Başkan Erdoğan Somali ile Etiyopya arasında yaşanan krizin çözümü için başlattığı diplomatik girişim barışla sonuçlandı. Bu kapsamda dün Başkan Erdoğan'ın öncülüğünde Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde kritik bir zirve gerçekleştirildi. Toplantıda, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile bir araya gelen Başkan Erdoğan, taraflar arasındaki gerginliğin sona erdirilmesi ve kalıcı bir barışın tesis edilmesi için önemli adımları attı. Erdoğan, Somali ile Etiyopya arasındaki krizin çözümünde kritik rol oynadı. Erdoğan, görüşmelerin ardından iki lider ile birlikte ortak basın toplantısı düzenleyerek taraflar arasında uzlaşıya varıldığını bildirdi.
Başkan Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları şöyle:
"Somali ve Etiyopya'nın ülkemizde duydukları güven neticesinde bundan yaklaşık 8 ay önce başlattığımız özellikle Ankara sürecinde önemli bir aşamaya geldik. Birtakım kırgınlıkların ve yanlış anlamaları beraberce aşmak suretiyle Somali ve Etiyopya arasında barış ve işbirliğine dayalı yeni bir başlangıcın ilk adımını attık.
Ülkelerin egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğünün sağlanmasına yönelik ilkesel tutumumuzun bir sembolü olarak Afrika'nın bu güzide köşesinde barış ve istikrarın sağlanması temel beklentimiz. Mayıs ayından itibaren tarafların rızasıyla Dışişleri Bakanlarımız iki defa Ankara'da, bir defa da Türkevi'nde bir araya geldiler. Yüz yüze yapılan bu toplantıların yanı sıra bir çok kez de telefon irtibatımız oldu. Tüm bu süreç boyunca tarafların hassasiyetlerini, önceliklerini ve beklentilerini dikkatle dinledik. Her 2 ülkenin değerli katkılarıyla da bugün mutabık kaldığımız ortak bildiri metnini ortaya çıkardık. Bu ortak lideri geçmişe değil geleceğe odaklanmakta bizim için çok önem taşıyan bu iki dost ülkenin bundan sonra inşa edecekleri ilkeleri kayda geçirmektedir.
TARİHİ UZLAŞI
Büyük özverilerle bu tarihi uzlaşıya vardıkları için değerli kardeşlerimi gönülden tebrik ediyor, kendilerine yapıcı tutumlarından dolayı teşekkür ediyorum. Somali ve Etiyopya'nın bulunduğu bölge, geçmişte bir çok haksızlığa uğramasına ciddi çatışmalara sahne olmasına rağmen tarihte parlak dönemler yaşamış, insanlığa önemli katkılar yapmış bir coğrafyadır. Mutabık kalınan ortak bildirinin önümüzdeki dönemde karşılıklı saygı temelinde bölgede iş birliği, ekonomik kalkınma ve refah için sağlam temel oluşturacağına inanıyorum.
"ADIMLARI BERABER ATACAĞIZ"
Bu aynı zamanda devlet adamlarının gelecek nesillere karşı görev ve sorumluluğudur. Burada ilan ettiğimiz uzlaşı böylesi bir vizyonun ürünüdür. Bundan sonra atacağımız adımları birlikte kararlaştırıp, bölge insanının huzur ve refahını artıracak projeleri beraberce hayata geçireceğiz.
"DÜNYA HEPİMİZE YETER"
Yaptığımız görüşmeyle birlikte özellikle Etiyopya'nın denize açılma talepleri, istekleri doğrultusunda bugünkü yaptığımız ilk toplantıdan sonra bunun devamını da yapıp denize açılma konusunda Şeyh Mahmut kardeşimin de gereken ilgi alakayla desteği vereceğine inanıyorum. Bu dünya hepimize yeter. Burada hep birlikte yerimizi muhakkak alacağız ve bunun adımlarını da beraber atacağız diye düşünüyorum."
"İKİ LİDERDEN TÜRKİYE'YE TEŞEKKÜR"
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali ortak basın toplantısında Türkiye'nin gayretleri için teşekkür etti. Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, "Ortak çıkarlara sahip iki ülkedir. Türkiye'nin gayretlerine müteşekkiriz. Etiyopya Somali'nin gerçek dostu olacaktır. Barış ve istikrar bizim için önceliklidir. Afrika Boynuzu çok hassas bir bölge. Refah için çok fırsatımız var, bunu birlikte başaracağız. Çok teşekküller Sayın Cumhurbaşkanı" dedi. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali de "Türkiye'nin bölgedeki barış ve istikrara olan gayretlerini teşekkür ediyorum. Cumhurbaşkanı Erdoğan insiyatif aldı ve bu görüşmeleri başlattı. Etiyopya ve Somali ortak tarih ve dile sahip ama aynı zaman da kan kardeşiyiz. Denizlere güvenli ulaşım istiyoruz"ifadelerini kulandı.
ORTAK BİLDİRİ METNİ
Türkiye Cumhuriyeti'nin kolaylaştırıcılığıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti ve Somali Federal Cumhuriyeti'nin Ankara Bildirisi
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Somali Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Abiy Ahmed Ali'yi 11 Aralık 2024 tarihinde Ankara'da ağırlamıştır.
Dostane bir ortamda gerçekleştirilen toplantı, açık ve yapıcı bir görüşmeye olanak sağlamıştır.
Somali ve Etiyopya Liderleri birbirlerinin egemenlik, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğünün yanı sıra uluslararası hukuk, Birleşmiş Milletler Şartı ve Afrika Birliği Kurucu Antlaşması'nda yer alan ilkelere saygı ve bağlılıklarını teyit etmişlerdir.
Taraflar, dostluk ve karşılıklı saygı ruhu içerisinde, görüş ayrılıkları ve tartışmalı meselelerden vazgeçip geride bırakma ve ortak refah doğrultusunda iş birliği içerisinde kararlılıkla ilerleme konusunda mutabık kalmışlardır.
Somali, Etiyopya askerlerinin Afrika Birliği Harekâtlarındaki kayıplarını tanır.
Taraflar, Somali Federal Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne saygı gösterirken Etiyopya'nın denize ve denizden güvenli erişiminden sağlanabilecek çeşitli potansiyel yararları tasdik etmişlerdir.
Ayrıca, Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti'nin, Somali Federal Cumhuriyeti'nin egemen yetkisi altında, denize ve denizden güvenilir, emniyetli ve sürdürülebilir erişimden yararlanmasına olanak tanıyacak sözleşme, kiralama ve benzeri yöntemler de dahil olmak üzere ikili anlaşmalar yoluyla karşılıklı olarak avantajlı ticari düzenlemeleri sonuçlandırmak için yakın bir şekilde birlikte çalışma konusunda mutabık kalmışlardır.
Taraflar, bu amaçlar doğrultusunda ve Türkiye'nin kolaylaştırıcılığında en geç Şubat 2025 sonuna kadar iyi niyetle teknik müzakerelere başlamaya ve dört ay içinde sonuçlandırıp imzalamaya karar vermişlerdir.
Taraflar, bu taahhütlerin uygulanmasında Türkiye'nin desteğini memnuniyetle karşılamış ve söz konusu taahhütlerin yorumlanması ve uygulanmasına ilişkin her türlü görüş ayrılığını diyalog yoluyla ve gerektiğinde Türkiye'nin desteğiyle barışçıl bir şekilde çözme taahhüdünde bulunmuşlardır.
Taraflar, Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a bu girişim ve sürece yönelik devam eden bağlılığı için şükranlarını ifade etmişlerdir.
BAŞKAN ERDOĞAN SOMALİ CUMHURBAŞKANI'NI KÜLLİYE'DE KARŞILADI
Başkan Erdoğan, Somalili mevkidaşını Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne gelişinde giriş kapısında karşıladı.
Erdoğan ve Mahmud tokalaşarak poz verdi. Daha sonra Erdoğan ve Mahmud, heyetleri eşliğinde görüşmeye geçti.
Görüşmede, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun da hazır bulundu.
ETİYOPYA BAŞBAKANI İLE DE GÖRÜŞTÜ
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'i de kabul etti. Başkan Erdoğan, Ahmed'i Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne gelişinde giriş kapısında karşıladı.
Tokalaşarak poz veren Erdoğan ve Ahmed, heyetleri eşliğinde görüşmeye geçti.
Görüşmede, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Başkanı İbrahim Kalın ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun da hazır bulundu.
Başkan Erdoğan, Somali ve Etiyopya arasındaki kriz için devrede! Peş peşe kritik görüşmeler
ETİYOPYA-SOMALİ ARASINDAKİ GERİLİM
Etiyopya, dünyada denize erişimi olmayan en büyük nüfusa sahip ülke. Eritre'nin 1991'de fiilen Etiyopya'dan ayrılması ve 1993'te hukuken bağımsızlığını kazanmasıyla denize erişimini kaybeden Etiyopya, ekonomik nedenlerle Kızıldeniz'e erişim konusunu gündemde tutmuş, Somaliland ile 1 Ocak'ta bu yönde bir Mutabakat Muhtırası imzalamıştı.
Söz konusu muhtıra, Somaliland'ın tanınması vaadini içermesi nedeniyle Somali'nin ve uluslararası toplumun ciddi tepkisini çekmişti. Somaliland Başkanı Musa Bihi Abdi, anlaşmanın tamamlanmasıyla Etiyopya'nın kendilerini "bağımsız" olarak tanıyacağını söylemişti.
Somali hükümeti ise Etiyopya'nın, Somaliland ile denize erişim anlaşması yapması üzerine büyükelçisini Etiyopya'dan geri çekmişti.
Arap Birliği ve Afrika Birliği, Etiyopya ile Somaliland arasında denize erişim işbirliğine yönelik "Kızıldeniz'de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesinin önünü açan" anlaşmayı reddettiğini ve kınadığını duyurmuştu.
Etiyopya ile Somali Dışişleri Bakanları, iki ülke arasındaki krizin çözümünü teminen 9-10 Mart'da Nairobi'de bir araya getirilirken, iki ülke arasında yapılan dolaylı müzakerelerden bir sonuç alınamamıştı.
.
