Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye genelindeki belediyelerin SGK'ya 96 milyar lira borcu olduğunu, bunların büyük çoğunluğunu da CHP'li belediyelerin oluşturduğunu açıkladı. Belediyelerden borçlarını ödemeleri de istendi. Bakanlık ve AK Parti, öncelikli olarak mevcut borçların nasıl ödenebileceği üzerinde durmaya başladı. Bu kapsamda, mevcut yasalarda da bulunan borçların yeniden yapılandırılması, taksitlendirme, sahip oldukları arazi, bina gibi varlıklarıyla ödeme benzeri yöntemlerin devreye sokulması, bazı kolaylıklar sağlanması üzerinde duruyor. Sağlanacak bütün kolaylıklara karşın belediyeler borçlarını ödememeye devam ederse son çare olarak haciz yolu da gündeme gelebilecek.
EKİM AYINDA YENİ YASA
İkinci aşama ise belediyelerin SGK'ya bir daha prim borcu birikmemesine dönük olacak. Bunun için yasal bir düzenleme yapılacak. AK Parti'nin Meclis tatildeyken çalışmalarını tamamlayacağı düzenlemenin ekim ayında Meclis Başkanlığı'na sunulması planlanıyor. Yasa teklifi kapsamında, belediyeler ve bağlı şirketlerin prim borcunu ödememeleri halinde vadesini izleyen ayda bu idarelere ödenecek paydan kesilmesi yoluyla tahsil edilecek. Böylece yeni borçlar birikmeyecek.
YÜZDE 40 PAY DA MASADA
Mevcut yasalara göre belediyelerin vergi, prim, yapılandırma gibi tüm borçları için her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak tutarın en fazla yüzde 40 kesilerek ödeme yapılabiliyor. Bu oranı indirme konusunda Cumhurbaşkanına yetki veriliyor. Örneğin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu yetkisini kullanmış, 2023 yılı Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden kesinti yapılmamıştı. Bu süre içinde belediyelerin borçlarına karşılık kesinti yapılmamıştı. Yüzde 40'lık sınırı belediyelerin bütün borçlarının karşılanmasını önlediği için bu oranın yükseltilmesi, Cumhurbaşkanına yetki verilmesi üzerinde de duruluyor. Prim borçlarının yüzde 40'lık sınır dışında tutulması da alternatifler arasında yer alıyor.
MEVCUT SİSTEM NASIL İŞLİYOR
31 Mart 2024 tarihi itibarıyla; 30 büyükşehir, 51 il, 501 büyükşehir ilçe, 381 ilçe, 344 belde olmak üzere bin 307 belediyenin 96 milyar lira borcu bulunuyor. Belediyelerin primlerini çalışmanın geçtiği ayı takip eden ayın sonuna kadar ödemesi gerekiyor. Ödenmemesi halinde yasada belirlenen oranlarda faiz uygulanıyor. Kanun kapsamında ödenmeyen borçların genel bütçe vergi paylarından kesinti yoluyla ödenmesi olanağı da bulunuyor. Ancak yüzde 40'lık kesinti sınırlaması nedeniyle tüm borçlar tahsil edilemiyor. Yapılandırma düzenlemesi kapsamında belediyelere özel sektör işverenlerine kıyasla büyük ayrıcalıklar tanınmış, 120 ay gibi uzun vade ile taksit imkânı sağlanmıştı. Ancak belediyeler yapılandırma taksitlerini de ödemediler. Borçların ödenmesi için başka bir yöntem de terkin yolu. SGK Yönetim Kurulu tarafından uygun görülenlere karşılık belediyelerin borçları, belediye taşınmazlarının takdir edilen değeri tutarınca terkin edilebiliyor.
