'Paylaşmanın Sorumluluğunu Al' projesi kapsamında yürütülen araştırmada katılımcıların yüzde 55'inin çocuklarının dijital platformlarda kullandıkları içerikleri kontrol etmedikleri, içeriklerin çocukların tüketimine uygun olduğunu düşündükleri görüldü. Ebeveynlerin neredeyse yarısı çocukları oyun oynarken ya da bir şey izlerken çıkan reklamları kontrol etmediğini söylüyor. Yapılan araştırmalarda çocuklarının internet kullanımına dair ebeveynlerin en çok endişelendikleri konuların şiddet ya da cinsellik içeren içeriğe maruz kalma, sosyal yaşamdan kopma, gizli bilgilerinin paylaşılması yönünde olduğu ortaya çıktı
Psikolog Dr. Nesteren Gazioğlu, TOÇEV ile birlikte yürüttükleri 'Paylaşmanın Sorumluluğunu Al' projesini ve çocuklarda internet bağımlılığını anlattı…
İnternet kullanımı çocuklarda kaç yaş olmalı?
Uzmanlar bebeklerin ve iki yaş altı çocukların mümkün olduğunca ekran karşısında pasif izleyici olarak bırakılmamaları, iletişim ya da eğitim içerikli kullanım mecburi ise cihazları yetişkin eşliğinde kullanmaları gerektiğini belirtiyor. Bu durum diğer yaş grubundaki çocuklar için de sakıncalı sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle internet kullanımı için belirli bir yaş telaffuz etmek yerine aktif ve bilinçli kullanımına odaklanmak daha etkin bir çözüm. İlerleyen yaşlarda da ebeveynin süre ve içerik konusunda model olduğu, pasif olmayan sınırlı kullanım öneriliyor.
Küçük yaştaki çocukların bilgisayar, telefon ve tabletleri kendi başlarına kullanmaları doğru mudur?
İnternetin sınırsız ve filtresiz içeriği karşısında çocukların kendilerini koruyabilme, karşılaşacakları stres yaratabilecek durumlarla, güvenlik tehditleri ile başa çıkabilme yetileri henüz gelişmemiştir. Aniden belirebilecek yüksek sesler, müstehcen içerikler, yasadışı bağlantılar, güvenlik açığı yaratabilecek virüsler, programlar karşısında küçük yaşta bir çocuk ne yapacağını bilemez. Bu nedenle küçük çocukların internet ve bilişim teknolojilerini ebeveyn gözetiminde sınırlı bir süre içerisinde kullanması önerilir. Öte yandan çocukların ekran karşısında pasif bir şekilde bırakılmasının dil gelişimini olumsuz etkilediğini ortaya koyan çalışmalar var.
Çocukların internette en fazla karşılaştığı riskler nelerdir?
Çocuğun gelişimine uygun olmayan bir konuşmaya kulak misafiri olması ya da bir içeriği görmesi gerçek dünyada da karşılaşılabilecek bir risk iken sanal dünya ve ekranda bu olumsuz süreç daha hızlı ilerleyebiliyor. Yaşa uygun olmayan içerikler, sanal dünyanın anonimliğinin arkasına saklanarak çocukları hedef alan pedofililer de büyük risk. Sanal yırtıcılar genellikle çocukların dikkatini çekecek sahte kimliklere, sanal karakterlere bürünerek etkileşim kurup, ebeveynlerine söylemek ya da ebeveynlerine zarar vermek gibi tehditlerle sapkın emelleri doğrultusunda çocukları yönlendirebiliyor. Ticari amaçlarla reklam üzerinden çocukların kullanımı ve ürünü almaya ikna edilmesi, virüs benzeri yazılım ve programlar ile zararlı yazılımların erişim riski de söz konusu.
Peki ebeveynler bu tehlikelerin farkında mı?
'Paylaşmanın Sorumluluğunu Al' projesi kapsamında yürütülen araştırmada katılımcıların yüzde 45'inin çocuklarının dijital platformlarda kullandıkları içerikleri takip ettikleri, yüzde 55'inin kontrol etmedikleri içeriklerin çocukların tüketimine uygun olduğunu düşündükleri görüldü. Araştırmaya göre ebeveynler video izlemeyi çocuklara verilen bir ödül olarak görüyor. Ebeveynlerin neredeyse yarısı çocukları oyun oynarken ya da bir şey izlerken çıkan reklamları kontrol etmediğini söylüyor. Hatta katılımcıların üçte biri çıkan reklamların çocuklarının gelişiminde faydalı olabileceğini dahi düşünüyor. Bu sonuçlar internette çocukların karşısına çıkabilecek tehlikeler konusunda ebeveynleri bilinçlendirmenin önemini gösteriyor. Yapılan araştırmalarda çocuklarının internet kullanımına dair ebeveynlerin en çok endişelendikleri konuların şiddet ya da cinsellik içeren içeriğe maruz kalma, sosyal yaşamdan kopma, gizli bilgilerinin paylaşılması yönünde olduğunu görüyoruz.
'Paylaşmanın Sorumluluğunu Al' projesinin amacı nedir? Siz bu projeye neden dahil oldunuz?
Ebeveynlerin çocuk gelişiminde sağlayacakları sevgi, bakım ve rehberlik kadar sınır koymanın, model olmanın da son derece önemli olduğunu biliyoruz. Tam da bu noktada, proje kapsamında yapılan araştırmada da ortaya konulduğu üzere çocuklarının bilişim teknolojilerini kullanımı noktasında ebeveynlerin zaman zaman kafasının karışık olduğunu, zaman zaman da ne yapacaklarını bilemediklerini görüyoruz. "Paylaşmanın Sorumluluğunu Al" projesi bu ihtiyaçtan da yola çıkarak ebeveynlerin bilişim teknolojilerini etkin kullanma noktasında desteklenmesini hedefliyor. TOÇEV ile 2009 yılında yolum kesiştikten sonra birçok proje ürettik. Alandaki bilgilerimi paylaşmak ve her gün yeni bilgiler edindiğimiz bilişim teknolojileri alanında kendimi de daha da geliştirmek için "Paylaşmanın Sorumluluğunu Al" projesine davetlerini memnuniyetle kabul ettim.
İnterneti yasaklamak çözüm müdür? Çocuğa nasıl yaklaşılmalı?
İnterneti yasaklamak yerine, yaşına uygun şekilde çocukla konuşarak, çözüme ve alınacak önlemlere onu da dahil ederek ilerlemek önemli.
