Gazeteci Hrant Dink'in, kurucusu ve Genel Yayın Yönetmeni olduğu Agos gazetesi önünde 19 Ocak 2007'de katledilmesinin üzerinden 15 yıl geçti. AA, cinayetle ilgili 14 yıl süren ve yerel mahkeme kararı henüz kesinleşmeyen yargılama sürecini derledi.
ŞİŞLİ'DEKİ CİNAYET GÜNDEME BOMBA GİBİ DÜŞTÜ
Hrant Dink, Şişli Halaskargazi Caddesi'nde bir bankadan çıktıktan sonra 19 Ocak 2007'de 17 yaşındaki tetikçi Ogün Samast tarafından 3 kurşunla vurularak katledildi.
Samsun'da yakalanan Samast ile cinayetin azmettiricileri Erhan Tuncel ve Yasin Hayal'in de aralarında bulunduğu 12'si tutuklu 18 sanık hakkında, 20 Nisan 2007'de, dönemin özel yetkili İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nde dava açıldı.
İLK CEZA OGÜN SAMAST'A
Birleşen dosyalarla sanık sayısının 20'ye çıktığı davada, tahliye kararları sonrası 3 tutuklu kaldı. 25 Ekim 2010'daki duruşmada, yaşı 18'den küçük olan Samast hakkındaki dosya ayrılarak İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi. Bu mahkeme, 25 Temmuz 2011'de Ogün Samast'ı, 22 yıl 10 ay hapis cezasına çarptırdı. Karar, Yargıtay 1. Ceza Dairesi tarafından onandı.
Davanın 20. duruşmasında mütalaasını sunan dönemin duruşma savcısı ve FETÖ firarisi Hikmet Usta, "Dink cinayeti eyleminin, Ergenekon terör örgütünün Trabzon'da faaliyet gösteren bir hücre yapılanması tarafından işlenmiş olduğunu" öne sürdü.
İlk kararını, 17 Ocak 2012'de açıklayan mahkeme, 4 sanığa "cinayete azmettirme ve yardım" gibi suçlardan çeşitli cezalar verdi. Erhan Tuncel tahliye olurken, hiçbir sanık örgüt suçundan cezalandırılmadı.
Temyiz incelemesi yapan Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 15 Mayıs 2013'te sanıkların "silahlı terör örgütü" değil, "suç işlemek amacıyla oluşturulan örgüt" üyesi olduklarına hükmederek, kararı bozdu.
Yeniden görülen davada, azmettirici Tuncel, 24 Ekim 2013'te tutuklandı.
FETÖ KUMPASIYLA DAVANIN SEYRİ DEĞİŞTİ
Cinayetin ardından başlatılan ve uzun zaman sürüncemede bırakılan soruşturmanın seyri, 17/25 Aralık yargısal darbe teşebbüsünün ardından FETÖ'cü savcıların açığa alınmasıyla değişti.
İstanbul merkezli 17/25 Aralık kumpas soruşturmaları sonrası dönemin yetkilileri, paralel yapılanma tartışmalarını hatırlatarak, Dink cinayeti dosyasının yeniden ele alınmasını istedi.
Dink ailesi, 6 Mart 2014'te, cinayette sorumluluğu bulunduğu iddia edilen kamu görevlileri hakkında etkin soruşturma yürütülmesi talebiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Özel yetkili ağır ceza mahkemelerinin kaldırılmasının ardından İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesine düşen davada, 7 Mart 2014'te Erhan Tuncel tekrar tahliye oldu.
Kamu görevlilerine yargı yolu 2014'te açıldı
Cinayette ihmali olduğu iddia edilen, dönemin İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah ve eski İstanbul Vali Yardımcısı Ergun Güngör ile emniyet görevlilerinin de aralarında bulunduğu kamu görevlileri hakkında daha önce verilen takipsizlik kararı, Dink ailesi avukatlarının itirazı üzerine Bakırköy 8. Ağır Ceza Mahkemesince 6 Haziran 2014'de kaldırıldı. Böylece, cinayette ihmalleri olduğu belirtilen kamu görevlilerinin yargılanmasının yolu açıldı.
İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi 30 Ekim 2014'de Yargıtayın bozma kararına uyarken, tetikçi Samast'ın İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinde "terör örgütü üyeliği" suçundan yargılandığı dosya 9 Aralık 2014'te bu davayla birleştirildi.
FETÖ soruşturmaları kapsamında hakkında yakalama kararı çıkarılan dönemin özel yetkili savcılarından Muammer Akkaş'tan 3 yıl sonra alınan Dink cinayeti dosyası, savcı Yusuf Hakkı Doğan'a verilmesiyle soruşturma hız kazandı.
Cinayetten yaklaşık 8 yıl sonra yargılama yolu açılan, eski İstihbarat Dairesi Başkanı Ramazan Akyürek, eski İstihbarat Daire Başkanlığı C Büro Müdürü Ali Fuat Yılmazer ve eski İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah da şüpheli kamu görevlileri olarak soruşturmaya dahil edildi.
Doğan'dan sonra dosyayı devralan savcı Gökalp Kökçü ise Cerrah, Akyürek ve Yılmazer'in yanı sıra, eski İstihbarat Daire Başkanı Sabri Uzun, eski emniyet müdürleri Ahmet İlhan Güler ve Coşgun Çakar'ın da aralarında bulunduğu 26 kamu görevlisi hakkında, "tasarlayarak kasten öldürmek, silahlı örgüt kurmak ve üye olmak" gibi suçlardan iddianame hazırladı.
Dosyanın gönderildiği mahkeme ile davaya bakan mahkeme arasındaki uyuşmazlığın Yargıtayca çözülmesinin ardından 34 sanığın yargılandığı davanın duruşması 19 Nisan 2016'da yapıldı. Ordu Vali Yardımcısı eski Mülkiye Başmüfettişi Mehmet Ali Özkılınç'la ilgili iddianamenin de kabul edilmesiyle sanık sayısı 35'e çıktı.
"FETÖ'nün şiddet içeren bir başlangıç eylemidir"
Heyet başkanlığı değişiminden sonra dava, 2017'de hız kazanarak duruşmalar 15 gün arayla sıralı yapıldı. Cinayete ilişkin savcı Gökalp Kökçü tarafından, boyutu genişletilerek sürdürülen soruşturma sonucunda, firari terör örgütü elebaşı Fetullah Gülen, eski savcı Zekeriya Öz, gazeteciler Faruk Mercan, Ekrem Dumanlı ve Adem Yavuz Arslan ile avukat Halil İbrahim Koca hakkında yakalama kararı çıkarıldı.
Dink cinayetine ilişkin en kapsamlı soruşturmanın tamamlanmasından sonra Gülen, Öz ve Ekrem Dumanlı ile meslekten ihraç edilen jandarma görevlilerinin de bulunduğu 51 şüpheli hakkında yeni iddianame hazırlandı. Cinayetin FETÖ ile bağlantısı anlatılan iddianame, "Dink cinayetinin, Fetullah Gülen'in sapkın dini inançları referans alınarak başka bir düzen getirmek için FETÖ'nün şiddet içeren bir başlangıç eylemi olduğu" belirtildi.
Mahkeme 2 Haziran 2017'de, 50 sanıklı yeni iddianameyle 35 sanıklı ana dava dosyasının birleştirilmesine hükmetti. Birleşmeyle 85 sanığa çıkan dava kapsamında, Gülen'in 2 Haziran 2017'de gıyaben tutuklanmasına, aralarında Ekrem Dumanlı, Zekeriya Öz'ün de bulunduğu 6 sanık hakkında da yakalama emri çıkarılmasına, 28 sanığın tutukluluk hallerinin devamına karar verildi.
Mahkeme, 20 Ocak 2017'deki duruşmada, eski İçişleri Bakanı Muammer Güler, eski emniyet müdürleri Hanefi Avcı ve Emin Erslan ile gazeteci Nedim Şener'in de aralarında bulunduğu 51 kişinin tanık olarak dinlenilmesine karar verdi.
Duruşmalardaki tahliyelerle tutuklu sanık sayısı 2018'de 4'e düştü.
7'Sİ CEZA ALDI
Mahkeme heyeti, 13 Haziran 2019'daki duruşmada ana dava hükümlüleri Ogün Samast, Yasin Hayal ve Erhan Tuncel'in de aralarında bulunduğu 9 kişinin dava dosyasını zaman aşımı ihtimali nedeniyle ayırdı. 9 Temmuz 2019'da açıklanan kararla, Erhan Tuncel 99 yıl 6 ay, Yasin Hayal 7 yıl 6 ay, Ogün Samast 2 yıl 6 ay, Zeynel Abidin Yavuz 14 yıl 22 gün, Tuncay Uzundal 16 yıl 10 ay 15 gün, Ahmet İskender ile Ersin Yolcu 1 yıl 10 ay 15'er gün hapisle cezalandırıldı, Salih Hacısalihoğlu ve Osman Hayal ise beraat etti.
- "FETÖ, amacı için araç suç olan cinayetin gerçekleşmesini bekledi"
İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesindeki 76 sanıklı davada ise süreçte tanık beyanlarına başvuruldu.
Davanın 20 Şubat 2020'deki duruşmasında tanıklığına başvurulan Kürşat Yılmaz, "kendisine Hrant Dink'in resmini gösteren bazı kişilerin onu öldürmesini istediğini ancak bu teklifi, 'Türkiye zor duruma düşer' diye kabul etmediğini" öne sürdü.
Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, Dink cinayeti soruşturmasının eski savcılarından FETÖ firarisi Muammer Akkaş hakkında, 6 Kasım 2020'de, "FETÖ üyelerini koruma gayesiyle işlem yapmayarak dosyayı sürüncemede bıraktığı" gerekçesiyle, "silahlı terör örgütüne üye olmak ve görevi kötüye kullanmak" suçlarından 17 yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırladı.
Mahkemenin 14 Aralık 2020'deki duruşmasında savcılığın sunduğu esas hakkındaki mütalaada, cinayetin doğrudan FETÖ tarafından yapıldığına dikkat çekildi.
Mütalaada, istihbarata iletilen Hrant Dink'in öldürüleceği yönündeki hayati önem taşıyan bilgilerin, raporlara yansıtılmayarak kasten gizlendiği, cinayete dair tetikçi ismi ve detay bilgilerinin yer aldığı raporun, Trabzon İstihbarat Şube Müdürlüğü ve İstihbarat Daire Başkanlığı kayıtlarından yok edildiği kaydedildi.
Mütalaada ayrıca Dink'in mutlak suretle öldürüleceği bilinmesine rağmen örgüt tarafından amaç suçun gerçekleşmesi için araç suç olan cinayetin gerçekleşmesinin beklendiği vurgulandı.
14. YILDA GELEN KARAR
İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, 76 sanığın yargılandığı Dink cinayeti davasını 26 Mart 2021'de karara bağladı.
Mahkeme, aralarında dönemin kamu görevlileri tutuklu sanıklar Ramazan Akyürek ve Ali Fuat Yılmazer'in de aralarında bulunduğu 26 sanığı 3 yıl 4 ay ile ağırlaştırılmış müebbet arasında değişen hapis cezalarına çarptırırken, aralarında eski İstihbarat Daire Başkanı Sabri Uzun ve dönemin İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah'ın da bulunduğu 39 sanık hakkında düşme ve beraat ile ret kararı verdi.
Mahkeme heyeti ayrıca, haklarında yakalama kararı bulunan, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen, Ekrem Dumanlı ve Zekeriya Öz'ün de aralarında bulunduğu 13 firari sanığın dosyasını ayırdı.
Mahkemenin FETÖ kanaati ve suç duyuruları
Mahkeme, cinayetin FETÖ'nün talimatları, amaç ve ideallerine uygun olarak sanıkların iştirakiyle işlendiğine karar verdi. Kararda, "Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, söz konusu cinayet eyleminin FETÖ/PDY silahlı terör örgütünün talimatları ve örgütün amaç ve ideallerine uygun olarak mahkememiz dosyasında hüküm kurulan sanıkların iştiraki ile işlendiğine kanaat getirilmiştir." denildi.
Davanın tutuksuz 6 sanığı hakkında tutuklama kararı veren heyet, aralarında tetikçi Ogün Samast ile Erhan Tuncel ve Yasin Hayal'in de bulunduğu 7 kişi hakkında FETÖ kapsamında "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan, 6 kişi hakkında da başka suçlardan suç duyurusunda bulunulmasını hükmetti.
Dosyası ayrılan 13 firari sanıkla ilgili yargılama da 8 Haziran 2021'de başladı. 14 Temmuz'daki duruşmada, FETÖ elebaşı Gülen ve 10 firari sanığın kaçak sayılmalarına ve mal varlıklarına el konulmasına hükmedildi. Eylül ayında, celse arasında firari sanıklar Zekeriya Öz ve Ekrem Dumanlı da kaçak sayıldı, mal varlıklarına el konuldu.
İstinaf mahkemesinin temyiz incelemesi sürüyor
Ana davanın gerekçeli kararı da 14 Temmuz 2021'de açıklandı. Bu kararda, "İstihbarat Daire Başkanlığında görevli olan sanıklardan Ramazan Akyürek ve Ali Fuat Yılmazer'in cinayetin tasarlama şeklinde tespit edilen eylemlerinden dolayı sorumlu oldukları" belirtildi.
Kararda, Ramazan Akyürek, Ali Fuat Yılmazer ve Faruk Sarı'nın konumları nedeniyle gereken tedbirleri alıp müdahale etmek yerine cinayetin gerçekleşmesini, bunun öncesi ve sonrasında bilgi, kayıt ve belgelerin yok edilmesini sağladıklarını aktarıldı.
Temyize açık bu karara, haklarında ceza verilen sanıklar ile cezaların yetersiz olduğunu öne süren Dink ailesi avukatları itiraz etti. Dosya ilk temyiz incelemesi için İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi'ne (istinaf mahkemesi) gönderildi. Kararın temyiz incelemesi sürüyor.