Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bulgar Ortodoksları için tarihi öneme sahip Balat'taki Demir Kilise'nin açılışında, "AB dönem başkanlığının Bulgaristan'da olduğu bir dönemde bu açılışın yapılıyor olması uluslararası topluma verilmiş bir mesajdır" dedi. İstanbul Balat'taki demirden inşa edilen tek kilise olma özelliğini taşıyan Demir Kilise'nin (Sveti Stefan Kilisesi) 7 yıl süren restorasyonun ardından yapılan açılışına Binali Yıldırım ve Bulgaristan Başbakanı Borisov da katıldı. Törende konuşan Cumhurbaşkanı özetle şunları söyledi:
Cumhurbaşkanı Erdoğan Demir Kilise'si açılışında konuştu
Bu dönemde Bulgaristan'ın farklı bir konumu da var. AB dönem başkanlığı kendilerinde. Böyle bir dönemde bu açılışın yapılıyor olmasını uluslararası topluma verilmiş bir mesaj olarak değerlendiriyorum. İstanbul buradaki farklı dinlerin ve kültürlerin bir arada barış içinde yaşadıkları şehir olma vasfını bir kez daha tüm dünyaya göstermiştir. Şu anda burada bir tarafta patrikhane, bir tarafta Demir Kilise... Arada 200-250 metre mesafe var. Demir iskelet sistemiyle türünün dünyadaki tek örneği olan bu kilise 1898'den bu yana ayakta duruyor. Bulgar Cemaati için ibadet merkezi olarak hizmet vermenin yanında, İstanbul'un güzelliğine de katkıda bulunuyor.
'ÇOKLUKTA BİRLİK ANLAYIŞI'
Tarih boyunca ecdadımız, fethettiği yerlerde, öncelikle ibadet özgürlüğünü güvence altına almıştır. İstanbul'daki eserlerden daha sonra yapıldığı için adı Yeni Cami olarak konan camimiz bile 400 yıllık bir geçmişe sahiptir. Ayasofya 1500 yıllık tarihiyle, İstanbul ile birlikte tüm dünyanın incisi durumundadır. Kadim coğrafyanın dört bir yanındaki her eserin bizim gönlümüzde ayrı bir yeri var. Bizde kesrette vahdet anlayışı var. Yani çoklukta birlik.
Demir Kilise restorasyonun ardından ibadete açıldı
Biz bu anlayışla ülkemizin her köşesinde diğer dinlere mensup vatandaşlarımızın ibadethanelerini ayağa kaldırmaya çalışıyoruz. Son dönemde ülkemizde 14 ibadethane onarımdan geçirilmiştir. Bugün Sayın Borisov'un heyetinde Bulgar Ortodoks kilisesi patriği ile Bulgaristan başmüftüsünün birlikte yer alıyor olması Bulgaristan'ın da bu birlikteliğe önem verdiğini göstermektedir.
Türkiye restorasyon alanında oldukça birikimli ve tecrübeli bir ülkedir. Ülkemizdekilerin yanı sıra, Balkanlar Ortadoğu, Kuzey Afrika'nın arasında yeraldığı geniş coğrafyada 5 binden fazla eserin restorasyonu Türkiye'nin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Bu eserleri yaşatarak gelecek nesillere taşımak ortak sorumluluğumuzdur. Osmanlı devleti döneminde Bulgaristan topraklarında çok sayıda han, hamam, cami ve tarihi eser inşa edilmiştir. Bulgaristan'daki tarihi vakıf eserlerin ve camilerin de bakıma ihtiyaçları olduğunu biliyorum. Bulgar devletiyle işbirliği halinde yürüttüğümüz bu projenin benzeri projelere ilham kaynağı olmasını diliyorum."
16 MİLYON TL'LİK RESTORASYON
Balat semtinde yer alan ve Demir Kilise olarak bilinen Sveti Stefan Kilisesi'nin restorasyonu 7 yıl sürdü. Kilisenin yüzde 90'ı elden geçti. Yanan ahşap kilise yerine demirden inşa edilen ve açılışı 1898'de yapılan kilisenin taşıyıcı sistem güçlendirme, dış cephe koruma ve restorasyon, iç restorasyon ile çevre düzenlemesi yapıldı. Harcanan 16 milyon liranın 13 milyonunu Büyükşehir Belediyesi karşıladı.
"İSTANBUL'UN KARAKTERİNİ TEMSİL EDİYOR"
"Bu eser İstanbul'un yüzyıllardır bütün inançları bir arada tutan karakterini temsil etmektedir. Dini ve kültürel kutuplaşma riski gittikçe artıyor. Ortadoğu'da yüzyıllardır bir arada yaşayan değişik dinlere mensup insanlar mezhepleri nedeniyle hedef olurken aynı eğilimler İslam düşmanlığı ve ırkçılık olarak Batı dünyasında da artan şekilde kendini gösteriyor. Böyle bir dönemde Bulgaristan Başbakanı Borisov'un da katılımıyla buradan vereceğimiz mesaj çok anlamlıdır. 15 yıllık hükümetlerimiz döneminde 5 bine yakın eser ihya edilmiş ve gelecek kuşaklara taşınması sağlanmıştır. 167 cemaat vakfına ait bin 29 eser ve varlık, cemaat vakıflarına aktarılmış ve geçmişten beri gelen bu önemli sorun da ortadan kaldırılmıştır. İstanbul bir dünya şehridir. Ecdadımızın bu konuya hep engin hoşgörü ile yaklaştığı malumunuzdur. Bu kültür de bu binalar da bize tarihi mirastır. Bulgaristan'ın AB dönem başkanlığını üstlendiği bu süreçte ilave işbirliği imkânlarının ortaya çıkacağına inanıyorum."
BORİSOV: BUGÜNÜN ANLAMI ÇOK BÜYÜK
"Karşınızda dünyada emsali görülmemiş bir muhteşem kilise bulunuyor. Hemen Haliç Körfezi'nin yanı başında dinimiz temsil ediliyor, dinimize saygı gösteriliyor. Bugünün sembolik anlamı büyük. Avrupa'ya bir sinyaldir. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a çok teşekkür ediyorum. Söz verdi ve bugün yerine getiriyor. Sofya ve İstanbul gerçekten etnik hoşgörü açısından kıskanılacak örnektir. Sofya'da bir kilometrekarelik alanda kilise, sinagog ve cami var. Hepimiz barış ve huzur içinde bir arada yaşıyoruz. Bulgaristan 1 Ocak'tan itibaren AB dönem başkanlığı yapıyor. Bulgaristan hem İslam hem Hıristiyan âlemiyle mükemmel ilişkiler tesis etmek istemiştir. Bulgaristan'daki Müslümanlar birer dostluk köprüsüdür. Bir güvenlik teminatıdır. Türkiye, AB'nin en büyük komşusudur. 2018'de Türkiye ile AB ilişkilerinin iyileştirilmesi için çaba sarf etmemiz lazım. Biz olabildiğince katkı sağlayacağız."
