Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Devlet Başkanları 22. Toplantısı, dün Özbekistan'ın yeni inşa edilen "İpek Yolu Semerkand" uluslararası turizm bölgesindeki kongre merkezinde gerçekleştirildi. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in ev sahipliğinde düzenlenen zirveye özel davetli olarak katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, zirvede manifesto niteliğinde bir konuşma yaptı. Konuşmasında "daha adil ve barış içinde bir dünya" mesajı veren Erdoğan şunları söyledi:
MAZLUMLARIN SESİ DUYULMUYOR: İklim değişikliği, salgın, enerji, gıda arzı güvenliği, terörizm, yabancı ve İslam düşmanlığı, ırkçılık, düzensiz göç, ekonomik durgunluk, tedarik zincirindeki aksamalar ve terörizm gibi imtihanla karşı karşıyayız. Bu sınamaların üstesinden ancak küresel işbirliği ve çözüm anlayışı ile gelebiliriz. Bu dönemde daha çok birlik olunması gerekirken bazı ülkeler duvarlarını yükseltmeyi, içe kapanmayı tercih etmişlerdir. Duvarlar yükseldikçe vicdanlar da çölleşmekte, mazlumların sesi daha da duyulmaz hale gelmektedir.
EN CÖMERT ÜLKE TÜRKİYE: 3 milyon 700 bini geçici koruma altındaki Suriyeliler başta olmak üzere 4 milyondan fazla yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapmayı sürdürüyoruz. 8 milyar doları aşkın insani yardımla milli gelire oranla dünyada ilk sıradayız. Gayrisafi milli gelirimizin yaklaşık yüzde birini insani yardımlara ayırarak dünyanın en cömert ülkesi unvanını taşımanın gururunu yaşıyoruz.
DÜNYA 5'TEN BÜYÜKTÜR: 'Dünya 5'ten büyüktür' diyerek 2. Dünya Savaşı sonrasında kurulan düzenin krizleri çözme kabiliyetini yitirdiğine dikkat çekiyoruz. Küresel sistemin reform ihtiyacını vurgularken daha adil, kapsayıcı ve etkin bir düzenin tesisi için uğraşıyoruz. Bölgemizde ve ötesinde istikrar ve refah için çabalıyoruz. Amacımız, insanı merkezine alan girişimci bir diplomasi anlayışıyla bir barış kuşağı tesis etmek.
KÜRESEL GIDA GÜVENLİĞİ: Ukrayna'daki çatışmaların diplomasi yoluyla bir an evvel sona erdirilmesi için yoğun gayret gösteriyoruz. Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden sevkiyatı noktasında BM ve taraflarla verimli bir işbirliği yürütüyoruz. Tahılın Afrika'daki kardeşlerimiz başta olmak üzere ihtiyaç duyanlara ulaştırılması için samimi çaba harcıyoruz. Küresel gıda güvenliğine yönelik çabaları destekliyoruz.
TERÖRLE MÜCADELE: Terörizm küresel düzeyde sınır tanımamakta, tüm devletleri olumsuz etkilemekte. Türkiye, on binlerce vatandaşını terör örgütlerine kurban vermiş, terörün kanlı yüzünü çok iyi bilen, tanıyan bir ülkedir. 40 yılı bulan terör örgütü ile olan mücadelemizde yalnız bırakılsak da PKK, PYD, YPG, FETÖ ve DEAŞ dahil terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle mücadelemizi kararlı şekilde sürdürüyoruz. Ortak güvenliğimizi ilgilendiren hususlarda ŞİÖ ile diyaloğumuzu daha da güçlendirmeye hazırız.
ORTAK KORİDOR GİRİŞİMİ: Güvenliğin önemli bir boyutunu, tedarik zincirlerinde sürekliliğin sağlanması oluşturmakta. G20'deki girişimlerimiz başta olmak üzere tedarik zincirlerinde devamlılık bakımından Doğu ve Batı arasındaki bağlantının güçlendirilmesinin önemi günümüzde daha fazla anlaşılmıştır. Ortak koridor adını verdiğimiz girişimin; Kafkaslar, Orta Asya ve Çin Halk Cumhuriyeti hattında mühim bir arter görevi gördüğü bölgemizde ve ötemizde refahın ve istikrarın tesisinde büyük rol oynadığı aşikârdır.
TEŞKİLAT İÇİN BİR İLK: Şanghay İşbirliği Örgütü'nü, Asya'nın hoşgörü iklimi ve kadim kültürünün günümüzdeki temsilcisi olarak görüyor, teşkilat ile ilişkilerimizi geliştirmeye önem veriyoruz. Son 10 yıldır sahip olduğumuz "diyalog ortağı" statümüz sayesinde burası Asya'ya açılan pencerelerimizden biri haline gelmiştir. Teşkilatın Enerji Kulübü üst düzey dönem başkanlığını 2017 yılında üstlenmiştik. Bu kapsamdaki 3. yüksek düzeyli grup toplantısını Ankara'da gerçekleştirmiştik. Üye olmayan bir devletin böyle bir görevi icra etmesi teşkilat için de bir ilk olmuştur.
HER ALANDA İŞBİRLİĞİNE HAZIRIZ: Türkiye son 20 yılda gerçekleştirdiği devasa ulaşım ve altyapı yatırımlarıyla büyük başarıya imza atmıştır. Ülkemizin Doğu-Batı arasındaki köprü konumu emsalsiz fırsatlar sağlamaktadır. Güvenlikten ekonomiye, enerjiden ulaşıma, tarımdan turizme her alanda iş birliğine hazırız.
SEMERKAND DEKLARASYONU
ŞİÖ üyesi Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Pakistan, Hindistan ve Özbekistan liderleri zirve sonuçlarına ilişkin Semerkand Deklarasyonu'nu imzaladı. Deklarasyonda liderler, ŞİÖ'nün diğer devletlere ve uluslararası kuruluşlarla karşılıklı çıkarları dikkate alarak işbirliğine açık olduklarını kaydetti. Dünya Ticaret Örgütü'nün etkinliğinin artırılması ve organizasyonda reform yapılması çağrısında bulundu.
UZUN VADELİ DOSTLUK VE İŞBİRLİĞİ
Zirvede, üye ülkeler tarafından uzun vadeli iyi komşuluk, dostluk ve işbirliği anlaşmasının uygulanması için kapsamlı bir eylem planı da dahil toplam 40 belge imzalandı. Liderler, ŞİÖ'nün önceliğinin güvenlik alanında işbirliği olması gerektiğine dikkat çekti. Ayrıca "ŞİÖ'nün İyi Niyet Elçisi" unvanını onaylayan liderler, 2023'ü Turizm Yılı ilan etti. Bu zirvenin ardından ŞİÖ dönem başkanlığı Hindistan'a geçti. Bir sonraki zirve 2023'te Hindistan'da yapılacak.
BELARUS'A TAM ÜYELİK YOLU AÇILDI ÖZBEKİSTAN
Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, İran'la örgüte tam üye olmasına ilişkin mutabakat muhtırası imzalandığını, Mısır ve Katar'a diyalog ortağı statüsü verildiğini, Belarus'a tam üyelik, Bahreyn, Kuveyt, Maldivler, Birleşik Arap Emirlikleri ve Myanmar'a örgütün diyalog ortağı statüsünün verilmesiyle ilgili süreçlerin başlatıldığını vurguladı.
13 LİDER KATILDI
Zirveye
Başkan Erdoğan'ın yanı sıra davetli liderler Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhammedov, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, ŞİÖ üyeleri Rusya lideri Putin, Çin lideri Şi Cinping, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman, Pakistan Başbakanı Şerif, Hindistan Başbakanı Modi ile Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko, Moğolistan Cumhurbaşkanı Ukhnaagiin Khurelsukh, İran Cumhurbaşkanı Reisi katıldı.
LİDERLERLE BİR ARAYA GELDİ
Başkan
Erdoğan, ikili temasları kapsamında ilk önce Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geldi. Erdoğan ile Şi Cinping'in görüşmesi yarım saat sürdü. Erdoğan, daha sonra Moğolistan Cumhurbaşkanı Ukhnaagiin Khurelsukh ile görüştü. Ardından Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yi ve Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif'i kabul eden Başkan Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile de bir araya geldi.
PUTİN'DEN TAHIL TEŞEKKÜRÜ
Başkan
Erdoğan, Şanghay İşbirliği Örgütü 22'nci Devlet Başkanları Zirvesi'ndeki temasları kapsamında, Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi. Erdoğan ve Putin'in zirvenin düzenlendiği kongre merkezindeki görüşmesi 40 dakika sürdü.
RUBLE İLE DOĞALGAZ ÖDEMESİ
İki lider, Türkiye'nin Rusya'dan alacağı doğalgazın yüzde 25'inin ruble ile ödenmesi konusunda anlaştı. Akkuyu nükleer santralinin planlanan zamanda devreye gireceği konusunda görüş birliğine varan iki liderin, ortaya çıkabilecek küçük pürüzlerin rahatlıkla halledilebileceği konusunda teatide bulunduğu belirtildi. Kremlin'den yapılan açıklamaya göre Putin, "Türkiye, Rusya'dan doğal gaz sevkiyatları için Avrupa da dahil en güvenilir rotalardan biri haline geldi. Türk Akım sorunsuz bir şekilde çalışıyor. Akkuyu Nükleer Santrali'nin iyk ünitesinin 2023'te faaliyete geçmesini umuyorum" dedi. Putin, tahıl anlaşmasının imzalanması çabaları için de Erdoğan'a teşekkür etti. Putin, zirve oturumunda yaptığı konuşmada ise, AB Komisyonu'nun Rus gübresinin gelişmekte olan ülkelere sevkiyatına yönelik kısıtlamalarının kaldırılması çağrısında bulundu.
LİDERLERLE BİR ARAYA GELDİ
Başkan
Erdoğan, ikili temasları kapsamında ilk önce Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geldi. Erdoğan ile Şi Cinping'in görüşmesi yarım saat sürdü. Erdoğan, daha sonra Moğolistan Cumhurbaşkanı Ukhnaagiin Khurelsukh ile görüştü. Ardından Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yi ve Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif'i kabul eden Başkan Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile de bir araya geldi.
EMİNE ERDOĞAN'DAN 'EBEDİ ŞEHİR' ZİYARETİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a Özbekistan programında eşlik eden eşi Emine Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in eşi Ziroat Mirziyoyeva ile birlikte Semerkand'da Konigil Kâğıt Fabrikası'nı ziyaret etti. Erdoğan daha sonra tarih ve geleneğin canlandırıldığı "Ebedi Şehri" gezdi. Ziyaretine ilişkin paylaşım yapan Erdoğan, "Ebedi Şehrin sokakları, çarşısı ve insanları o dönemin ruhunu bire bir yansıtıyor. 6'ncı yüzyıla ait Soğd Düğünü canlandırması ile adeta görsel bir şölen izledik. Gelenek ve göreneklerin bu denli korunarak geleceğe aktarılıyor olması çok kıymetli" dedi.
