Adalet Bakanlığınca, hukuk mahkemelerindeki duruşmalara avukatların bulundukları yerden katılmalarını sağlayan e-duruşma uygulamasının usul ve esaslarını belirleyen "Hukuk Muhakemelerinde Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Duruşma İcrası Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlandı.
Adalet Bakanlığınca pilot uygulaması 15 Eylül 2020'de başlatılan, bugün itibarıyla 738 hukuk mahkemesinde uygulanan e-duruşmanın bu yıl içiresinde daha da yaygınlaştırılması planlanıyor.
ZAMAN VE EMEK TASARRUFU SAĞLIYOR
E-duruşma ile başta avukatlar olmak üzere tüm tarafların yargılamanın herhangi bir işlemine uzaktan katılma, böylece zaman ve emek tasarrufu sağlama, özellikle pandemi sürecinde seyahat ve fiziki teması azaltma imkanı sunuluyor.
YARGI REFORMU STRATEJİSİ VE İHEP HEDEFLERİ ARASINDA YER ALIYOR
Yargı Reformu Strateji Belgesindeki dijital dönüşüm, İnsan Hakları Eylem Planında "Adalete Erişimin Güçlendirilmesi" hedefleri kapsamında yer alan e-duruşma uygulamasına ilişkin mukayeseli hukuktan yararlanılıp hâkimlerin, akademisyenlerin ve Türkiye Barolar Birliğinin (TTB) görüşleri değerlendirilerek yönetmelik hazırlandı.
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelikle hukuk yargılamalarında aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla tarafın veya vekilinin bulundukları yerlerden duruşmaya katılmalarını ve usuli işlemleri yapabilmeleri hususunda usul ve esaslar belirlenmiş oldu. Önümüzdeki süreçte tanığın, bilirkişinin, uzmanın ve diğer ilgililerin e-duruşma sistemi yoluyla dinlenilmeleri mümkün hale geldi.
UYAP MOBİLDEN E-DURUŞMA TALEBİ
UYAP mobil uygulamaları, avukat veya vatandaş portalı üzerinden duruşma gününden en az iki iş günü önce mahkemesinden e-duruşma talep edilebilecek. E-duruşma talebi hakkında hâkim, duruşma gününden en az bir iş günü önce talebin kabul veya reddi hususunda bir karar verecek.
HASTA, YAŞLI VE ENGELLİLER BULUNDUKLARI YERDEN DURUŞMALARA KATILABİLECEK
Hastalığı, yaşlılığı veya engelliliği sebebiyle mahkemeye bizzat gelmesi durumunda zorluk yaşaması muhtemel olan taraf, tanık, bilirkişi, uzman ve diğer ilgililerin talepleri hâlinde öncelikle e-duruşma sistemi yoluyla bulundukları mesken ya da kurumdan duruşmaya katılmalarına ve dinlenilmelerine karar verilebilecek.
E-DURUŞMA RE'SEN DE YAPILABİLECEK
Ayrıca mahkemeler, tanığın, bilirkişinin veya uzmanın e-duruşma aracılığıyla dinlenilmesine resen karar verebilecek. Mahkeme, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri dava ve işlerde ilgililerin, e-duruşma sistemi yoluyla dinlenilmesine de resen hükmedebilecek.
DURUŞMALARA KATILIM SESLİ VE GÖRÜNTÜLÜ İLETİŞİM ARAÇLARIYLA SAĞLANIYOR
E-duruşma talep eden taraf vekili, avukatlık bürosundan, baro tarafından bu amaç için belirlenen bölümden, adliyede bu amaca tahsis edilen yerden veya belirlenen şartları taşıyan başkaca uygun bir yerden duruşmaya katılabilecek. Ayrıca e-duruşma talep eden veya e-duruşma aracılığıyla sorgulaması yapılacak ya da yemin edecek taraf ile mahkemece e-duruşma yoluyla dinlenilmesine karar verilen tanık, bilirkişi, uzman ve diğer ilgililer bulundukları yerdeki adliye veya ceza infaz kurumlarında bu amaca tahsis edilen yerden duruşmaya katılabilecek.
E-duruşmaya katılımın sağlanacağı yer, her türlü etki ve yönlendirmeden uzak, ilgilinin yüz ifadelerini, vücut hareketlerini, tavır ve davranışlarını gözlemlemeye, duygularını anlamaya ve söylediklerini net bir şekilde dinlemeye imkan sağlayacak nitelikte olacak.
MAHKEME HUZURUNDA YAPILAN DURUŞMA İLE AYNI HUKUKİ SONUÇLARI DOĞURACAK
E-duruşma, mahkeme huzurunda yapılan duruşmayla aynı hukuki sonuçları doğuracak. Mahkeme, yargılamanın zorunlu kıldığı hallerde, gerekçesini belirterek e-duruşmanın kayıt altına alınmasına karar verebilecek. E-duruşma sistemi ile elde edilen kayıtlar, mahkemece e-duruşmanın yönetildiği bilgisayarda veya veri depolayabilen aygıta aktarılarak dosyasında saklanmak üzere Merkezi Kayıt Sistemi'nde 2 hafta süreyle muhafaza edilecek. Süre sonunda Merkezi Kayıt Sistemi'ndeki bu veriler geri döndürülemeyecek şekilde silinecek. Bu şekilde alınan kayıtlar mahkeme ve ilgili kişilerin açık izni olmadıkça hiçbir yerde yayımlanamayacak.
[16:42, 30.06.2021] Sema Alim Dalgıç:
