Türkiye, 33 milyon tona yakın tahılın dünya piyasalarına taşınmasıyla etkinliğini kanıtlayan "tahıl koridoru" mekanizmasını yeniden canlandırmak için çalışmalarını sürdürüyor. Dünya, lider diplomasisi yoluyla sorunu çözebilecek tek ismin Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan olduğu yönünde iradesini açıklıyor. Erdoğan'ın bu ay sonunda Rusya lideri Vladimir Putin ile gerçekleştireceği görüşme küresel manada önem taşıyor. Rusya'nın anlaşmayı askıya almasından bu yana az gelişmiş ülkelerde tahıl fiyatlarında yüzde 15 civarında artış yaşanırken, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş da derinleşmeye başladı. Tahıl inisiyatifinin askıya alınmasının ardından bir ay içinde bombalamalar neticesinde 810 bin insanı bir yıl besleyebilecek miktarda 220 bin ton tahıl zarar gördü.
YENİ EKİM DÖNEMİ
Bölgesinde barış isteyen Ankara, alternatif güzergâhlar yerine Karadeniz Girişimi'nin en kısa zamanda yeniden canlandırılması için çabalıyor. Yeni ekim dönemi yaklaşırken, girişimin yeniden devreye alınacağı yönünde bir işaret olmaması halinde Ukrayna ve Rusya'da tahıl hasadının azalma olasılığı göz önünde bulunduruluyor. Üretilen tahıl miktarının azalmasıyla fiyatların daha da tırmanması, az gelişmiş ülkelerde kıtlık yaşanma olasılığının artması öngörülüyor. Ankara, tahıl koridoru dışındaki alternatiflerin kapasite itibarıyla kıtlık tehlikesini önlemeye yeterli olabileceğini düşünmüyor. Öte yandan, tek taraflı hareket edilmesinin tehlikeyi daha da tırmandırabileceğine işaret ediyor.
ADRES İSTANBUL
Göç kaynaklı hareketlenmeler ve az gelişmiş ülkelerde baş gösterebilecek istikrarsızlık başta olmak üzere küresel sorunların tetiklenmemesi adına Türkiye, Birleşmiş Milletler ile birlikte koridorun işler hale gelmesi için proje önerileri üzerinde çalışıyor. Koridorun faal hale gelmesi yönünde Moskova ve Kiev arasında yapılabilecek teknik müzakerelerin İstanbul'da gerçekleşebileceği ifade ediliyor. Girişimle dünya piyasalarına giden yaklaşık 33 milyon ton tahılın yüzde 40'ı Avrupa'ya giderken yüzde 12'si Afrika'ya ve yüzde 5'i Ortadoğu'ya gitmişti. Koridordan geçen tahılın daha adil dağıtılması ve fakir ülkelere öncelik sağlanmasına yönelik önerilerin de masada olduğu kaydediliyor. Ankara sorunların çözülerek anlaşmanın daha uzun süreli olacak şekilde yenilenmesini arzu ediyor.
LİDERDİPLOMASİSİ
Tahıl krizinin çözümüne yönelik Türkiye'nin diplomatik çabalarıyla geçen yıl temmuzda Birleşmiş Milletler (BM) ile koordineli olarak İstanbul'da "Müşterek Koordinasyon Merkezi" kuruldu. Gemilerin tahıl sevkiyatı sürerken Rusya, 29 Ekim 2022'de Sivastopol'daki saldırılar nedeniyle süreci durdurdu. Krizin daha da derinleşmemesi için Türkiye lider diplomasisini harekete geçirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile telefonda görüştü. Türkiye'nin girişimleriyle sevkiyat 2 Kasım'da yeniden başladı. Tahıl Koridoru Anlaşması, 19 Kasım'dan itibaren 120 gün süreyle uzatıldı. Tahıl koridoru 18 Mart'tan sonra da faal kaldı. İkinci uzatmanın süresi mayısta dolarken Türkiye'nin girişimleri sonucu anlaşmayla temmuza kadar tahıl sevkiyatı sürdü.
