mutluluk duyuyorum." dedi.

Dünyada hoşgörü ortamının giderek zayıfladığına ve nefret atmosferinin teşvik edildiğine dikkat çeken Erdoğan, evrensel barış mesajları ve hoşgörüyle örülü anlatıların çoğalmasına her zamankinden daha fazla ihtiyaç olduğunu vurguladı.

Erdoğan, konuşmasına şöyle devam etti:

"İslamofobi, yabancı düşmanlığı ve ırkçılık gibi nefret suçlarının sistematik hale gelmesi, barışın ve güvenliğin önündeki en büyük tehdittir. İnsanlığın bu hatalara tekraren düşmemesi için tarihsel belleğimizi canlı tutmalı ve geçmişten dersler çıkarmalıyız. Bu anlamda Şule Yüksel Şenler'in mücadelesi, ötekileştirmenin, ağır toplumsal maliyetini anlamak açısından zamansız bir referans noktasıdır."

"O, (ŞULE YÜKSEL ŞENLER) İSLAM COĞRAFYASINDA DOĞMUŞ, GÜÇLÜ BİR KADIN LİDER VE BÜYÜK BİR ROL MODELDİR"

Şenler için "O, İslam coğrafyasında doğmuş, güçlü bir kadın lider ve büyük bir rol modeldir" diyen Erdoğan, tek tip modernite ideolojisinin olduğu, inanç ve dini sembollerin kamusal hayattan dışlandığı 1960'lar ve 1970'ler Türkiye'sinde, onun şehirli ve eğitimli dindar kadınlar için yeni bir anlatı kurduğunu aktardı.

Erdoğan, Şenler'in çok yönlü kişiliğiyle bir Müslüman kadının nasıl entelektüel olabileceğini gösterdiğini, kitapları ve Anadolu'da verdiği konferanslarla bir nesli yeniden inşa ettiğini ve kadın-erkek tüm Müslümanların saf dışı bırakıldıkları kamusal alanda yer alabilmeleri için güçlü bir toplumsal diyalog başlattığını belirtti.

"ONDA GÖRDÜĞÜM CESARET VE LİDERLİK RUHU, BUGÜN BENİM İÇİN HALA DOĞRU YÖNÜ GÖSTEREN, BİR HAYAT PUSULASIDIR"

Gençliğinde yer aldığı sivil toplum faaliyetleri vesilesiyle Şenler ile tanışma ve çalışmalarına şahitlik etme fırsatı bulduğunu belirten Erdoğan, şöyle devam etti:

"Biz onda; inancı, sabrı, azmi, sebatı ve insan sevgisini, yeniden öğrendik. Bir insanın, büyük bir davayı omuzlayarak, nasıl, bir abideye dönüşebildiğini gördük. Onda gördüğüm cesaret ve liderlik ruhu, bugün benim için hâlâ doğru yönü gösteren, bir hayat pusulasıdır. O nedenle, vefatının hemen ardından, Şule Yüksel Şenler Vakfını kurduk. Geride bıraktığı mirası, kadınları güçlendirme, gençlerin eğitimi ve sivil toplum hizmetleri gibi projelerle yaşatıyoruz."

"O (MALCOLM X), BİR IRKIN ONURU İÇİN SAVAŞMIŞ VE CESARETİN ZİRVELERİNDE KANAT ÇIRPMIŞ, MÜSTESNA BİR RUHTUR"

Emine Erdoğan, 2025 yılında hâlâ nefret suçlarıyla insanların hayattan koparıldığının altını çizerek, "Gerçekten üzülerek ifade ediyorum ki, bu elim hadiselerin bazıları, insanların empatisini kazanırken, bazıları gündem bile olmuyor. Oysa, vicdani bakış bir bütündür, başlıklara ayrılamaz. Ama ne yazık ki insanlık, ırk, dil, din, etnisite gibi detaylarda boğuluyor. Bu noktada, Malcolm X'in örnekliğinin, insanlığın içine düştüğü üstünlük tuzaklarını bozmamızda yol gösterici olduğunu düşünüyorum." dedi.

Malcolm X'in, tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye'de de çok sevilen bir şahsiyet olduğunu kaydeden Erdoğan, şöyle devam etti:

"O, bir ırkın onuru için savaşmış ve cesaretin zirvelerinde kanat çırpmış, müstesna bir ruhtur. Meşhur bir sözünde dediği gibi, 'Bütün uyuyanları uyandırmaya, tek bir uyanık yeter.' Gerçekten de döneminin ve sonraki nice neslin uyanışına, vesile olmuştur. Dik duruşu, açık sözlülüğü ve fikirleri, inanıyorum ki ilelebet yol gösterici olacaktır."

"FİLİSTİN, İNSANLIĞIN ÖNÜNDE KAYBEDİLMİŞ BİR SINAV OLARAK DURUYOR"

Erdoğan, Şenler ve Malcolm X gibi şahsiyetlerin cesaret ve liderliğine bugün de ihtiyaç olduğunu ifade ederek, "Bakınız Filistin, insanlığın önünde, kaybedilmiş bir sınav olarak duruyor. Hem Malcolm X, hem Şule Yüksel Şenler, bugün yaşasa, eminim Filistin'de işlenen insanlık suçlarına karşı en yüksek sesle tavır koyanların başında yer alırlardı. Maalesef aksine, dünyanın gözlerimizin önünde cereyan eden katliamlar karşısında, yüzünü pervasızca öte yana çevirdiğini görüyoruz." dedi.

Filistin'de yaşanan ıstıraplara, kadınların ve çocukların öldürülmesine, insani durumdaki çaresizliğe dikkat çeken Erdoğan, "Dünyada herkese yetecek kadar yer var, eğer kalplerimizi ve akıllarımızı ırkçılığın ve ötekileştirmenin zehrinden temizleyebilirsek, evrensel barışı tesis etmek pekâlâ mümkündür." ifadelerini paylaştı.

Erdoğan, bu konuda BM'de çıkan "İslamofobiyle mücadele kararını" takdirle karşıladıklarını da kaydederek, Türkiye olarak BM'nin çalışmalarına her tür desteği vermeye hazır olduklarını belirtti.

"HER IRKTAN VE HER MİLLETTEN İNSANDAN AKAN GÖZYAŞI VE KAN AYNI RENKTİR"

Gecenin en karanlık vaktinin şafağın sökmesine en yakın an olduğunu dile getiren Erdoğan, tarih boyunca bir çok kahramanın insanlık ailesine kol kanat gerdiğini, sözlerinin, mesajlarının ve davetlerinin birbirine eklenmiş evrensel bir yankıya dönüştüğünü söyledi.

Erdoğan, "Eğer kulak verirsek, o yankının bize şu gerçekleri söylediğini duyarız: Her ırktan ve her milletten insandan, akan gözyaşı ve kan, aynı renktir. Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler'in adalet mücadelesini bütünleştiren Yankılar sergisi de, tam olarak bu gerçeği anlatıyor. Dünyanın başka coğrafyalarında, farklı hikayelere sahip bir erkek ve bir kadını buluşturan, adil bir düzen çağrısı olmuştur. Bu çağrı dünyanın dört bir yanında, farklı isimlerle, zamansız bir şekilde, yankılanmaya devam ediyor." değerlendirmesinde bulundu.

Herkesi 4 Nisan'a kadar devam edecek olan BM'deki "Yankılar" sergisini ziyaret etmeye davet eden Erdoğan, ayrıca barış dolu mesajlar içeren bu sergiyi önümüzdeki günlerde İstanbul'a taşımayı da arzu ettikleri paylaştı.

"MALCOLM X VE ŞULE YÜKSEL ŞENLER BU ZAMANDA KÜRESEL LİDERLİĞE İLHAM OLABİLİR"

Programda konuşan Malcolm X Memorial Foundation Başkanı ve Malcolm X'in kızı Shabazz da dünyanın savaş ve çatışmalarla zor bir dönemden geçtiğini belirterek, "Etik ve etki olarak Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler bu zamanda küresel liderliğe ilham olabilir." değerlendirmesinde bulundu.

Shabazz, iki ismin de sosyal adalet için mücadele ettiğine işaret ederek, "Şenler ve Malcolm X, farklı milletlerden olsa da moral pusulaları ve misyonları aynıydı. İkisi de her insanın doğuştan getirdiği onuruna inanıyordu, ayrımcılık ve baskıya karşı gerçek bir özgürlük için mücadele edilmesi gerektiğini anlamışlardı." şeklinde konuştu.

Emine Erdoğan'a sergiye katkılarından dolayı teşekkür eden Shabazz, "Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'ye bu sergiyi hayata geçirme çabalarından ve özellikle Sıfır Atık Projesi'ndeki vizyoner liderliğinden dolayı bir kez daha içten teşekkürlerimi sunmak istiyorum." dedi

BM Genel Sekreteri İslamofobiyle Mücadele Özel Elçisi Moratinos da, "Yankılar" sergisinin insan hakları konusunda iki etkili şahsiyetin hayatını ve mirasını gözler önüne serdiğini belirterek, "Bu sergi iki insanın devrim yaratan düşüncelerinin ve direncin sembolize olmuş hayat hikayelerinin ortaya konulmasıdır." şeklinde konuştu.

Panelin ardından Emine Erdoğan, beraberindekilerle birlikte BM binası Delege girişi katında bulunan sergiyi gezerek, sergi hakkında detaylı bilgi aldı ve misafirlerle birlikte fotoğraf çektirdi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da sergiye katılım sağladı.

SERGİ, MALCOLM X VE ŞENLER'İN, FARKLI COĞRAFYALARDAKİ ÖZGÜRLÜK VE HAK ARAYIŞI MÜCADELESİNİ ANLATIYOR

Şule Yüksel Şenler'in beyaz başörtülü bir kadın, Malcolm X'in ise siyahi bir erkek olarak farklı coğrafyalarda yaşadıkları toplumlarda özgürlük ve hak arayışlarının yarattığı yankıların benzerliği vurgulanmak isteniyor.

Sergide yer alan "Şule'nin yolu, Malcolm'un yolu" isimli bölümde, her ikisinin de mücadelelerinin önemli kilometre taşları ve ortaklıkları sunuluyor. Bu tasarımın karşı duvarında kurulan enstelasyonda Şule Yüksel Şenler'in yüzü ile başlayan ve yürüdükçe Malcolm X'in yüzüne dönüşen bir tasarım ile mücadelelerinin birbirleri ile hiç karşılaşmamış olmalarına rağmen aynı olduğu vurgusu pekiştiriliyor.

Sergide yer alan "Malcolm'un ateşi, Şule'nin ışığı" odasında Malcolm X'in adalet arayışı ile Şenler'in aydınlattığı kitlelerin oluşturduğu ortak yankı sesli bir anlatımla ziyaretçilere aktarılıyor.

"Malcolm'un kalbi, Şule'nin zihni" bölümünde her ikisinin toplumda oluşturduğu etkiler ve yaşamlarındaki önemli dönüşümler, kolajlar, alıntılar, fotoğraflar, mektup ve gazete küpürleri aracılığıyla anlatılıyor.

Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler'in hikâyeleri, insan hakları, sosyal adalet ve eşitlik gibi temel temaları konu edinen BM'nin misyonuyla örtüşmesi açısından da önem taşıyor.

Sergi, dünya çapındaki ziyaretçilerini iki önemli figürün bireysel mücadelelerinin küresel bir harekete nasıl dönüştüğü üzerine düşünmeye davet ediyor.