Ardında acı ve gözyaşı bırakan Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından harekete geçen Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dilci ve Teknoloji Ar-Ge Bilişi Uzmanı Emrah Bekçi, Deprem Acil Müdahale Ağı Sistemi "DAMAS'ı" geliştirdi. Türk bilim adamları her binanın deprem kara kutusu olacak olan DAMAS sayesinde deprem sonrası binadan kaç kişi olduğu, gaz sızıntısı ya da patlama riski olup olmadığı gibi sorunlara çözüm buldu.
DAMAS YAPAY ZEKA VE ALGORİTMA ÇALIŞIYOR
DAMAS'ın tüm dünyanın ihtiyacı olan bir cihaz olduğunu belirten Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dilci, Türk bilim aklı, yapay zeka ve algoritma ile böyle bir cihazı geliştirdiklerini söyledi. DAMAS'ın deprem sonrası arama kurtarma çalışmalarını yüzde 80 oranında hızlandıracağını belirten Prof. Dr. Tuncay Dilci; "Çalışmamızın adı Deprem Acil Müdahale Ağı Sistemi (DAMAS). Bu sistem yapay zeka algoritma ile çalışan, enkaza dönen binaya ait tüm ihtiyaç duyulan verileri acil müdahale ekibinin kullanımına sunan bir sistem. Bu sistem enkaza dair tüm verileri ortaya çıkardığı için kurtarma ekibinin koordinasyonu açısından çok önemli. Bu cihazı 2 kişilik bir ekiple yaptık. Yaşadığımız deprem büyük bir olaydı. Ortaya koyduğumuz bu ürün yaşayan herkese apartmanlarında kendilerini daha güvenli hissetmeleri ve afet sırasında dışarıdaki kişilerle daha kolay irtibat sağlanabilmelerinin müjdesini veriyor. Bu cihaz sosyolojik anlamda güven inşa edecek. Depremde enkaz altında çoğu binalara canlı var diye girildi ancak horoz çıktı. Dolayısıyla bu cihazla birlikte kuracağımız farklı bir iletişim ağı üzerinden kısa sürede sonuç alacağız. Bu cihaz bugüne kadar yapılan tüm cihazların çok ötesinde ve bu anlamda ihtiyaca dair boşlukları dolduracak bir cihaz" diye konuştu.
APARTMANLARIN KARA KUTUSU OLACAK
DAMAS'ın apartmanların kara kutusu olacağını belirten Teknoloji ve Ar-Ge Bilişim Uzmanı Emrah Bekçi ise " "Biz iki bilim insanı olarak yapay zeka ve Türk aklını kullanarak Deprem Acil Müdahale Ağı sistemi'ni (DAMAS) geliştirdik. Her binanın bir kara kutusu olacak. Deprem olduğu zaman enkazın altında kaç kişi olduğunu yüzde 100 doğruluk oranıyla acil müdahale ekiplerine sunacağız. Cihaz binaya giriş çıkışları kayıt altına alıp içeride bulunan kişi sayısını her an güncelliyor. Bu da depremden sonra kurtarma ekipleri için büyük bir kolaylık sağlıyor.
ENKAZ ALTINDAKİLERLE KONUŞMA İMKANI SAĞLIYOR
Geliştirdikleri sistemin enkaz altında kalan depremzedelerle konuşma imkanı sağladığını da belirten Emrah Bekçi; "Deprem olduğu an enkaz altında kalan depremzede ile sesli konuşma imkanı olacak, hassas dinleme yapacağız ve deprem anında bu cihaz elektrik, su, ve doğalgazı anında kesecek. Eğer binada yangın merdiveni varsa onları da otomatik olarak açacak. Tüm dünya insanlığı adına bilimi de kullanarak Türk yazılım zihnini de kullanarak böyle bir sistem geliştirdik. Bu cihazın seri imalata geçilerek her binanın bir kara kutusu olması gerekiyor. Bizler iki bilim insanı olarak bunu başardık. Umarım sayın Cumhurbaşkanımız ile Sanayi ve Teknoloji Bakanımız bunu dikkate alacaktır. Bu sistemin seri imalata geçirilip biran önce kendi vatanımız başta olmak üzere diğer ülkelerde de insanlığın hizmetine sunulması en büyük arzumuz" diye konuştu.
ELEKTRİK VE İNTERNET AĞINA GEREK DUYMUYOR
Depremle birlikte elektrik, internet kesintilerini de dikkate alarak DAMAS'ı geliştirdiklerini belirten Emrah Bekçi; ""DAMAS cihazımız enkazın altında kalacak bir sistem. Bu cihaz kaos ortamında çalışıyor ve kaos ortamını rutin bir sisteme çevirip dataları yardım edecek olan ekibe aktarıyor. Deprem bölgesinde elektrik, internet ve uydusu verilesi offline hale geliyor. Bizim sistemimiz bunlara gerek olmadan kapalı devre bir network sistemiyle çalışıyor. AFAD ekibine önceden parolalar veriliyor ve gerekli datalara ulaşarak koordine ediyor. Enkazın altında yaklaşık 300 metrekarelik bir alanda çok hassas bir dinleme yapıp, enkazın altındaki depremzede ile enkazın üzerindeki kurtarma ekibi ile konuşma imkanı veriyor" dedi.
ENKAZDAKİ KİŞİ SAYISINI YÜZDE 100 DOĞRULUKLA VERİYOR
DAMAS sisteminin enkaz altında bulunan kişi sayısını yüzde 100 doğruluk oranıyla verdiğini belirten Emrah Bekçi; "Bu prototip deprem anından sonra enkaz altında kalan kişi sayısı yüzde 100 doğulukla vermekte. Enkazın altında gaz sızıntısı olup olmadığını ölçüm yaparak kurtarma ekibine veriyor. Deprem bölgesind7e en çok duyulan seslerden biri de "Sesimi duyan var mı?" sözü. Ancak enkaz altındaki bir kişi eğer sağır ve dilsizse ne olacak. Ama bizim sistemimiz enkazın altında kaç kişinin kaldığını sayı olarak verdiği için engelli vatandaşlarımızın da sayısını vermiş olacak. Bu da büyük bir avantaj olacak. Bu sistem sayesinde kurtarma ekipleri enkazdaki sayıyı net olarak bildiği için zamandan büyük bir tasarruf yapacak" diye konuştu.
