Milli Eğitim Akademisi kurulmasını da içeren Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
Kanuna göre, eğitim öğretim hizmetlerini yürüten öğretmenlerin seçilmeleri, yetiştirilmeleri, atanmaları, hakları, ödev ve sorumlulukları, ödül ve cezaları, kariyer basamaklarında ilerlemeleri ve öğretmenlik mesleğine ilişkin diğer hususlar ile Milli Eğitim Akademisinin kurulması, görevleri, teşkilat yapısı ve personeline ilişkin konular düzenleniyor.
Öğretmenler, öğrencilerini, Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasa'da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı, Türk milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş erdemli insanlar olarak yetiştirecek.
Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme biçimleri ile ilgi ve yeteneklerini dikkate alacak ve kişilik haklarına saygı gösterecek, öğrencilerin, eğitim öğretim ortamında her türlü olumsuz söz, tavır ve davranışlardan korunmaları için çabada bulunacak.
Öğretmenler, derse girmek, nöbet tutmak, merkezi veya mahalli yapılan sınavlarda görev almak, kurul ve komisyonlara, tören ile toplantılara, öğrencilere yönelik düzenlenecek etkinlikler ile kulüp faaliyetlerine katılmak, öğrenci rehberlik hizmetlerini yürütmek, uygulama gerektiren eğitimleri koordine etmek ve eğitim öğretim süreçlerine ilişkin diğer iş ve işlemleri yürütmekle görevli olacak.
Öğretmenler, mevzuatta açıkça belirlenen hususlar ile olağanüstü hal, genel afet ve salgın hastalık durumları haricinde meslekleriyle ilgili olmayan iş ve faaliyetlerde rızaları dışında görevlendirilemeyecek.
Kanunla yöneticilerin ödev ve sorumlulukları da düzenleniyor.
Öğretmenlerin hak, ödev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar ile eğitim öğretim süreçlerindeki diğer görevleri okul tür ve kademelerine göre, ayrıca yöneticilerin de ödev ve sorumluluklarına ilişkin hususlar, okul tür ile kademelerine göre Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
ÖĞRETMENLERİN NİTELİKLERİ VE SEÇİMİ
Kanunla, öğretmenlik, genel kültür, özel alan eğitimi ve öğretmenlik meslek bilgisi bakımından hazırlığı gerektiren özel bir ihtisas mesleği olarak tanımlanıyor.
Öğretmen olarak istihdam edilecekler, öğretmenlik mesleğine kaynak teşkil eden en az lisans düzeyinde yükseköğretim programlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışı yükseköğretim programlarından mezun olan ve hazırlık eğitiminde başarılı olanlar arasından seçilecek.
Öğretmen olarak istihdam edileceklerde genel kültür, özel alan eğitimi ve öğretmenlik meslek bilgisi bakımından aranacak nitelikler ile öğretmenlik alanlarına kaynak teşkil edecek yükseköğretim programları, söz konusu nitelikler esas alınarak Bakanlıkça belirlenecek.
HAZIRLIK EĞİTİMİ
Öğretmenlik mesleği yeterlikleri çerçevesinde belirlenen teorik ve uygulamalı derslerden oluşan hazırlık eğitimi, Milli Eğitim Akademisi tarafından verilecek. Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği bilgi, beceri, tutum ve değerleri içeren öğretmenlik mesleği yeterlikleri Bakanlıkça belirlenecek.
Hazırlık eğitiminin süresi 4 dönem olacak. Bu süre, öğretmen adayının mezun olduğu yükseköğretim programına göre 3 dönem olarak uygulanabilecek. Hazırlık eğitiminin içeriği, süresi ve hazırlık eğitimine ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
HAZIRLIK EĞİTİMİNE ALINACAKLARIN BELİRLENMESİ
Kanuna göre, hazırlık eğitimine alınacaklarda, aranacak şartlar şöyle:
"Türk vatandaşı olmak, kamu haklarından mahrum bulunmamak, Türk Ceza Kanunu'nda belirtilen süreler geçmiş olsa bile, kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, hayasızca hareketler, müstehcenlik ve fuhuş suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlardan mahkum olmamak, devlet memurluğundan çıkarılmamış veya düzenlemeye göre öğretmenliği sona ermemiş olmak, askerlikle ilgisi bulunmamak, muvazzaf askerlik hizmetini yapmış veya muvazzaf askerlik hizmeti ertelenmiş ya da yedek sınıfa geçirilmiş olmak, öğretmenliğe atanacağı alan için Bakanlıkça belirlenen yükseköğretim programlarından mezun olmak, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yapılan sınavlardan alanlara göre Bakanlıkça belirlenecek sınav puanına sahip olmak, sağlık durumu yönünden öğretmenlik görevini yapmasına engel bir durumu olmamak."
Hazırlık eğitimine alınacak adaylar, atama izni verilen pozisyon sayısını geçmemek üzere, sınav puanı üstünlüğüne göre belirlenecek.
Terörle Mücadele Kanunu, Sosyal Hizmetler Kanunu ve milli sporcu kapsamındaki öğretmen adaylarının hazırlık eğitimine alınmasında, "sınav puanına sahip olmak" şartı dışındaki diğer şartlar aranacak.
Hazırlık eğitimine alınacaklara güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak.
HAZIRLIK EĞİTİMİNDE BAŞARI
Hazırlık eğitiminde her bir teorik dersten en az iki yazılı sınav yapılacak. Her bir dersten not ortalaması 100 üzerinden 60 ve üzerinde olanlar başarılı sayılacak.
Teorik derslerden başarısız olanlara, bu derslerin her biri için ek bir sınav hakkı verilecek. Ek sınavdan 60 ve üzerinde puan alanlar ilgili dersten başarılı sayılacak. Ek sınavlar sonunda herhangi bir dersten başarısız olanların Akademiyle ilişiği kesilecek.
Hazırlık eğitiminde edinilen bilgi, beceri, tutum ve davranışların eğitim öğretim ortamına yansıtılmasındaki başarı düzeyini belirlemek amacıyla öğretmen adayı üç defa değerlendirmeye tabi tutulacak.
Söz konusu değerlendirme, uygulamadan sorumlu eğitim personeli, uygulamanın yapıldığı eğitim kurumunun müdürü ve uygulama öğretmeni tarafından, Bakanlıkça belirlenen öğretmenlik mesleği yeterlikleri esas alınarak Akademi tarafından öğretmenlik atama alanlarına göre oluşturulan değerlendirme formu üzerinden yapılacak.
Uygulamadan sorumlu eğitim personeli, eğitim kurumu müdürü ve uygulama öğretmeni tarafından ayrı ayrı doldurulan değerlendirme formlarında verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak değerlendirme puanı belirlenecek.
Birinci değerlendirme puanının yüzde 20'si, ikinci değerlendirme puanının yüzde 30'u, üçüncü değerlendirme puanının yüzde 50'si alınarak uygulamalı ders başarı puanı belirlenecek.
Öğretmen adaylarından uygulamalı ders başarı puanı 100 üzerinden 70 ve üzerinde olanlar başarılı sayılacak. Uygulamalı derslerde başarısız olanların Akademi ile ilişiği kesilecek.
Hazırlık eğitiminin sonunda, teorik derslerin başarı notlarının aritmetik ortalamasının yüzde 40'ı, uygulamalı derslerin başarı notlarının aritmetik ortalamasının yüzde 60'ı toplanarak atamaya esas başarı puanı belirlenecek.
Hazırlık eğitimine devam zorunlu olacak. Öğretmen adaylarından belgeye dayalı sağlık mazeretleri sebebiyle hazırlık eğitimi süresince toplam 20 gün ve üzeri hazırlık eğitimine katılamayan veya katılamayacak olanların, mazeretlerinin ortadan kalkmasını takip eden ilk hazırlık eğitimi programına tekrar alınmak üzere kayıtları dondurulacak. Belgeye dayalı sağlık mazeretleri dışında öğretmen adaylarına mazeretlerine bağlı olarak hazırlık eğitimi süresince 10 güne kadar izin verilebilecek.
AKADEMİ İLE İLİŞİĞİN KESİLMESİ
Öğretmen adaylarından, "hazırlık eğitimine alınacakların belirlenmesi"ni düzenleyen ilgili maddedeki şartlardan herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılanların veya hazırlık eğitimi sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybedenlerin, disiplin soruşturması sonucunda Akademiden çıkarma ile tecziye edilenlerin, hazırlık eğitiminde başarısız olanların Akademi ile ilişiği kesilecek.
Disiplin cezaları ve disiplin cezası gerektiren fiil ve davranışlar
Kanunla, öğretmen adaylarına uygulanacak disiplin cezaları ile bu cezalara karşılık gelen fiil ve davranışlar da belirlendi.
Buna göre, "öğretmen adayına, fiil ve davranışında kusurlu olduğunun bildirilmesi" olarak tanımlanan kınama cezasını gerektiren fiil ve davranışlar şöyle:
"Ders, seminer, sınav, uygulama ve diğer eğitim öğretim ortamlarında yürütülen çalışmaların düzenini bozmak, bu çalışmalara geç gelmeyi veya erken ayrılmayı alışkanlık haline getirmek. Sınavlarda kopya çekmeye teşebbüs etmek. Hazırlık eğitimine mazeretsiz olarak toplam iki gün katılmamak. Akademinin sunduğu imkanlardan hakkı olmaksızın yararlanmak veya bu imkanlardan başkasını yararlandırmak. Akademi personelini ya da öğretmen adaylarını kaba veya yaralayıcı sözle rencide etmek. Akademinin düzen ve işleyişini olumsuz etkileyen davranışlarda bulunmak. Akademide yürütülen eğitim faaliyetlerine ilişkin ses veya görüntüleri ilgili mevzuatında belirlenmiş usuller dışında paylaşmak."
İlgili madde ile düzenlenen ödemeden 10'da bir oranında kesinti yapılmasını gerektiren fiil ve davranışlar ise şöyle:
"Akademi yetkililerince istenilen bilgileri kasıtlı olarak eksik veya gerçeğe aykırı bildirmek. Akademiye ait alanlarda alkollü içki içmek veya Akademiye sarhoş gelmek. Hazırlık eğitimine mazeretsiz olarak toplam 4 gün katılmamak. Kasıtlı olarak Akademi bünyesinde mevcut bina, demirbaş eşya ve benzeri malzemeyi tahrip etmek veya bilişim sistemine zarar vermek. Kişilerin şeref ve haysiyetini zedeleyen söz, davranış veya yazılı eylemlerde bulunmak. Akademi personelini veya öğretmen adaylarını tehdit etmek. Sınavlarda kopya çekmek veya çektirmek."
Kanunla, öğretmen adayını "Akademiden çıkarılmasını gerektiren fiil ve davranışlar" da hüküm altına alınıyor.
Disiplin Kurulu, Akademi Başkanı tarafından Akademik Kurul üyeleri arasından 3, Akademide görevli daire başkanları arasından 2 üye olmak üzere her bir eğitim programı süresi için belirlenecek 5 üyeden oluşacak. Aynı usulle 5 yedek üye belirlenecek. Disiplin Kurulu ilk toplantısında kendi üyeleri arasından bir üyeyi başkan seçecek.
ÖĞRETMEN ADAYLARINA İLİŞKİN MALİ VE SOSYAL HÜKÜMLER
Öğretmen adaylarına, hazırlık eğitimi sürecinde her ay (23 bin 310 ) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılacak. Bu ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmayacak. İlgili madde kapsamında kaydı dondurulanlara bu süre boyunca ödeme yapılmayacak.
Öğretmen adaylarından askerlik yükümlülüğü bulunanların askerlik hizmetleri, Akademideki eğitimleri süresince ertelenecek.
Öğretmen adayları hazırlık eğitim sürelerinde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacak. Bu kişiler adına Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenecek primler, öğretmen adaylarına birinci fıkrada öngörülen ödemeden bağımsız olarak Bakanlık bütçesinden karşılanacak.
SÖZLEŞMELİ ÖĞRETMENLİKTE İSTİHDAM
Hazırlık eğitimini başarıyla tamamlayanlar ve gerekli şartları taşıyanlar, Devlet Memurları Kanunu kapsamında sözleşmeli öğretmen olarak istihdam edilecek.
Sözleşmeli öğretmenlerin, eğitim kurumlarına yerleştirilmeleri atamaya esas başarı puanı esas alınarak tercihleri doğrultusunda yapılacak. Tercihte bulunmayanlar ile tercihlerine yerleşemeyenlere boş kalan eğitim kurumları için yeniden tercih hakkı verilecek.
İkinci tercih döneminde tercihte bulunmayanlar ile tercihlerine yerleştirilemeyenler Bakanlıkça kura ile yerleştirilecek.
Yerleştirildikleri eğitim kurumlarında mazeretsiz olarak göreve başlamayanlar ile göreve başladığı halde mazeretsiz olarak görevlerinden ayrılanlar, hazırlık eğitimi sonunda aldıkları atamaya esas başarı puanıyla sözleşmeli öğretmenlik için yeniden başvuruda bulunamayacak ve yerleştirildikleri tarih itibarıyla 1 yıl süreyle hazırlık eğitimine alınmayacak.
Sözleşmeli öğretmenler, can güvenliği ve sağlık mazeretleri hariç olmak üzere, 3 yıl süreyle başka bir yere atanamayacak. Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirmelerde sözleşmeli olarak istihdam edilen öğretmenin eşi bu öğretmene tabi olacak.
Sözleşmeli öğretmenlikte istihdam ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
KADROLU ÖĞRETMENLİĞE ATAMA
Üç yıllık çalışma süresini tamamlayan sözleşmeli öğretmenler talepleri halinde görev yaptıkları yerde öğretmen kadrolarına atanacak. Öğretmen kadrolarına atananlar mazerete bağlı olarak yapılacak yer değiştirmeler hariç olmak üzere 1 yıl süreyle yer değiştiremeyecek.
Öğretmen kadrolarına atananların sözleşmeli öğretmen pozisyonlarında geçirdikleri hizmet süreleri, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespiti ile hizmet puanı hesaplamasında dikkate alınacak. Bunlar, atandıkları kadronun mali ve sosyal haklarına göreve başladığı tarihi takip eden ay başından itibaren hak kazanacak ve önceki pozisyonlarında aldıkları mali ve sosyal haklar hakkında herhangi bir mahsuplaşma yapılmayacak.
Öğretmen ve yöneticilere, görev yaptıkları her takvim yılı karşılığında hizmet puanı verilecek.
ÖĞRETMENLERİN YER DEĞİŞİKLİĞİ
Öğretmenlerin mazeret durumlarına ve isteğe bağlı yer değiştirmeleri, Bakanlığın öğretmen ihtiyacı ve öğretmenin tercihi dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne göre yapılacak.
Öğretmenlerin nitelikleri ve seçimi, hazırlık eğitimi, hazırlık eğitimine alınacakların belirlenmesi, hazırlık eğitiminde başarı, Akademi ile ilişiğin kesilmesi, disiplin cezaları ve disiplin cezası gerektiren fiil ve davranışlar, disiplin kurulu ve disiplin cezalarının uygulanmasına ilişkin hususlar, öğretmen adaylarına ilişkin mali ve sosyal hükümler ile sözleşmeli öğretmenlikte istihdama ilişkin hükümler 1 Eylül 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek.
