24 Ekim 1945'te kurulan ve 193 üyesi olan Birleşmiş Milletler; savaş, işgal, katliamlar, sağlık, iklim ve çevre sorunları, gelir adaletsizliği ekonomik dengesizlik, açlık ve göç konularında işlevsiz kaldı. Sorunların çözümünde sağlam adımlar atamayan BM'nin işlevsizliği ise uluslararası kamuoyunun ana gündem maddelerinden biri durumunda.
BM'nin işlevsizliğinin son örneği ise Rusya-Ukrayna arasında savaşa dönüşen kriz oldu. Rusya, 21 Şubat'ta Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgelerini bağımsız cumhuriyetler olarak tanıdı. Rusya'nın bu kararından sonra BM'nin yaptığı tek şey olan 'kınama' açıklaması geldi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres yaptığı açıklamada, "Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin ihlalidir. Böyle bir tek taraflı önlem BM'nin ilkeleriyle doğrudan çelişir." ifadelerine yer verdi.
BM HER ZAMANKİ GİBİ 'KINAMAKLA' YETİNDİ
Ancak, BMGK dönem başkanlığını yürüten Rusya'nın daimi üye olarak elinde veto yetkisi bulunduğu için toplantıda herhangi bir adım atılması kararı alınmadı veya herhangi bir açıklama yapılmadı. Yaşanan bu gelişmelerin ardından Rusya, 24 Şubat tarihinde Ukrayna'yı işgale başladı. Rus ordusu göz göre göre Donbass'la birlikte Harkov ve diğer şehirlere girmeye başladı. Toplanan BMGK üyelerinin çoğu Rusya'nın askeri müdahalesini şiddetle kınadı, bunu 'uluslararası hukuka ve BM ilkelerine saygısızlık olarak nitelendirdi.
BM İŞLEVSİZ KALDI
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya'dan saldırıları durdurmasını istedi, 'barışa bir şans daha verilmesi' çağrısında bulundu: 'Bu savaşın bir anlamı yok. BM şartı ilkelerini ihlal ediyor" 2014'ten beri devam eden krize karşı net adımlar atılmazken, yaşanan tüm bu gelişmeler BM'nin işlevsizliğini gözler önüne serdi.
BAŞKAN ERDOĞAN'IN REFORM ÇAĞRISI TEKRAR GÜNDEM OLDU
Bu durum ise Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Dünya 5'ten büyüktür' söylemiyle BM'ye yaptığı reform çağrısını yeniden gündeme getirdi. Başkan Erdoğan 'Daha Adil Bir Dünya Mümkün' adlı kitabında, BM'nin meşruiyet, işlevsellik, etkinlik, kapsayıcılık, temsil ve yönetişim sorunlarına dikkat çekerek BMGK'nın adil ve dengeli şekilde yapılandırılması için yol haritası sundu.
Bu kapsamda ise BMGK'nın daimi üye sayısının 5'ten 20'ye çıkarılması, bu ülkelerin BM Genel Kurulu tarafından seçilmesi ve BMGK'nın tek belirleyici merci olmaması ve BM Genel Kuruluna hesap vermesi gerektiği önerildi. Eğer Başkan Erdoğan'ın BMGK modeli dikkate alınsaydı savaş ile sonuçlanan Rusya-Ukrayna krizi bu seviyelere gelmeden önlenebilirdi.